20:04, 6 Հուլիսի 2014-ի տարբերակ

Ֆրիկ
Фрик
Անգլերեն:	Frik
Հայերեն:	Ֆրիկ
Ծննդյան տարեթիվը:	1230-ական թթ.
Մահվան տարեթիվը:	1310-ական թթ.
Համառոտ տվյալներ: Բանաստեղծ:

Կենսագրություն

Ծնվել է 1230-ական թթ.:

Մահացել է 1310-ական թթ.:

Այլ

• Կենսագրական տեղեկություններ չեն պահպանվել. հայտնի են միայն հոր և հորեղբոր անունները՝ Թագվոշ և Դոդոնա։ Ֆրիկի քերթվածքներում եղած որոշ անուղղակի տվյալներից ենթադրվում է, որ ծնվել է մոնղոլների Հայաստան կատարած արշավանքների սկզբներում։ Հավանաբար գերի է ընկել մոնղոլների ձեռքը, ապա փրկագնով ազատվել։ Եղել է հարուստ, սակայն հետագայում մասասչիներից (մոնղոլերեն՝ բանակին հանդերձանք, ձի, զենք մատակարարողներ) մեկի ընկերակիցը դառնալով՝ սնանկացել է, ընկել ծանր պարտքերի տակ։ Դրա համար էլ նրանից խլել են ընտանիքը։ Ծերության հասակում թշվառ ու մենակ է եղել։ Ցանկացել է վանք մտնել, վանական դառնալ, սակայն այդ մասին տեղեկություններ չկան:
• Ֆրիկի բանաստեղծությունների մեծ մասը հայտնաբերել, մնացածները հավաքել և դրանց գիտաքննական բնագրերը հրատարակության է պատրաստել Տիրայր Վարդապետը:
• Ֆրիկի վերջին շրջանի ստեղծագործության մեջ սկսում են իշխել աշխարհի ունայնության մասին խոհերը, կրոնաբարոյախոսական թեմաները: Նա փառաբանում է աստվածային արարչագործությունը, խոսում հոգու և մարմնի հակամարտության, այսաշխարհային և հանդերձյալ կյանքի, մեղքերի քավության, Ահեղ դատաստանի մասին:
• Ֆրիկի բանքերն ինքնաբուխ ստեղծագործություններ են, աչքի են ընկնում թեմատիկ ու արտահայտչական միջոցների բազմազանությամբ, գեղեցիկ և ինքնատիպ պատկերներով, ժողողովրդական բանահյուսության տարրերի օգտագործմամբ: Ամենից շատ գործածել է հայրեն տաղաչափությունը:
• Ստեղծագործության կարևոր թեմաներն են ազգային ու սոցիալական խնդիրները:
• Ֆրիկի ֆալաքը (ճակատագիրը) համարում է անարդարդատավոր, որն անգետ, վատ, հիմար մարդկանց հարստության տեր է դարձնում, իսկ արժանավորներին՝ «ուղղորդ», իմաստուն մարդկանց թողնում է դժբախտ:
• «Գանգատ» բանաստեղծության մեջ Ֆրիկը վեճի է բռնվում ուղղակի Աստծու հետ, որի կամքով է բացատրում հասարակական խոր հակասությունները, դասերի և մարդկանց վիճակների մեծ տարբերությունը: Սակայն, ի վերջո, Ֆրիկը համակերպվում է Աստծու կամքին: Վերոնշյալ չորս բանքերը հեղինակին դարձնում են ոչ միայն հայ միջնադարյան, այլև համաշխարհային գրականության նշանավոր դեմքերից մեկը:
• Ֆրիկը գրել է ժողովրդին հասկանալի պարզ ու հստակ լեզվով։ Նա իր տաղերում առատորեն օգտագործել է ժողովրդական բանահյուսության պատկերով արտահայտությունները, համեմատություններ, առածներն ու ասացվածքները, ինչպես նաև հայրեն տեսակը:

Մատենագիտություն

• Ստեղծել է սոցիալական սուր բովանդակությամբ բանքեր.
  • Ֆրիկ, Ընդդէմ ֆալաքին եւ վասն բախտի:
  • Ֆրիկ, Վասն Արղուն-Ղանին եւ Բուղային:
  • Ֆրիկ, Բան ի Ֆրիկ գրքոյն («Գանգատ»):
  • Ֆրիկ, Վասն դալեհի եւ բրջի:
• Ֆրիկ, Բանաստեղծություններ, Ե., 1941:
• Ֆրիկ, Դիւան, Նյու Յորք, 1952:
• Ֆրիկ, Տաղեր. Ե, 1982:

Նկարներ

Տեսանյութեր

• ՖՐԻԿ/FRIK(13-14Centuries):

Տե՛ս նաև

• Ով ով է.հայեր (կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով),ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ,Երևան,Հայկական հանրագիտարան հրատ., Հ.2, Ճաղարյան-Ֆրիկ, 2007:
• Աբեղյան Մ., Երկեր, հ.4.,1970, էջ 288-342:
• Աբեղյան Մ., Հայոց հին գրականության պատմություն, հատոր 2, Երևան, 1946:
• Հովհաննիսյան Ա., Ֆրիկը պատմաքննական լույսի տակ. Ե., 1955:
• Ժամկոչյան Հ., Պատմա-բանասիրական դիտողություններ Ֆրիկի և նրա տաղերի մասին, ՊԲՀ, 1958, № 1:
• Բախչինյան Հ., Սարինյան Ս., Թամրազյան Հ., Հայ գրականություն» դասագիրք հանրակրթական դպրոցի աշակերտների համար, «Լույս», 54-55։
• ՀԽՍՀ Գիտությունների ակադեմիա, Հայկական սովետական հանրագիտարան, հ.12, 735-736։
• Նալբանդեան Վ.Ս., Ներսիսեան Վ.Ս., Բախչինեան Հ.Գ.: Հայ միջնադարեան գրականութիւն. համառօտ պատմութիւն։ «Սովետական գրող», 115-117։
• Ղանալանյան Ա., Ֆրիկ: Հայ մշակույթի նշանավոր գործիչները. V-XVIII դարեր, Ե., Երևանի համալսարանի հրատարակչություն, 358-368:
• ԵՊՀ Հայագիտական հետազոտությունների ինստիտուտ. Ֆրիկ
• Ֆրիկ:
• ՖՐԻԿԻ ԱՆՎԱՆ ԾԱԳՄԱՆ ՄԱՍԻՆ: