Հովհաննես Բ Գաբեղենցի

Hayazg-ից
Հովհաննես Բ Գաբեղենցի
Ованес Б Габегенци
Hovhannes-gabexenci.jpg
Այլ անուններ: Գաբեղյան
Անգլերեն: Hovannes Gabexenci
Հայերեն: Հովհաննես Բ Գաբեղենցի
Ծննդավայրը: Սյունձեղուն, Գաբեղյանք գավառ
Մահվան տարեթիվը: 574
Մահվան վայրը: Կոստանդնուպոլիս, Թուրքիա
Համառոտ տվյալներ:
Ամենայն հայոց կաթողիկոս:

Կենսագրություն

Ծնվել է Գաբեղյանք գավառի Սյունձեղուն գյուղում:

Մահացել է 574թ. Թուրքիայի մայրաքաղաք Կոստանդնուպոլսում:

Աշխատանքային գործունեություն

  • 557թ.՝ Ամենայն հայոց կաթողիկոս:

Այլ

  • Հաջորդել է Ներսես Բ Բագրևանդցուն:
  • Նրա օրոք, մոտ 564թ. Սյունիքի Վահան իշխանը դուրս է եկել Հայաստանի մարզպանի հպատակությունից և ենթարկվել Ատրպատականի մարզպանին:
  • Սյունյաց և Արցախի եկեղեցիները դուրս են եկել Հայոց եկեղեցու նվիրապետական համակարգից, որի հետևանքով այս երկրամասերում ուժեղացել է նեստորականների ազդեցությունը:
  • Հովհաննես Բ Գաբեղենցին Թղթով դիմել է Սյունիքի Վրթանես եպիսկոպոսին և Վահան իշխանին` զգուշացնելով նեստորականության և մյուս հերձվածների սպառնալիքից: Նա Մատթեոս երեցին ուղարկել է Սյունիք` հորդորելու հավատարիմ մնալ Հայոց եկեղեցու դավանությանը, պայքար տանել նեստորականության և քաղկեդոնականության դեմ:
  • 570–ականների սկզբներին Սասանյան արքունիքը ջանացել է Աղվանից եկեղեցին հանել Հայոց եկեղեցու ենթակայությունից, ուստի Հովհաննես Բ Գաբեղենցին հատուկ թղթով Աղվանից կաթողիկոս Աբասին և յոթ եպիսկոպոսների զգուշացրել է նեստորականների և քաղկեդոնականների վտանգից, հորդորել հավատարիմ մնալ հայ և աղվանից եկեղեցիների դավանական միությանը: Հայոց կաթողիկոսի թուղթը դրական ազդեցություն է ունեցել: Հովհաննես Բ Գաբեղենցու օրոք Երուսաղեմի 500 հայ կրոնավորների հունաց պատրիարքը հարկադրել է դավանել քաղկեդոնականություն: Կրոնավորները դիմել են Հովհաննես Բ Գաբեղենցուն, խնդրել օգնել իրենց: Վերջինս պատասխան թղթով հորդորել է չհնազանդվել պատրիարքին և հարկ եղած դեպքում հեռանալ Երուսաղեմից:
  • 571թ. Հայաստանում ծագած ապստամբության ժամանակ Հովհաննես Բ Գաբեղենցին գործնական քայլերի է դիմել հայ–բյուզանդական դաշինք կայացնելու համար և մեկնել Կ. Պոլիս: Հուստինոս ll կայսրը ժողով է գումարել, որտեղ Հովհաննես Բ Գաբեղենցին ընդունել է նրա և պատրիարքի կողմից առաջարկված երկու եկեղեցիների դավանական միության պահանջը և հաղորդվել կայսեր և պատրիարքի հետ: Հայոց կաթողիկոսի պատվին Սուրբ Սոֆիա տաճարի Ավագ դուռը կոչվել է «Դուռն Հայոց»: Բայց դավանական միության այդ փորձը մերժվել է հայ հոգևորականների կողմից: Կայսեր հրամանով Հովհաննես Բ Գաբեղենցին պահվել է կայսրության մայրաքաղաքում: Հայերի նկատմամբ բյուզանդական իշխանությունների խտրական վերաբերմունքի պայմաններում ելնելով հայաստանցի հոգևորականների կողմից իր նկատմամբ հնչեցրած մեղադրանքից ու սպառնալիքներից` Հովհաննես Բ Գաբեղենցին դադարել է կապեր ունենալ հույների հետ և 572թ. Կոստանդնուպոլսում հիմնել է հայադավանների կրոնական համայնք:
  • Հեղինակ է «Ի յայտնութիւն Քրիստոսի» քարոզի, որտեղ լուսաբանել է Հիսուսի աստվածային և մարդկային բնությունների անքակտելի միությունը: Հովհաննես Բ Գաբեղենցու հրամանով հունարենից հայերեն է թարգմանվել «Գիրք էակաց» աշխատությունը, ինչպես նաև Եվտիքես Կոստանդնուպոլսեցի պատրիարքի (553–565, 577–582) «Յաղագս զանազանութեան բնութեան և առանձնաւորութեան» երկասիրությունը, որը պաշտպանում է Քաղկեդոնի չորրորդ տիեզերաժողովում ընդունած դավանանքը:

Տե՛ս նաև