Ներսես Լամբրոնացի

Hayazg-ից
Ներսես Լամբրոնացի
Нерсес Ламбронаци
Nerses Lambronatsi.jpg
Այլ անուններ: Սմբատ
Անգլերեն: Nerses Lambronatsi
Հայերեն: Ներսես Լամբրոնացի
Ծննդյան տարեթիվը: 1153
Ծննդավայրը: Լամբրոն, Կիլիկիա
Մահվան տարեթիվը: 14.7.1198
Մահվան վայրը: Սկևռայի վանքի Ս. Աստվածածին եկեղեցի, Կիլիկիայի հայկական պետություն
Համառոտ տվյալներ:
Աստվածաբան, մեկնիչ, մատենագիր, պետական գործիչ, հրապարակախոս, բանաստեղծ, շարականագիր:

Կենսագրություն

Ծնվել է 1153թ. Կիլիկիայի Լամբրոն բերդում:

Մահացել է 1198թ. հուլիսի 14-ին Կիլիկիայի հայկական պետության Սկևռայի վանքի Ս. Աստվածածին եկեղեցում:

Կրթություն

Աշխատանքային գործունեություն

  • Ներսես Շնորհալին 16-ամյա Ներսես Լամբրոնացուն ձեռնադրել է քահանա՝ տալով իր անունը:
  • 1175թ. Գրիգոր Դ Տղան նրան կարգել է Տարսոն քաղաքի արքեպիսկոպոս:
  • Կյանքի վերջին տարիներին պաշտոնավարել է Լևոն Բ Մեծագործի արքունիքում՝ որպես ատենադպիր, խորհրդատու և թարգմանիչ:

Ձեռքբերումներ

  • 2008թ.՝ պատմական գիտությունների թեկնածու:
  • 2009թ.՝ Ակադեմիայի իսկական անդամ:
  • 2012թ.՝ շքանշան «Վիլյամ Սարոյան»:

Այլ

  • Լամբրոնի բերդատեր Հեթումյան իշխան Օշին Բ-ի և Շահանդուխտ Պահլավունու որդին է:
  • Բազմիցս ուղարկվել է օտար երկրներ, կարգավորել պետության արտաքին գործերը։ Իր մտավոր ու ճարտասանական կարողությամբ վաստակել է հմուտ հրապարակախոսի համբավ:
  • Ներսես Լամբրոնացիn XII դ. 2-րդ կեսի Մերձավոր Արևելքի ամենահայտնի եկեղեցաքաղաքական գործիչներից է: Գործուն մասնակցություն է ունեցել Հռոմկլայի եկեղեցական ժողովին (1178-ի ապրիլ) և Կիլիկյան Հայաստանի արտաքին գործերի կարգավորմանը: Եղել է Հայ առաքելական եկեղեցու ինքնուրույնության և պետականության մեծ գաղափարախոսներից: Եկեղեցիների միության հարցում համակարծիք է եղել Ներսես Շնորհալու հետ, այն է՝ բոլոր եկեղեցիների հավասարության սկզբունքի և ավանդական-ազգային դիմագծի պահպանումով հասնել քրիստեական եկեղեցիների համերաշխությանն ու միաբանությանը: Մերժել է Հայ եկեղեցու՝ հույն և կաթոլիկ եկեղեցիների հետ միավորման առաջարկները՝ դրանցում տեսնելով քաղաքական նպատակներ, Հայ եկեղեցու և պետության անկախության դեմ ոտնձգության փորձեր:
  • Հորից ժառանգած նյութական միջոցներով օժանդակել է դպրոցներին, գրադարաններին, գրչատներին, 30 հազար ոսկի դահեկան նվիրաբերել ձեռագրերի գնմանը, ընդօրինակմանը, վանքերի, եկեղեցիների կառուցմանը:
  • Մեզ են հասել Ներսես Լամբրոնացու կողմից կամ նրա պատվերով ընդօրինակված բազմաթիվ հին հայկական ձեռագրեր, այդ թվում՝ Գրիգոր Նարեկացու «Մատեան ողբերգութեան» երկը (1173)՝ մեզ հասածներից ամենահին և լավագույն ձեռագիրը:
  • Ներսես Լամբրոնացին թողել է հարուստ ու բազմաժանր մատենագրական ժառանգություն: Նրա առաջին մեկնությունը (գրել է 23-24 տարեկանում) «Պատարագի մեկնութիւն»-ն է («Խորհրդածութիւնք ի կարգս եկեղեցւոյ եւ մեկնութիւն խորհրդոյ Պատարագին», հրտ.՝ 1847), որը համաքրիստոնեական մեկնողական գրականության և հատկապես Պատարագի մեկնությանը նվիրված նշանակալի երևույթ է ու համաշխարհային ճանաչում ստացած աշխատություն (բազմիցս թարգմանվել և վերահրատարակվել է լատիներեն, գերմաներեն, ֆրանսերեն, անգլերեն, հունարեն և այլ լեզուներով):
  • Նշանավոր գործերից են «Ատենաբանութիւնը», որը հայ միջնադարյան հոգևոր ճարտասանության լավագույն կոթողն է իր ձևով ու մարդասիրական գաղափարներով, և հայ բանավիճային գրականության ընտիր նմուշներից համարվող «Թուղթ առ Լեւոն արքայն հայոց»-ը:
  • Ներսես Լամբրոնացին հորինել է ավելի քան երկու տասնյակ շարականներ և անձամբ երգել («Այսօր յարեաւ», «Նորոգեալ կղգիք», «Որ զլոյս աստուածային» և այլն): Մեծարժեք են նաև նրա թարգմանական գործերը:
  • Ներսես Լամբրոնացու աշակերտները նրան ձոնել են երկեր, գրի առել նրա կյանքն ու գործը: Բնութագրելով ուսուցչին, Գրիգոր Սկևռացին գրում է. «Բղխէր իբրև զաղբիւր, յառաջէր որպէս զգետ, ծաւալէր իբրև զծով»: Ն. Լամբրոնացին մեծարվել է «Տիեզերական վարդապետ», «Սիրելի»,«Սուրբ» մակդիրներով: Հանկարծամահ է եղել քարոզի ժամին, թաղվել Սկևռայի վանքում:

Նկարներ

Տեսանյութեր

Հրապարակումներ մամուլում

Մատենագիտություն

Տե՛ս նաև