Չափչախյան Լազար Սերգեյի

Չափչախյան Լազար Սերգեյի
Чапчахов Лазарь Сергеевич
Այլ անուններ:	Չափչախով
Անգլերեն:	Chapchaxov Lazar
Հայերեն:	Չափչախյան Լազար Սերգեյի
Ծննդյան տարեթիվը:	06.03.1911
Ծննդավայրը:	Մեծ Սալա, Ռուսաստան
Մահվան տարեթիվը:	13.04.1942
Մահվան վայրը:	Կրեստցի, Ռուսաստան
Համառոտ տվյալներ: Խորհրդային Միության հերոս:

Կենսագրություն

Ծնվել է 1911թ. մարտի 6-ին Ռուսաստանի Մեծ Սալա գյուղում (այժմ՝ ՌԴ Ռոստովի մարզի Մյասնիկյանի շրջանում):

Կրթություն

• 1934թ. ավարտել է օդաչուների զինվորական դպրոց (Վորոշիլովգրադ):
• 1939թ. ավարտել է Խարկովի ավիաուսումնարանի կոմիսարների դասընթացները:

Ռազմական գործունեություն

• 1933թ. զորակոչվել է ԶՈւ:
• Մասնակցել է խորհրդա-ֆիննական պատերազմին (1939-1940):
• ՀՄՊ-ին մասնակցել է 1941թ. հունիսի 22-ից Տալինի և Լենինգրադի շրջաններում: Հատկապես աչքի է ընկել 1941թ. աշնանը` ոչնչացնելով հակառակորդի մի քանի ռմբակոծիչ, պարգևատրվել Լենինի շքանշանով:
• 1942թ. հունվարին խմբով ոչնչացրել է հակառակորդի մոտոմեքենայացված շարասյունը, 1000 զինվոր, տասնյակ տանկեր ու ավտոմեքենաներ: 1942թ. ապրիլի սկզբին քառյակով հետ է մղել հակառակորդի 44 ինքնաթիռների գրոհը:
• 1942թ. ապրիլի 5-ից՝ 416-րդ Կործանիչ ավիագնդի հրամանատար:
• Զոհվել է 1942թ. ապրիլի 13-ին Կրեստցիի օդանավակայանում պատասխանատու առաջադրանք կատարելիս: Թաղված է Կրեստցի ավանում (Նովգորոդի մարզ, ՌԴ):
• ՀՄՊ-ի ընթացքում կատարել է 268 հաջող մարտական թռիչք, 59 օդային մարտերում անձամբ խփել 8, խմբի կազմում` 19 ինքնաթիռ: Նրա ավիաէսկադրիլյան կատարել է 1800 մարտական թռիչք, խփել ավելի քան 60 ինքնաթիռ:
• Պատերազմում հերոսի կոչման արժանացած առաջին հայ զինվորականն է։

Ձեռքբերումներ

• 1942թ. հուլիսի 21՝ Խորհրդային Միության հերոս (հետմահու):
• «Ոսկե աստղ» մեդալ (ԽՍՀՄ ԳԽՆ վկայական № 606 1943թ. հուլիսի 6-ին հանձնվել է կնոջը):
• Լենինի շքանշան:
• Կարմիր դրոշի շքանշան:
• Մեդալներ:

Այլ

• Նրա անունով փողոցներ են անվանակոչվել Կրեստցի ավանում և Բոլշիե-Սալի գյուղում, հուշատախտակներ տեղադրվել` Դոնի Ռոստովում և Բոլշիե-Սալիում:

Նկարներ

Նույն անվանում

• 
• 
• 
• 

  Կարմիր աստղի շքանշան

• 

  Լենինի շքանշան

Տեսանյութեր

• Տեսանյութի նկարագրության տեքստ:

Հրապարակումներ մամուլում

• Մամուլի նյութի նկարագրության տեքստ:

Մատենագիտություն

• Հեղինակի Ազգանուն Ա. Հ.,Գրքի վերնագիր, Երևան, ԵՊՀ հրատ., 2005:
• Հեղինակի Ազգանուն Ա. Հ.,Հոդվածի վերնագիր, Պատմաբանասիրական հանդես, Երևան, 2005, թիվ 2, էջ 41-45:

Տե՛ս նաև

• Ով ով է.հայեր (կենսագրական հանրագիտարան: Երկու հատորով), ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ, Երևան, Հայկական հանրագիտարան հրատ., Հ.2, Ճաղարյան-Ֆրիկ, 2007:
• Амирханян М.Д., Армяне - Герои Советского Союза. Ер., 2005. 202 с.:
• Давтян С.М., Двадцать семь поверженных // Авиация и космонавтика. № 7,1979, с. 21.
• Золотые звезды политработников - Курган. КВВПАУ 1984.
• Герои Советского Союза [Текст]: крат. биограф. словарь: в 2-х т. / М-во обороны СССР. Т. 2. М.: Воениздат, 1988. С. 710.
• Книга о героях [Текст] / отв. ред. В. Н. Казахецян. Ер.: Изд-во АН Арм. ССР, 1985. С. 17-18.
• Шагинян Ш.М., Всегда он будет живым примером [Текст] / Ш.М. Шагинян // Заря комм. 1975. № 16. 6 февр.
• Шагинян Ш.М. Никогда не забудется подвиг героя [Текст] / Ш.М. Шагинян // Коммунар. 1960. № 58. 15 мая.
• ԵՊՀ Հայագիտական հետազոտությունների ինստիտուտ. Չափչախյան Լազար:
• ՉԱՓՉԱԽՅԱՆ ԼԱԶԱՐ ՍԵՐԳԵՅԻ - Մայր Հայաստան:
• Мир наград.