«Քոչարյանց Սամվել Գրիգորի»–ի խմբագրումների տարբերություն
Hayazg-ից
(Նոր էջ «{{Person | name-am = Ազգանուն Անուն Հայրանուն | name-am-aliases = Ազգանուն Անուն Հայրանուն2 | name-ru = Фамилия...»:) |
(→Այլ) |
||
| (Միևնույն մասնակցի 42 միջանկյալ տարբերակներ թաքցրված է) | |||
| Տող 1. | Տող 1. | ||
{{Person | {{Person | ||
| − | | name-am = | + | | name-am = Քոչարյանց Սամվել Գրիգորի |
| − | | name-am-aliases = | + | | name-am-aliases = |
| − | | name-ru = | + | | name-ru = Кочарянц Самвел Григорьевич |
| − | | name-ru-aliases = | + | | name-ru-aliases = |
| name-lat = | | name-lat = | ||
| − | | name-en = | + | | name-en = Qocharyan Samvel |
| name-fr = | | name-fr = | ||
| − | | image = | + | | image = Qocharyan S..jpg |
| − | | birth-date = | + | | birth-date = 07.01.1909 |
| − | | birth-place = | + | | birth-place = Նոր Բայազետ, Հայաստան |
| − | | death-date = | + | | death-date = 04.08.1993 |
| − | | death-place = | + | | death-place = Արզամաս, Ռուսաստան |
| − | | description = | + | | description = Կոնստրուկտոր: |
}} | }} | ||
=Կենսագրություն= | =Կենսագրություն= | ||
| − | Ծնվել է | + | Ծնվել է 1909թ. հունվարի 7-ին Հայաստանի Նոր Բայազետ (այժմ՝ Գավառ) քաղաքում: |
==Կրթություն== | ==Կրթություն== | ||
| − | * | + | *1937թ. ավարտել է Մոսկվայի էներգետիկական ինստիտուտը: |
==Աշխատանքային գործունեություն== | ==Աշխատանքային գործունեություն== | ||
| − | * | + | *1930թ. նախ աշխատել է ԽՍՀՄ ժողովրդական կոմիսարիատում, ապա՝ Ֆրունզեի անվան թիվ 24 գործարանում՝ որպես տնտեսագետ: |
| − | ** | + | *1945թ. Ստալինի հրամանով Քոչարյանցը ուղարկվել է խիստ գաղտնի քաղաք, որը այդ ժամանակ անվանվեց «օբյեկտ» (այնուհետև կոչվելու է «Արզամաս -16»): Այս քաղաքում Քոչարյանցը 47 տարի աշխատել է: |
| − | * | + | **Կոնստրուկտորային ոլորտի ղեկավար: |
| + | **Համամիութենական (այժմ՝ համառուսաստանյան) փորձարարական ֆիզիկայի գիտահետազոտական ինստիտուտի գլխավոր կոնստրուկտոր: | ||
| + | **Ռազմավարական ատոմային և միջուկային զենքի գլխավոր կոնստրուկտոր: | ||
| + | *1945թ. մայիս-օգոստոս ամիսներին Էլեկտրաէներգետիկայի նախարարության հատուկ հանձնարարությամբ գտնվել է Բեռլինում: | ||
| + | *1947թ. սեպտեմբերից աշխատել է ԿԲ-11-ում՝ որպես ավտոմատացման համակարգի գիտական և նախագծման ոլորտի ղեկավար, ապա՝ բաժնի վարիչ: | ||
| + | *1952թ., ԿԲ-11- ի վերակազմավորման ժամանակ, ավտոմատացման բաժինը կառուցվածքայինորեն առանձնացվում է: Քոչարյանցը դառնում է վերջինիս ղեկավարը և ԿԲ-11-գլխավոր կոնստրուկտոր, ակադեմիկոս Յու Բ. Խարիտոնի տեղակալը: | ||
| + | *1959թ. Համամիութենական (այժմ՝ համառուսաստանյան) փորձարարական ֆիզիկայի գիտահետազոտական ինստիտուտի գլխավոր կոնստրուկտոր՝ երկրորդ թեմատիկ տարածքում: | ||
| + | *1966թ.-ից, յոթ տարի շարունակ, աշխատելով Համամիութենական (այժմ՝ համառուսաստանյան) փորձարարական ֆիզիկայի գիտահետազոտական ինստիտուտում, միաժամանակ եղել է ռադիոտեխնիկական սարքերի նախագծման և կատարելագործման Գորկու մասնաճյուղի գիտական ղեկավարը: | ||
==Ձեռքբերումներ== | ==Ձեռքբերումներ== | ||
| − | * | + | *1941թ.՝ տեխնիկական գիտությունների թեկնածու: |
| − | * | + | *1958թ.՝ տեխնիկական գիտությունների դոկտոր: |
| − | * | + | *1962թ.՝ պրոֆեսոր: |
| + | *1962թ.՝ ՌԽՖՍՀ գիտության և տեխնիկայի վաստակավոր գործիչ: | ||
| + | *1982թ.՝ Սարով քաղաքի պատվավոր քաղաքացի: | ||
| + | |||
| + | ===Պարգևներ=== | ||
| + | *1949թ., 1954թ., 1956թ., 1962թ., 1979թ., 1984թ.՝ Լենինի շքանշան: | ||
| + | *1962թ., 1984թ.՝ Սոցիալական աշխատանքի կրկնակի հերոս: | ||
| + | *1961թ.՝ Լենինյան մրցանակ: | ||
| + | *1949թ., 1951թ., 1954թ., 1977թ.՝ ԽՍՀՄ պետական մրցանակի դափնեկիր: | ||
| + | *1971թ.՝ Հոկտեմբերյան հեղափոխության շքանշան: | ||
==Այլ== | ==Այլ== | ||
| − | * | + | *Աշխատանքները վերաբերում են հատուկ ռազմական տեխնիկայի բնագավառին: |
| + | *Մասնակցել է Մոսկվայի հակահրթիռային պաշտպանության համակարգի ստեղծման, ԽՍՀՄ-ում ատոմային և ջրածնային զենքի ստեղծման և փորձարկման աշխատանքներին: | ||
| + | *1958թ. նոյեմբերին ԲՈՀ-ը, հաշվի առնելով Քոչարյանցի կատարած աշխատանքները, նրան շնորհում է տեխնիկական գիտությունների դոկտորի կոչում՝ առանց դոկտորական աշխատանքի պաշտպանության: | ||
| + | *Քոչարյանցի առաջարկել է հրատարակել մի շարք գրքեր Համամիութենական (այժմ՝ համառուսաստանյան) փորձարարական ֆիզիկայի գիտահետազոտական ինստիտուտի պատմության, գործունեության մասին (նրա խմբագրությամբ հրատարակվել է 23 հատոր), «Միջուկային զինամթերքի նախագծման ձեռնարկ» երեք հատորով՝ երիտասարդ ինժեներների և մասնագետների համար: | ||
| + | *1987թ. ծննդավայրում կանգնեցվել է Քոչարյանցի կիսանդրին: | ||
=Նկարներ= | =Նկարներ= | ||
| − | ===[[/ | + | ===[[/Անձնական|Անձնական]]=== |
| + | |||
| + | ===[[/Փաստաթղթեր|Փաստաթղթեր]]=== | ||
| + | |||
| + | ===[[/«Արարատ» պատվիրակության այցը Սարով (2011)|«Արարատ» պատվիրակության այցը Սարով (2011)]]=== | ||
| + | |||
<gallery> | <gallery> | ||
| − | Պատկեր: | + | Պատկեր: Орден Ленина.jpg|Լենինի շքանշան |
| − | Պատկեր: | + | Պատկեր: Орден Октябрьской Революции.jpg|Հոկտեմբերյան հեղափոխության շքանշան |
| − | Պատկեր: | + | Պատկեր: 112Кочарянц Самвел Григорьевич.jpg |
| − | Պատկեր: | + | Պատկեր: 57Самвел Кочарянц.jpg |
</gallery> | </gallery> | ||
=Տեսանյութեր= | =Տեսանյութեր= | ||
| − | *[ | + | *[https://www.youtube.com/watch?v=PaKLJs_WL9o Հայորդիներ/ Սամվել Քոչարյանց/ 06.06.17:] |
