Վահե Հայկ

Վահե Հայկ
Ваге Гайк
Vahe Hayk.jpg
Այլ անուններ: Տինճյան Վահե Ակրտչի
Անգլերեն: Vahe Hayk
Հայերեն: Վահե Հայկ
Ծննդյան տարեթիվը: 1896
Ծննդավայրը: Խարբերդ, Արևմտյան Հայաստան
Մահվան տարեթիվը: 1983
Մահվան վայրը: Ֆրեզնո, Կալիֆորնիա, ԱՄՆ
Համառոտ տվյալներ:
Արևմտահայ գրող, խմբագիր, բանասեր և պատմաբան:

Բովանդակություն

Կենսագրություն

Ծնվել է 1896թ. Արևմտյան Հայաստանի Խարբերդ քաղաքում:

Մահացել է 1983թ. ԱՄՆ–ի Կալիֆոռնիա նահանգի Ֆրեզնո քաղաքում:

Կրթություն

  • Ավարտել է տեղի ծխական դպրոց:
  • Ավարտել է Խարբերդի Եփրատ քոլեջը:
  • Բոստոնի համալսարանում մասնակցել է իրավաբանության, քաղաքատնտեսության և գրականության դասընթացների։

Աշխատանքային գործունեություն

  • Աշխատել է պոլսահայ մամուլում:
  • Բոստոնի համալսարանն ավարտելուց հետո աշխատանքի է անցել ապահովագրական մի ընկերությունում։
  • 1922-1925թթ. աշխատել է որպես «Նոր կյանք»-«Արոր» («Նոր օր»՝ 1922թ.-ից) միացյալ պարբերականի գլխավոր խմբագիր։

Ձեռքբերումներ

  • Ռամկավար ազատական կուսակցության գործիչ:

Այլ

  • 1915թ. մեկնել է Կոստանդնուպոլիս ուսումը շարունակելու, սակայն, գավառացիների նկատմամբ հալածանքներից խուսափելով, մինչև պատերազմի ավարտը թաքնվում է մի հայի մոտ՝ ոմն Հայկի անձնագրով։ Այստեղից էլ նրա գրական անունը:
  • Պատերազմից հետո, որպես թարգմանիչ, ամերիկացիների հետ շրջում է տարբեր վայրերում ու գաղթակայաններում, ծանոթանում որբերի, այրիների կյանքին և այդ մասին պատմում մամուլին հանձնած իր առաջին գրություններում:
  • Գրական ասպարեզում սկսել է հանդես գալ Առաջին աշխարհամարտից հետո։ Նրա առաջին գործերը բանաստեղծություններ էին, պատկերներ, պատմվածքներ, հոդվածներ։
  • 1922թ. պոլսահայ մամուլում որոշ ժամանակ աշխատելուց հետո, մեկնել է Հունաստան, այնուհետև՝ Միացյալ Նահանգներ։
  • Կյանքի հետագա տարիներին հաստատվում է Կալիֆորնիայում։
  • Որպես առաջադեմ գրող ու հասարակական գործիչ նա քանիցս հրավիրվել է Սովետական Հայաստան։
  • Աշխատակցել է սփյուռքահայ մամուլին, տպագրելով պատմվածքներ, նորավեպեր, որոնք հետագայում լույս է ընծայել «Հայրենի ծխան» ընդհանուր խորագիրը կրող հինգ ժողովածուներով (1930-1970)։
  • Ստեղծել է կորուսյալ հայրենիքի պատկերը, ցույց տվել օտար միջավայրի ուծացնող, ապաբարոյականացնող ազդեցությունը տարագիր հայերի հոգեբանության վրա, նրանց պայքարը ազգային նկարագրի պահպանման համար։
  • Պատրաստել է Վարդանանց պատերազմի 1500-ամյակին նվիրված հուշագիրը («Հազար հինգ հարիւր ամեակ Վարդանանց պատերազմին. 451-1951», 1952)։
  • «Լուսավոր դեմքեր մեր օրերուն վրա» ժողովածուն պարունակում է դիմանկարներ հայ մի շարք գրողների ու արվեստագետների մասին։
  • Հայկի ամենածավալուն աշխատությունն է «Խարբերդ եւ անոր ոսկեղէն դաշտը. յուշամատեան պատմական, մշակոյթային եւ ազգագրական» հատորը, բաղկացած 1500 մեծադիր և պատկերազարդ էջերից, որտեղ տասնյակ մարդկանց աշխատակցությամբ ներկայացված է Խարբերդի և նրա շրջակա հայաբնակ գյուղերի պատմությունը, տեղագրությունը, ազգագրությունը, մտավոր կյանքը։
  • Վ. Հայկի պատմվածքների մի փունջ լույս է տեսել Երևանում, 1960թ. «Հայրենի ծխան» խորագրով։

Մատենագիտություն

  • Վահե Հայկ, Հայրենի ծխան, ժողովածու, 1930:
  • Վահե Հայկ, Լուսավոր դեմքեր մեր օրերուն վրա, Բեյրութ, 1972:
  • Վահե Հայկ, Խարբերդ եւ անոր ոսկեղէն դաշտը. յուշամատեան պատմական, մշակոյթային եւ ազգագրական, 1959:
  • Վահե Հայկ, Յուշարձան Եոզկատցիներու:
  • Վահե Հայկ, Պատմութիւն Ֆրեզնոյի հայ գաղութին:
  • Վահե Հայկ, Հայաստանի մանկական աշխարհը եւ անոր մանկական գրականութիւնը, 1974:

Տե՛ս նաև