«Ֆրիկ»–ի խմբագրումների տարբերություն
(Նոր էջ «{{Person | name-am = Ֆրիկ | name-am-aliases = | name-ru = Фрик | name-ru-aliases = | name-lat = | name-en = Frik | name-fr = | i...»:) |
(→Նկարներ) |
||
| (Միևնույն մասնակցի 14 միջանկյալ տարբերակներ թաքցրված է) | |||
| Տող 7. | Տող 7. | ||
| name-en = Frik | | name-en = Frik | ||
| name-fr = | | name-fr = | ||
| − | | image = | + | | image = Ֆրիկ.jpg |
| birth-date = 1230-ական թթ. | | birth-date = 1230-ական թթ. | ||
| birth-place = | | birth-place = | ||
| Տող 19. | Տող 19. | ||
Մահացել է 1310-ական թթ.: | Մահացել է 1310-ական թթ.: | ||
| − | == | + | ==Այլ== |
| − | + | *Կենսագրական տեղեկություններ չեն պահպանվել. հայտնի են միայն հոր և հորեղբոր անունները՝ Թագվոշ և Դոդոնա։ Ֆրիկի քերթվածքներում եղած որոշ անուղղակի տվյալներից ենթադրվում է, որ ծնվել է մոնղոլների Հայաստան կատարած արշավանքների սկզբներում։ Հավանաբար գերի է ընկել մոնղոլների ձեռքը, ապա փրկագնով ազատվել։ Եղել է հարուստ, սակայն հետագայում մասասչիներից (մոնղոլերեն՝ բանակին հանդերձանք, ձի, զենք մատակարարողներ) մեկի ընկերակիցը դառնալով՝ սնանկացել է, ընկել ծանր պարտքերի տակ։ Դրա համար էլ նրանից խլել են ընտանիքը։ Ծերության հասակում թշվառ ու մենակ է եղել։ Ցանկացել է վանք մտնել, վանական դառնալ, սակայն այդ մասին տեղեկություններ չկան: | |
| − | + | *Ֆրիկի բանաստեղծությունների մեծ մասը հայտնաբերել, մնացածները հավաքել և դրանց գիտաքննական բնագրերը հրատարակության է պատրաստել Տիրայր Վարդապետը: | |
| − | + | *Ֆրիկի վերջին շրջանի ստեղծագործության մեջ սկսում են իշխել աշխարհի ունայնության մասին խոհերը, կրոնաբարոյախոսական թեմաները: Նա փառաբանում է աստվածային արարչագործությունը, խոսում հոգու և մարմնի հակամարտության, այսաշխարհային և հանդերձյալ կյանքի, մեղքերի քավության, Ահեղ դատաստանի մասին: | |
| − | * | + | *Ֆրիկի բանքերն ինքնաբուխ ստեղծագործություններ են, աչքի են ընկնում թեմատիկ ու արտահայտչական միջոցների բազմազանությամբ, գեղեցիկ և ինքնատիպ պատկերներով, ժողողովրդական բանահյուսության տարրերի օգտագործմամբ: Ամենից շատ գործածել է հայրեն տաղաչափությունը: |
| − | ** | + | *Ստեղծագործության կարևոր թեմաներն են ազգային ու սոցիալական խնդիրները: |
| − | * | + | *Ֆրիկի ֆալաքը (ճակատագիրը) համարում է անարդարդատավոր, որն անգետ, վատ, հիմար մարդկանց հարստության տեր է դարձնում, իսկ արժանավորներին՝ «ուղղորդ», իմաստուն մարդկանց թողնում է դժբախտ: |
| + | *«Գանգատ» բանաստեղծության մեջ Ֆրիկը վեճի է բռնվում ուղղակի Աստծու հետ, որի կամքով է բացատրում հասարակական խոր հակասությունները, դասերի և մարդկանց վիճակների մեծ տարբերությունը: Սակայն, ի վերջո, Ֆրիկը համակերպվում է Աստծու կամքին: Վերոնշյալ չորս բանքերը հեղինակին դարձնում են ոչ միայն հայ միջնադարյան, այլև համաշխարհային գրականության նշանավոր դեմքերից մեկը: | ||
| + | *Ֆրիկը գրել է ժողովրդին հասկանալի պարզ ու հստակ լեզվով։ Նա իր տաղերում առատորեն օգտագործել է ժողովրդական բանահյուսության պատկերով արտահայտությունները, համեմատություններ, առածներն ու ասացվածքները, ինչպես նաև հայրեն տեսակը: | ||
| − | = | + | =Մատենագիտություն= |
| − | * | + | *Ստեղծել է սոցիալական սուր բովանդակությամբ բանքեր. |