| + | *[https://www.youtube.com/watch?v=6v2cKprg3Bo Самвел Кочарянц - создатель первых в СССР атомных и термоядерных боеприпасов ...] | ||
=Հրապարակումներ մամուլում= | =Հրապարակումներ մամուլում= | ||
| − | *[http://www. | + | *[https://www.aysor.am/am/news/2013/01/07/samvel-qocharyanc/533624 Այսօր միջուկային հրթիռների կոնստրուկտոր Սամվել Քոչարյանցի ծննդյան օրն է:] |
| + | *[http://armedia.am/arm/news/53396/gergaxtni-samvel-qocharyanc-khorhrdayin-mijukayin-zinanoci-hayry.html «Գերգաղտնի» Սամվել Քոչարյանց. խորհրդային միջուկային զինանոցի «հայրը»:] | ||
| + | *[http://www.newspress.am/?p=64814&l=am/qocharyanc+mecutyuny+ka+ev+kmna+ir+gorcerov+na+hrtiramijukayin+vahanaki+himnadirn+e+lusankarner Քոչարյանց մեծությունը կա և կմնա իր գործերով. նա «հրթիռամիջուկային» վահանակի հիմնադիրն է (լուսանկարներ):] | ||
| + | *[http://asekose.am/news/27/198333-samvel-kocaranc---sozdately-pervix-v-sssr-atomnix-i-termoadernix-boepripasov.html Самвел Кочарянц - создатель первых в СССР атомных и термоядерных боеприпасов.] | ||
=Մատենագիտություն= | =Մատենագիտություն= | ||
| − | * | + | *Кочарянц С.Г., Горин Н.Н. Страницы истории ядерного центра. Арзамас-16: ВНИИЭФ, 1993. |
| − | |||
=Տե՛ս նաև= | =Տե՛ս նաև= | ||
| − | *Ով ով է.հայեր (կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով),ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ,Երևան,Հայկական հանրագիտարան հրատ., Հ. | + | *Ով ով է.հայեր (կենսագրական հանրագիտարան: Երկու հատորով), ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ, Երևան, Հայկական հանրագիտարան հրատ., Հ.2, Ճաղարյան-Ֆրիկ, 2007: |
| − | * | + | *Տիգրան Հայազն, Գարեգին Ղազարյան: 1000 հայազգի գեներալներ,ծովակալներ.-Ե.,Հեղինակային հրատարակություն, 2009 թ.,էջ 422: |
| − | *[http:// | + | *Армяне-народ созидатель чужих цивилизаций: 1000 известных армян в мировой истории/С.Ширинян.-Ер.: Авт. изд., 2014, стр.331. |
| + | *Саркисян А.Е., Армяне-военные ученые, конструкторы, производственники и испытатели XX века. Ер., 1988, с.247-249. | ||
| + | *Вагин Е.В., Полигоны, полигоны… — Саров: РФЯЦ-ВНИИЭФ, 1999. | ||
| + | *Саркисян С.Т., Энциклопедия Арцах-Карабаха. Спб., 2005. - 312 с.: | ||
| + | *А.И. Астайкин "Профессор С.Г.Кочарянц. Штрихи к портрету"//журнал "Атом". | ||
| + | *[http://www.warheroes.ru/hero/hero.asp?Hero_id=12491 Кочарянц Самвел Григорьевич - Герои страны.] | ||
| + | *[http://sarov.info/news/ngn/2009/01/18/zvezdy-kocharyanca.html Звёзды Кочарянца.] | ||
| + | *[http://niznov-nekropol.ucoz.ru/index/kocharjanc_s_g/0-847 Нижегородский некрополь.] | ||
| + | *[http://eurasian-defence.ru/?q=node/24620 КОЧАРЯНЦ САМВЕЛ ГРИГОРЬЕВИЧ.] | ||
| − | [[Category: | + | [[Category:Տեխնիկական գիտությունների դոկտորներ]] [[Category:Պրոֆեսորներ]] [[Category:Գիտնականներ]] [[Category:Կոնստրուկտորներ]] [[Category:ՌԽՖՍՀ գիտության և տեխնիկայի վաստակավոր գործիչներ]] [[Category:Ռուսահայ գործիչներ]] |
Ընթացիկ տարբերակը 09:04, 20 Ապրիլի 2018-ի դրությամբ
| Քոչարյանց Սամվել Գրիգորի | |
| Кочарянц Самвел Григорьевич | |
| |
| Անգլերեն: | Qocharyan Samvel |
| Հայերեն: | Քոչարյանց Սամվել Գրիգորի |
| Ծննդյան տարեթիվը: | 07.01.1909 |
| Ծննդավայրը: | Նոր Բայազետ, Հայաստան |
| Մահվան տարեթիվը: | 04.08.1993 |
| Մահվան վայրը: | Արզամաս, Ռուսաստան |
| Համառոտ տվյալներ: Կոնստրուկտոր: | |
Բովանդակություն
Կենսագրություն
Ծնվել է 1909թ. հունվարի 7-ին Հայաստանի Նոր Բայազետ (այժմ՝ Գավառ) քաղաքում:
Կրթություն
- 1937թ. ավարտել է Մոսկվայի էներգետիկական ինստիտուտը:
Աշխատանքային գործունեություն
- 1930թ. նախ աշխատել է ԽՍՀՄ ժողովրդական կոմիսարիատում, ապա՝ Ֆրունզեի անվան թիվ 24 գործարանում՝ որպես տնտեսագետ:
- 1945թ. Ստալինի հրամանով Քոչարյանցը ուղարկվել է խիստ գաղտնի քաղաք, որը այդ ժամանակ անվանվեց «օբյեկտ» (այնուհետև կոչվելու է «Արզամաս -16»): Այս քաղաքում Քոչարյանցը 47 տարի աշխատել է:
- Կոնստրուկտորային ոլորտի ղեկավար:
- Համամիութենական (այժմ՝ համառուսաստանյան) փորձարարական ֆիզիկայի գիտահետազոտական ինստիտուտի գլխավոր կոնստրուկտոր:
- Ռազմավարական ատոմային և միջուկային զենքի գլխավոր կոնստրուկտոր:
- 1945թ. մայիս-օգոստոս ամիսներին Էլեկտրաէներգետիկայի նախարարության հատուկ հանձնարարությամբ գտնվել է Բեռլինում:
- 1947թ. սեպտեմբերից աշխատել է ԿԲ-11-ում՝ որպես ավտոմատացման համակարգի գիտական և նախագծման ոլորտի ղեկավար, ապա՝ բաժնի վարիչ:
- 1952թ., ԿԲ-11- ի վերակազմավորման ժամանակ, ավտոմատացման բաժինը կառուցվածքայինորեն առանձնացվում է: Քոչարյանցը դառնում է վերջինիս ղեկավարը և ԿԲ-11-գլխավոր կոնստրուկտոր, ակադեմիկոս Յու Բ. Խարիտոնի տեղակալը:
- 1959թ. Համամիութենական (այժմ՝ համառուսաստանյան) փորձարարական ֆիզիկայի գիտահետազոտական ինստիտուտի գլխավոր կոնստրուկտոր՝ երկրորդ թեմատիկ տարածքում:
- 1966թ.-ից, յոթ տարի շարունակ, աշխատելով Համամիութենական (այժմ՝ համառուսաստանյան) փորձարարական ֆիզիկայի գիտահետազոտական ինստիտուտում, միաժամանակ եղել է ռադիոտեխնիկական սարքերի նախագծման և կատարելագործման Գորկու մասնաճյուղի գիտական ղեկավարը:
Ձեռքբերումներ
- 1941թ.՝ տեխնիկական գիտությունների թեկնածու:
- 1958թ.՝ տեխնիկական գիտությունների դոկտոր:
- 1962թ.՝ պրոֆեսոր:
- 1962թ.՝ ՌԽՖՍՀ գիտության և տեխնիկայի վաստակավոր գործիչ:
- 1982թ.՝ Սարով քաղաքի պատվավոր քաղաքացի:
Պարգևներ
- 1949թ., 1954թ., 1956թ., 1962թ., 1979թ., 1984թ.՝ Լենինի շքանշան:
- 1962թ., 1984թ.՝ Սոցիալական աշխատանքի կրկնակի հերոս:
- 1961թ.՝ Լենինյան մրցանակ:
- 1949թ., 1951թ., 1954թ., 1977թ.՝ ԽՍՀՄ պետական մրցանակի դափնեկիր:
- 1971թ.՝ Հոկտեմբերյան հեղափոխության շքանշան:
Այլ
- Աշխատանքները վերաբերում են հատուկ ռազմական տեխնիկայի բնագավառին:
- Մասնակցել է Մոսկվայի հակահրթիռային պաշտպանության համակարգի ստեղծման, ԽՍՀՄ-ում ատոմային և ջրածնային զենքի ստեղծման և փորձարկման աշխատանքներին:
- 1958թ. նոյեմբերին ԲՈՀ-ը, հաշվի առնելով Քոչարյանցի կատարած աշխատանքները, նրան շնորհում է տեխնիկական գիտությունների դոկտորի կոչում՝ առանց դոկտորական աշխատանքի պաշտպանության:
- Քոչարյանցի առաջարկել է հրատարակել մի շարք գրքեր Համամիութենական (այժմ՝ համառուսաստանյան) փորձարարական ֆիզիկայի գիտահետազոտական ինստիտուտի պատմության, գործունեության մասին (նրա խմբագրությամբ հրատարակվել է 23 հատոր), «Միջուկային զինամթերքի նախագծման ձեռնարկ» երեք հատորով՝ երիտասարդ ինժեներների և մասնագետների համար:
- 1987թ. ծննդավայրում կանգնեցվել է Քոչարյանցի կիսանդրին:
Նկարներ
Անձնական
Փաստաթղթեր
«Արարատ» պատվիրակության այցը Սարով (2011)
Լենինի շքանշան
Հոկտեմբերյան հեղափոխության շքանշան
Տեսանյութեր
- Հայորդիներ/ Սամվել Քոչարյանց/ 06.06.17:
- Самвел Кочарянц - создатель первых в СССР атомных и термоядерных боеприпасов ...
Հրապարակումներ մամուլում
- Այսօր միջուկային հրթիռների կոնստրուկտոր Սամվել Քոչարյանցի ծննդյան օրն է:
- «Գերգաղտնի» Սամվել Քոչարյանց. խորհրդային միջուկային զինանոցի «հայրը»:
- Քոչարյանց մեծությունը կա և կմնա իր գործերով. նա «հրթիռամիջուկային» վահանակի հիմնադիրն է (լուսանկարներ):
- Самвел Кочарянц - создатель первых в СССР атомных и термоядерных боеприпасов.
Մատենագիտություն
- Кочарянц С.Г., Горин Н.Н. Страницы истории ядерного центра. Арзамас-16: ВНИИЭФ, 1993.
Տե՛ս նաև
- Ով ով է.հայեր (կենսագրական հանրագիտարան: Երկու հատորով), ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ, Երևան, Հայկական հանրագիտարան հրատ., Հ.2, Ճաղարյան-Ֆրիկ, 2007:
- Տիգրան Հայազն, Գարեգին Ղազարյան: 1000 հայազգի գեներալներ,ծովակալներ.-Ե.,Հեղինակային հրատարակություն, 2009 թ.,էջ 422:
- Армяне-народ созидатель чужих цивилизаций: 1000 известных армян в мировой истории/С.Ширинян.-Ер.: Авт. изд., 2014, стр.331.
- Саркисян А.Е., Армяне-военные ученые, конструкторы, производственники и испытатели XX века. Ер., 1988, с.247-249.
- Вагин Е.В., Полигоны, полигоны… — Саров: РФЯЦ-ВНИИЭФ, 1999.
- Саркисян С.Т., Энциклопедия Арцах-Карабаха. Спб., 2005. - 312 с.:
- А.И. Астайкин "Профессор С.Г.Кочарянц. Штрихи к портрету"//журнал "Атом".
- Кочарянц Самвел Григорьевич - Герои страны.
- Звёзды Кочарянца.
- Нижегородский некрополь.
- КОЧАРЯНЦ САМВЕЛ ГРИГОРЬЕВИЧ.
