Նազարբեկ
| Նազարբեկ | |
| Назарбек | |
| |
| Այլ անուններ: | Նազարբեկյան Ավետիս Վարդանի, Լեռենց |
| Անգլերեն: | Nazarbek |
| Հայերեն: | Նազարբեկ |
| Ծննդյան տարեթիվը: | 1866 |
| Ծննդավայրը: | Թիֆլիս, Վրաստան |
| Մահվան տարեթիվը: | 1939 |
| Մահվան վայրը: | Մոսկվա, Ռուսաստան |
| Համառոտ տվյալներ: Հասարակական-քաղաքական գործիչ, հրապարակախոս, գրող: | |
Բովանդակություն
Կենսագրություն
Ծնվել է 1866թ. Վրաստանի Թիֆլիս քաղաքում:
Կրթություն
- Ավարտել է Թիֆլիսի գիմնազիան:
- Սովորել Սանկտ Պետերբուրգի համալսարանում:
- 1883թ.-ից սովորել է Փարիզի (Սորբոնի) համալսարանում:
Աշխատանքային գործունեություն
- ԱԴՀԿ հիմնադիրներից է:
- 1886-1887թթ. աշխատակցել է Մ. Ռ. Փորթուգալյանի «Արմենիա» (Մարսել) հանդեսին:
- Ժնևում կազմակերպել է սոցիալական գրականություն ուսումնասիրող ուսանողների խմբակ:
- 1887թ. Մոնպելիեում (Ֆրանսիա) մի խումբ կովկասահայ ուսանողների հետ հիմնադրել է «Հնչակ» թերթը:
- 1890թ.՝ ԱԴՀԿ կենտկոմի նախագահ:
- 1896թ. հետո գլխավորել է հնչակյանների ձախ՝ սոցիալական թևը:
- Հիմնել է «Սոցիալիստական գրադարան» մատենաշարը:
- Աշխատակցել է հայ պարբերական մամուլին:
- «Գաղափար» (Աթենք), «Ապտակ» (Աթէնք, Լոնդոն), «Վերածնություն» (Ռուսչուկ) պարբերականների խմբագիր:
- Մասնակցել է ՀՕԿ-ի աշխատանքներին:
Ձեռքբերումներ
- 1934թ.-ից՝ ՀամԿ(բ)Կ անդամ:
Այլ
- Մ. Հ. Նազարբեկի ամուսինը:
- Կապեր է հաստատել Գ. Վ. Պլեխանովի հետ, մասնակցել «Աշխատանքի ազատագրություն» խմբի հավաքներին:
- Մասնակցել է կուսակցության ծրագրի մշակմանը (հրտ.՝ 1888), որում առաջնահերթ խնդիր է համարվել Արևմտյան Հայաստանի ազատագրումը թուրքական լծից և միասնական անկախ Հայաստանի Հանրապետության ստեղծումը:
- Հայերեն է թարգմանել և հրատարակել մարքսիզմի դասականների երկերից, անձնապես ծանոթ է եղել Ֆ. էնգելսի, Ժ. Ժորեսի, Պ. Լաֆարգի, Կ. Կաոլցկու, Վ. Լենինի հետ:
- Գրական գործերում ազատագրական պայքարի կոչ է արել, հայ ժողովրդի ապագան կապել բանվորի «հզոր բազուկների» հետ:
- 1923թ. Փարիզից մեկնել է ԱՄՆ, ընդունվել կոմկուսի շարքերը, կազմել հայկական մասնաճյուղ:
- 1934թ. տեղափոխվել է Խորհրդային Միություն:
Նկարներ
Ավետիս Նազարբեկյան, Մարիամ Վարդանյան/Նազարբեկյան (Մարո), Գևորգ Ղարաջյան, Ռուբեն Խանազատ, Քրիստոփոր Օհանյան, Գաբրիել Կաֆյան և Մանուել Մանուելյան
Մատենագիտություն
- Նազարբեկ, Փախստականը, 1891:
- Նազարբեկ, Ավազակը, 1892:
- Նազարբեկ, Մարտում, 1893:
- Նազարբեկ, Փոթորիկի միջով: Պատկերներ Հայոց աշխարհի կյանքից (անգլերեն), 1899:
- Նազարբեկ, Դարբնեվոր, 1904:
Տե՛ս նաև
- Ով ով է. հայեր (կենսագրական հանրագիտարան: Երկու հատորով), ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ, Երևան, Հայկական հանրագիտարան հրատ., Հ.2, Ճաղարյան-Ֆրիկ, 2007:
- ԵՊՀ Հայագիտական հետազոտությունների ինստիտուտ. Ավետիս Նազարբեկյան:
- Հայ ազգային կուսակցություններ:
- НАЗАРБЕК АВЕТИС.
- "The Hunchakian Revolutionary Party 1887-1896" by Louise Nalbandian.
- Introduction to Social Democrat Hunchakian Party.