| − | * | + | **Ֆրիկ, Ընդդէմ ֆալաքին եւ վասն բախտի: |
| − | * | + | **Ֆրիկ, Վասն Արղուն-Ղանին եւ Բուղային: |
| + | **Ֆրիկ, Բան ի Ֆրիկ գրքոյն («Գանգատ»): | ||
| + | **Ֆրիկ, Վասն դալեհի եւ բրջի: | ||
| + | *Ֆրիկ, Բանաստեղծություններ, Ե., 1941: | ||
| + | *Ֆրիկ, Դիւան, Նյու Յորք, 1952: | ||
| + | *Ֆրիկ, Տաղեր. Ե, 1982: | ||
=Նկարներ= | =Նկարներ= | ||
<gallery> | <gallery> | ||
| − | + | Ֆրիկ1.jpg | |
</gallery> | </gallery> | ||
=Տեսանյութեր= | =Տեսանյութեր= | ||
| − | *[http://www. | + | *[http://www.youtube.com/watch?v=6lW63iZ1lu0 ՖՐԻԿ/FRIK(13-14Centuries):] |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | = | ||
| − | |||
| − | |||
=Տե՛ս նաև= | =Տե՛ս նաև= | ||
| − | * | + | *Ով ով է.հայեր (կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով),ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ,Երևան,Հայկական հանրագիտարան հրատ., Հ.2, Ճաղարյան-Ֆրիկ, 2007: |
| − | *[http://www. | + | *Աբեղյան Մ., Երկեր, հ.4.,1970, էջ 288-342: |
| + | *Աբեղյան Մ., Հայոց հին գրականության պատմություն, հատոր 2, Երևան, 1946: | ||
| + | *Հովհաննիսյան Ա., Ֆրիկը պատմաքննական լույսի տակ. Ե., 1955: | ||
| + | *Ժամկոչյան Հ., Պատմա-բանասիրական դիտողություններ Ֆրիկի և նրա տաղերի մասին, ՊԲՀ, 1958, № 1: | ||
| + | *Բախչինյան Հ., Սարինյան Ս., Թամրազյան Հ., Հայ գրականություն» դասագիրք հանրակրթական դպրոցի աշակերտների համար, «Լույս», 54-55։ | ||
| + | *ՀԽՍՀ Գիտությունների ակադեմիա, Հայկական սովետական հանրագիտարան, հ.12, 735-736։ | ||
| + | *Նալբանդեան Վ.Ս., Ներսիսեան Վ.Ս., Բախչինեան Հ.Գ.: Հայ միջնադարեան գրականութիւն. համառօտ պատմութիւն։ «Սովետական գրող», 115-117։ | ||
| + | *Ղանալանյան Ա., Ֆրիկ: Հայ մշակույթի նշանավոր գործիչները. V-XVIII դարեր, Ե., Երևանի համալսարանի հրատարակչություն, 358-368: | ||
| + | *[http://www.armenianlanguage.am/am/Encyclopedia_frik ԵՊՀ Հայագիտական հետազոտությունների ինստիտուտ. Ֆրիկ] | ||
| + | *[http://www.litopedia.org/index.php?title=%D5%96%D6%80%D5%AB%D5%AF Ֆրիկ:] | ||
| + | *[http://lraber.asj-oa.am/4364/1/1982-5(82).pdf ՖՐԻԿԻ ԱՆՎԱՆ ԾԱԳՄԱՆ ՄԱՍԻՆ:] | ||
| − | [[Category: | + | [[Category:Բանաստեղծներ]] |
Ընթացիկ տարբերակը 20:05, 6 Հուլիսի 2014-ի դրությամբ
| Ֆրիկ | |
| Фрик | |
| |
| Անգլերեն: | Frik |
| Հայերեն: | Ֆրիկ |
| Ծննդյան տարեթիվը: | 1230-ական թթ. |
| Մահվան տարեթիվը: | 1310-ական թթ. |
| Համառոտ տվյալներ: Բանաստեղծ: | |
Բովանդակություն
Կենսագրություն
Ծնվել է 1230-ական թթ.:
Մահացել է 1310-ական թթ.:
Այլ
- Կենսագրական տեղեկություններ չեն պահպանվել. հայտնի են միայն հոր և հորեղբոր անունները՝ Թագվոշ և Դոդոնա։ Ֆրիկի քերթվածքներում եղած որոշ անուղղակի տվյալներից ենթադրվում է, որ ծնվել է մոնղոլների Հայաստան կատարած արշավանքների սկզբներում։ Հավանաբար գերի է ընկել մոնղոլների ձեռքը, ապա փրկագնով ազատվել։ Եղել է հարուստ, սակայն հետագայում մասասչիներից (մոնղոլերեն՝ բանակին հանդերձանք, ձի, զենք մատակարարողներ) մեկի ընկերակիցը դառնալով՝ սնանկացել է, ընկել ծանր պարտքերի տակ։ Դրա համար էլ նրանից խլել են ընտանիքը։ Ծերության հասակում թշվառ ու մենակ է եղել։ Ցանկացել է վանք մտնել, վանական դառնալ, սակայն այդ մասին տեղեկություններ չկան:
- Ֆրիկի բանաստեղծությունների մեծ մասը հայտնաբերել, մնացածները հավաքել և դրանց գիտաքննական բնագրերը հրատարակության է պատրաստել Տիրայր Վարդապետը:
- Ֆրիկի վերջին շրջանի ստեղծագործության մեջ սկսում են իշխել աշխարհի ունայնության մասին խոհերը, կրոնաբարոյախոսական թեմաները: Նա փառաբանում է աստվածային արարչագործությունը, խոսում հոգու և մարմնի հակամարտության, այսաշխարհային և հանդերձյալ կյանքի, մեղքերի քավության, Ահեղ դատաստանի մասին:
- Ֆրիկի բանքերն ինքնաբուխ ստեղծագործություններ են, աչքի են ընկնում թեմատիկ ու արտահայտչական միջոցների բազմազանությամբ, գեղեցիկ և ինքնատիպ պատկերներով, ժողողովրդական բանահյուսության տարրերի օգտագործմամբ: Ամենից շատ գործածել է հայրեն տաղաչափությունը:
- Ստեղծագործության կարևոր թեմաներն են ազգային ու սոցիալական խնդիրները:
- Ֆրիկի ֆալաքը (ճակատագիրը) համարում է անարդարդատավոր, որն անգետ, վատ, հիմար մարդկանց հարստության տեր է դարձնում, իսկ արժանավորներին՝ «ուղղորդ», իմաստուն մարդկանց թողնում է դժբախտ:
- «Գանգատ» բանաստեղծության մեջ Ֆրիկը վեճի է բռնվում ուղղակի Աստծու հետ, որի կամքով է բացատրում հասարակական խոր հակասությունները, դասերի և մարդկանց վիճակների մեծ տարբերությունը: Սակայն, ի վերջո, Ֆրիկը համակերպվում է Աստծու կամքին: Վերոնշյալ չորս բանքերը հեղինակին դարձնում են ոչ միայն հայ միջնադարյան, այլև համաշխարհային գրականության նշանավոր դեմքերից մեկը:
- Ֆրիկը գրել է ժողովրդին հասկանալի պարզ ու հստակ լեզվով։ Նա իր տաղերում առատորեն օգտագործել է ժողովրդական բանահյուսության պատկերով արտահայտությունները, համեմատություններ, առածներն ու ասացվածքները, ինչպես նաև հայրեն տեսակը:
Մատենագիտություն
- Ստեղծել է սոցիալական սուր բովանդակությամբ բանքեր.
- Ֆրիկ, Ընդդէմ ֆալաքին եւ վասն բախտի:
- Ֆրիկ, Վասն Արղուն-Ղանին եւ Բուղային:
- Ֆրիկ, Բան ի Ֆրիկ գրքոյն («Գանգատ»):
- Ֆրիկ, Վասն դալեհի եւ բրջի:
- Ֆրիկ, Բանաստեղծություններ, Ե., 1941:
- Ֆրիկ, Դիւան, Նյու Յորք, 1952:
- Ֆրիկ, Տաղեր. Ե, 1982:
Նկարներ
Տեսանյութեր
Տե՛ս նաև
- Ով ով է.հայեր (կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով),ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ,Երևան,Հայկական հանրագիտարան հրատ., Հ.2, Ճաղարյան-Ֆրիկ, 2007:
- Աբեղյան Մ., Երկեր, հ.4.,1970, էջ 288-342:
- Աբեղյան Մ., Հայոց հին գրականության պատմություն, հատոր 2, Երևան, 1946:
- Հովհաննիսյան Ա., Ֆրիկը պատմաքննական լույսի տակ. Ե., 1955:
- Ժամկոչյան Հ., Պատմա-բանասիրական դիտողություններ Ֆրիկի և նրա տաղերի մասին, ՊԲՀ, 1958, № 1:
- Բախչինյան Հ., Սարինյան Ս., Թամրազյան Հ., Հայ գրականություն» դասագիրք հանրակրթական դպրոցի աշակերտների համար, «Լույս», 54-55։
- ՀԽՍՀ Գիտությունների ակադեմիա, Հայկական սովետական հանրագիտարան, հ.12, 735-736։
- Նալբանդեան Վ.Ս., Ներսիսեան Վ.Ս., Բախչինեան Հ.Գ.: Հայ միջնադարեան գրականութիւն. համառօտ պատմութիւն։ «Սովետական գրող», 115-117։
- Ղանալանյան Ա., Ֆրիկ: Հայ մշակույթի նշանավոր գործիչները. V-XVIII դարեր, Ե., Երևանի համալսարանի հրատարակչություն, 358-368:
- ԵՊՀ Հայագիտական հետազոտությունների ինստիտուտ. Ֆրիկ
- Ֆրիկ:
- ՖՐԻԿԻ ԱՆՎԱՆ ԾԱԳՄԱՆ ՄԱՍԻՆ: