«Հարությունյան Յուրի Վարդանի»–ի խմբագրումների տարբերություն
Hayazg-ից
(Նոր էջ «{{Person | name-am = Հարությունյան Յուրի Վարդանի | name-am-aliases = | name-ru = Арутюнян Юрий Вартанович | name-r...»:) |
|||
| Տող 7. | Տող 7. | ||
| name-en = Harutyunyan Yuri | | name-en = Harutyunyan Yuri | ||
| name-fr = | | name-fr = | ||
| − | | image = | + | | image = Арутюнян Юрик Вартанович.jpg |
| birth-date = 20.08.1929 | | birth-date = 20.08.1929 | ||
| birth-place = Դոնի Ռոստով, Ռուսաստան | | birth-place = Դոնի Ռոստով, Ռուսաստան | ||
| Տող 32. | Տող 32. | ||
*1991թ.՝ ՌԳԱ թղթակից անդամ: | *1991թ.՝ ՌԳԱ թղթակից անդամ: | ||
*ՌԳԱ Ազգային խնդիրների խորհրդի անդամ: | *ՌԳԱ Ազգային խնդիրների խորհրդի անդամ: | ||
| + | *2008թ. նրան ընտրեց ՀՀ ԳԱԱ արտասահմանյան անդամ: | ||
*Վիեննայի սոցիալական գիտական ոլորտի փաստաթղթավորման և հետազոտման կենտրոնի անդամ: | *Վիեննայի սոցիալական գիտական ոլորտի փաստաթղթավորման և հետազոտման կենտրոնի անդամ: | ||
==Այլ== | ==Այլ== | ||
*Աշխատանքները վերաբերում են ԽՍՀՄ տարածքում բնակվող ռուս և այլ ժողովուրդների գյուղական և քաղաքական բնակչության սոցիոլոգիայի, սոցիալական շարժունակության, պատմասոցիոլոգիայի և ժամանակակից հասարակության էթնոսոցիոլոգիայի հարցերին: | *Աշխատանքները վերաբերում են ԽՍՀՄ տարածքում բնակվող ռուս և այլ ժողովուրդների գյուղական և քաղաքական բնակչության սոցիոլոգիայի, սոցիալական շարժունակության, պատմասոցիոլոգիայի և ժամանակակից հասարակության էթնոսոցիոլոգիայի հարցերին: | ||
| + | *1966թ.` Յուրի Հարությունյանը տեղափոխվում է ՌԴ գիտությունների ակադեմիայի ազգաբանության և մարդաբանության ինստիտուտ: Այստեղ էլ նրա գլխավորությամբ սկսվում են լայնածավալ պատմասոցիոլոգիական հետազոտություններ՝ նվիրված գյուղի և ժամանակակից հասարակության խնդիրներին: | ||
| + | *Յուրի Հարությունյանի գլխավոր ներդրումը էթնոսոցիոլոգիայի հիմնադրումն է ԽՍՀՄ-ում: Էթնոսոցիոլոգիան հեռանկարային գիտական նոր ուղղություն է, որը գտնվում է սոցիոլոգիայի, պատմության և ազգագրության սահմանագծում: | ||
| + | *ԽՍՀՄ ՌԳԱ ազգագրության և մարդաբանության ինստիտուտի (ազգաբանության և մարդաբանության ժամանակակից ինստիտուտ) սոցիալական հետազոտությունների բաժնի աշխատակիցները Թաթարստանում (1967), այնուհետև Մոլդավիայում, Էստոնիայում, Վրաստանում և Ուզբեկստանում ծավալեցին լայնածավալ համեմատական և համադրական էթնոսոցիոլոգիական հետազոտություններ: Այս հանրապետություններում վերոնշյալ հետազոտությունները կատարվել են 1970-1980-ական թթ., ինչը թույլ տվեց ստանալ նախկին Խորհրդային Միությունում կատարվող սոցիալական և ազգային գործընթացների և՛ պատմական հաջորդականության, և՛ համաժամանակյա կտրվածքը: | ||
| + | *Անվանի գիտնականի ղեկավարությամբ «Ժամանակակից հասարակությունում մշակութային զարգացման ուղղությունն ու միտումները. մշակույթների փոխներգործությունը» ծրագրի շրջանակներում կատարվեցին հետազոտություններ, որոնց արդյունքները հրատարակվեցին Եվրոպական կոորդինացված գիտությունների կենտրոնի կողմից: | ||
| + | *Հետազոտությունները, որոնք կատարվել են և կատարվում են նրա ղեկավարությամբ, ընդգրկում են հարցերի լայն շրջանակ, որոնք վերաբերում են պատմությանը և գյուղին՝ գյուղի ներկայիս սոցիալական կառուցվածքի ձևավորմանը, դրա զարգացման հիմնական փուլերին ու միտումներին, գյուղական բնակչության և հասարակության ընդհանուր վերցրած հասարակական-մասնագիտական և ղեկավարող խմբերին, դրանց բնորոշմանը կյանքի տարբեր ոլորտներում (սոցիալ-տնտեսական, ընտանեկան-կենցաղային, մշակույթի ոլորտ և այլն), սոցիալական մոբիլության գործընթացներին: | ||
*Պատմասոցիոլոգիական և էթնոսոցիոլոգիական գիտական ուղղությունների հիմնադիրն է: | *Պատմասոցիոլոգիական և էթնոսոցիոլոգիական գիտական ուղղությունների հիմնադիրն է: | ||
| + | *Հայաստանում Յուրի Հարությունյանի գիտական և կազմակերպչական գործունեությունը հատուկ նշանակություն է ձեռք բերում հայ էթնոսոցիոլոգիայի զարգացման գործում: Հայաստանի համար պատրաստելով երեք գիտակ էթնոսոցիոլոգների (Ռ. Կարապետյան, Ա. Գալստյան և Ռ. Օհանջանյան)՝ նա նպաստեց ՀՀ ԳԱԱ հնագիտության և ազգագրության ինստիտուտում ձևավորելու էթնոսոցիոլոգիայի բաժին՝ նշանավոր հայ ազգագրագետ Էմմա Կարապետյանի գլխավորությամբ: Յուրի Հարությունյանի ընդհանուր ղեկավարությամբ Հայաստանում 1976-1980-ական թվականներին իրականացվել է առաջին էթնոսոցիոլոգիական հետազոտությունը: Ապա հաջորդաբար նրա մասնակցությամբ և ազդեցությամբ Հայաստանում կրկնվեցին 1993, 2003, 2005, 2007 և 2010 թվականների էթնոսոցիոլոգիական հետազոտությունները: | ||
| + | *Յուրի Հարությունյանի նախաձեռնությամբ խորհրդաամերիկյան հինգ գիտաժողովների ընթացքում խնդիր դրվեց հայերի միացյալ հետազոտությանը՝ սեփական և այլ էթնիկ միջավայրում, որը մեկնարկել էր «Էթնոսը սեփական և այլ էթնիկ միջավայրում» ընդհանուր բանավեճի շրջանակներում: Այս խնդիրների նպատակով Հայաստանում կազմակերպվեց հատուկ գիտաժողով: | ||
| + | *Զարգացնելով համագործակցությունը ՀՀ ԳԱԱ-ի հետ Յուրի Հարությունյանի առաջարկությամբ ՀՀ ԳԱԱ հնագիտության և ազգագրության ինստիտուտը մշակել է «Սեփական և այլ ազգի միջավայրերում հայերի համեմատական հետազոտության հիմնական ուղղությունները, ուսումնասիրության խնդիրներն ու հեռանկարները» թեմայով նպատակային ծրագրի նախագիծը: ՀՀ կառավարությունը հաստատել է նպատակային ծրագիրը, որի գիտական խորհրդատուն է Հարությունյանը: *Նախատեսվում է 2011-2014թթ. իրականացնել հայ էթնոսի համեմատական հետազոտությունները ՀՀ-ում, Իրանում, ՌԴ-ում և ԱՄՆ-ում: | ||
*2003թ.-ին Երևանում մասնակցել է «Հայագիոտւթյան արդի վիճակը և զարգացման հեռանկարները» միջազգային համաժողովին: | *2003թ.-ին Երևանում մասնակցել է «Հայագիոտւթյան արդի վիճակը և զարգացման հեռանկարները» միջազգային համաժողովին: | ||
*Հարությունյանի բազմաթիվ գործեր թարգմանվել են անգլերեն, ֆրանսերեն, ճապոներեն, լեհերեն և այլ լեզուներով: | *Հարությունյանի բազմաթիվ գործեր թարգմանվել են անգլերեն, ֆրանսերեն, ճապոներեն, լեհերեն և այլ լեզուներով: | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
=Մատենագիտություն= | =Մատենագիտություն= | ||
| + | *Հարությունյան Յ. Վ., Էստոնիա. Մայրաքաղաքային բնակիչներ, հետազոտություն, 1994: | ||
| + | *Հարությունյան Յ. Վ., Վրաստան. մայրաքաղաքային բնակիչներ, հետազոտություն, 1997: | ||
| + | *Հարությունյան Յ. Վ., Ռուսաստան. մայրաքաղաքային բնակիչներ, հետազոտություն, 1994: | ||
| + | *Հարությունյան Յ. Վ., Ռուսաստան. քաղաքի և գյուղի բնակիչներ, հետազոտություն, 1995: | ||
| + | *Հարությունյան Յ. Վ., Մոլդովա. մայրաքաղաքային բնակիչներ, հետազոտություն, 1994: | ||
| + | *Հարությունյան Յ. Վ., Ուզբեկստան. մայրաքաղաքային բնակիչներ, հետազոտություն, 1996: | ||
| + | *Հարությունյան Յ. Վ., Ռուսական էթնոսոցիոլոգիական ակնարկներ, գիտական աշխատություն, 1992: | ||
| + | *Հարությունյան Յ. Վ., Հետխորհրդային Ռուսաստանի հասարակության սոցիալական կառուցվածքի մասին, գիտական աշխատություն, 2002: | ||
| + | *Հարությունյան Յ. Վ., Հետխորհրդային ազգերի Տրանսֆորմացիա, աշխատություն, 2003: | ||
| + | *Հարությունյան Յ. Վ., Ռուսներ. էթնոսոցիոլոգիական հետազոտություններ, աշխատություն, 2007: | ||
| + | *Հարությունյան Յ. Վ., Ռուսական նույնականության էթնիկական բաղադրիչների մասին, աշխատություն, 2009: | ||
| + | *Հարությունյան Յ. Վ., Ռուսներ. էթնոսոցիոլոգիայում ազգային-քաղաքացիական նույնականացման ձևավորման խնդիրներ, 2009: | ||
| + | *Հարությունյան Յ. Վ., Ռուսաստանում հայկական համայնքի մասին, աշխատություն, 2011: | ||
| + | *Հարությունյան Յ. Վ., Մեքենատրակտորային կայանների պատմական դերը և դրանց վերակառուցումը, հետազոտություն, 1958: | ||
| + | *Հարությունյան Յ. Վ., Խորհրդային գյուղացիական դասը Հայրենական մեծ պատերազմի ժամանակ, հետազոտություն, 1964, 1970: | ||
| + | *Հարությունյան Յ. Վ., Գյուղի սոցիոլոգիական հետազոտման փորձ, հետազոտություն, 1968: | ||
| + | *Հարությունյան Յ. Վ., ԽՍՀՄ-ի գյուղացիական դասի սոցիալական կառուցվածքը, հետազոտություն, 1971: | ||
=Տե՛ս նաև= | =Տե՛ս նաև= | ||
*Ով ով է.հայեր(կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով),ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ,Երևան,Հայկական հանրագիտարան հրատ.,Հ.1,Աբալյան-Ղուշչյան,2005: | *Ով ով է.հայեր(կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով),ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ,Երևան,Հայկական հանրագիտարան հրատ.,Հ.1,Աբալյան-Ղուշչյան,2005: | ||
| − | *http://greenstone.flib.sci.am/gsdl/cgi-bin/library.cgi?e=d-01000-00---off-0academic--00-1----0-10-0---0---0direct-10---4------..-0-0l--11-en-50---20-help---00-3-1-00-0--4--0--0-0-11-10-0utfZz-8-00&a=d&cl=CL2&d=HASH01cd5fa0bf1efee0c586be0c.fc | + | *[http://greenstone.flib.sci.am/gsdl/cgi-bin/library.cgi?e=d-01000-00---off-0academic--00-1----0-10-0---0---0direct-10---4------..-0-0l--11-en-50---20-help---00-3-1-00-0--4--0--0-0-11-10-0utfZz-8-00&a=d&cl=CL2&d=HASH01cd5fa0bf1efee0c586be0c.fc ՆԵՐԿԱՅԱՑՆՈՒՄ Է ՀՀ ԳԱԱ ՍՓՅՈՒՌՔԻ ԲԱԺԻՆԸ:] |
[[Category:Սոցիոլոգներ]] [[Category:Ազգագրագետներ]] | [[Category:Սոցիոլոգներ]] [[Category:Ազգագրագետներ]] | ||
Ընթացիկ տարբերակը 01:20, 9 Դեկտեմբերի 2014-ի դրությամբ
| Հարությունյան Յուրի Վարդանի | |
| Арутюнян Юрий Вартанович | |
| |
| Անգլերեն: | Harutyunyan Yuri |
| Հայերեն: | Հարությունյան Յուրի Վարդանի |
| Ծննդյան տարեթիվը: | 20.08.1929 |
| Ծննդավայրը: | Դոնի Ռոստով, Ռուսաստան |
| Համառոտ տվյալներ: Սոցիոլոգ-ազգագրագետ: | |
Բովանդակություն
Կենսագրություն
Ծնվել է 1929թ. օգոստոսի 20-ին Ռուսաստանի Դոնի Ռոստով քաղաքում:
Կրթություն
- 1949թ. ավարտել է ՀՊՄԻ-ն:
Աշխատանքային գործունեություն
- 1953-1966թթ. աշխատել է ԽՍՀՄ ԳԱ պատմության ինստիտուտում:
- 1966-1986թթ.՝ Ազգագրության ինստիտուտի բաժանմունքի վարիչ:
- 1986-2000թթ.՝ ՌԳԱ Ազգագրության և մարդաբանության ինստիտուտի բաժնի ղեկավար:
- 2000թ.-ից՝ էթնոսոցիոլոգիական ուսումնասիրությունների խմբի ղեկավար:
- ՌԳԱ խորհրդական:
Ձեռքբերումներ
- 1961թ.՝ պատմական գիտությունների դոկտոր:
- 1972թ.՝ պրոֆեսոր:
- 1991թ.՝ ՌԳԱ թղթակից անդամ:
- ՌԳԱ Ազգային խնդիրների խորհրդի անդամ:
- 2008թ. նրան ընտրեց ՀՀ ԳԱԱ արտասահմանյան անդամ:
- Վիեննայի սոցիալական գիտական ոլորտի փաստաթղթավորման և հետազոտման կենտրոնի անդամ:
Այլ
- Աշխատանքները վերաբերում են ԽՍՀՄ տարածքում բնակվող ռուս և այլ ժողովուրդների գյուղական և քաղաքական բնակչության սոցիոլոգիայի, սոցիալական շարժունակության, պատմասոցիոլոգիայի և ժամանակակից հասարակության էթնոսոցիոլոգիայի հարցերին:
- 1966թ.` Յուրի Հարությունյանը տեղափոխվում է ՌԴ գիտությունների ակադեմիայի ազգաբանության և մարդաբանության ինստիտուտ: Այստեղ էլ նրա գլխավորությամբ սկսվում են լայնածավալ պատմասոցիոլոգիական հետազոտություններ՝ նվիրված գյուղի և ժամանակակից հասարակության խնդիրներին:
- Յուրի Հարությունյանի գլխավոր ներդրումը էթնոսոցիոլոգիայի հիմնադրումն է ԽՍՀՄ-ում: Էթնոսոցիոլոգիան հեռանկարային գիտական նոր ուղղություն է, որը գտնվում է սոցիոլոգիայի, պատմության և ազգագրության սահմանագծում:
- ԽՍՀՄ ՌԳԱ ազգագրության և մարդաբանության ինստիտուտի (ազգաբանության և մարդաբանության ժամանակակից ինստիտուտ) սոցիալական հետազոտությունների բաժնի աշխատակիցները Թաթարստանում (1967), այնուհետև Մոլդավիայում, Էստոնիայում, Վրաստանում և Ուզբեկստանում ծավալեցին լայնածավալ համեմատական և համադրական էթնոսոցիոլոգիական հետազոտություններ: Այս հանրապետություններում վերոնշյալ հետազոտությունները կատարվել են 1970-1980-ական թթ., ինչը թույլ տվեց ստանալ նախկին Խորհրդային Միությունում կատարվող սոցիալական և ազգային գործընթացների և՛ պատմական հաջորդականության, և՛ համաժամանակյա կտրվածքը:
- Անվանի գիտնականի ղեկավարությամբ «Ժամանակակից հասարակությունում մշակութային զարգացման ուղղությունն ու միտումները. մշակույթների փոխներգործությունը» ծրագրի շրջանակներում կատարվեցին հետազոտություններ, որոնց արդյունքները հրատարակվեցին Եվրոպական կոորդինացված գիտությունների կենտրոնի կողմից:
- Հետազոտությունները, որոնք կատարվել են և կատարվում են նրա ղեկավարությամբ, ընդգրկում են հարցերի լայն շրջանակ, որոնք վերաբերում են պատմությանը և գյուղին՝ գյուղի ներկայիս սոցիալական կառուցվածքի ձևավորմանը, դրա զարգացման հիմնական փուլերին ու միտումներին, գյուղական բնակչության և հասարակության ընդհանուր վերցրած հասարակական-մասնագիտական և ղեկավարող խմբերին, դրանց բնորոշմանը կյանքի տարբեր ոլորտներում (սոցիալ-տնտեսական, ընտանեկան-կենցաղային, մշակույթի ոլորտ և այլն), սոցիալական մոբիլության գործընթացներին:
- Պատմասոցիոլոգիական և էթնոսոցիոլոգիական գիտական ուղղությունների հիմնադիրն է:
- Հայաստանում Յուրի Հարությունյանի գիտական և կազմակերպչական գործունեությունը հատուկ նշանակություն է ձեռք բերում հայ էթնոսոցիոլոգիայի զարգացման գործում: Հայաստանի համար պատրաստելով երեք գիտակ էթնոսոցիոլոգների (Ռ. Կարապետյան, Ա. Գալստյան և Ռ. Օհանջանյան)՝ նա նպաստեց ՀՀ ԳԱԱ հնագիտության և ազգագրության ինստիտուտում ձևավորելու էթնոսոցիոլոգիայի բաժին՝ նշանավոր հայ ազգագրագետ Էմմա Կարապետյանի գլխավորությամբ: Յուրի Հարությունյանի ընդհանուր ղեկավարությամբ Հայաստանում 1976-1980-ական թվականներին իրականացվել է առաջին էթնոսոցիոլոգիական հետազոտությունը: Ապա հաջորդաբար նրա մասնակցությամբ և ազդեցությամբ Հայաստանում կրկնվեցին 1993, 2003, 2005, 2007 և 2010 թվականների էթնոսոցիոլոգիական հետազոտությունները:
- Յուրի Հարությունյանի նախաձեռնությամբ խորհրդաամերիկյան հինգ գիտաժողովների ընթացքում խնդիր դրվեց հայերի միացյալ հետազոտությանը՝ սեփական և այլ էթնիկ միջավայրում, որը մեկնարկել էր «Էթնոսը սեփական և այլ էթնիկ միջավայրում» ընդհանուր բանավեճի շրջանակներում: Այս խնդիրների նպատակով Հայաստանում կազմակերպվեց հատուկ գիտաժողով:
- Զարգացնելով համագործակցությունը ՀՀ ԳԱԱ-ի հետ Յուրի Հարությունյանի առաջարկությամբ ՀՀ ԳԱԱ հնագիտության և ազգագրության ինստիտուտը մշակել է «Սեփական և այլ ազգի միջավայրերում հայերի համեմատական հետազոտության հիմնական ուղղությունները, ուսումնասիրության խնդիրներն ու հեռանկարները» թեմայով նպատակային ծրագրի նախագիծը: ՀՀ կառավարությունը հաստատել է նպատակային ծրագիրը, որի գիտական խորհրդատուն է Հարությունյանը: *Նախատեսվում է 2011-2014թթ. իրականացնել հայ էթնոսի համեմատական հետազոտությունները ՀՀ-ում, Իրանում, ՌԴ-ում և ԱՄՆ-ում:
- 2003թ.-ին Երևանում մասնակցել է «Հայագիոտւթյան արդի վիճակը և զարգացման հեռանկարները» միջազգային համաժողովին:
- Հարությունյանի բազմաթիվ գործեր թարգմանվել են անգլերեն, ֆրանսերեն, ճապոներեն, լեհերեն և այլ լեզուներով:
Մատենագիտություն
- Հարությունյան Յ. Վ., Էստոնիա. Մայրաքաղաքային բնակիչներ, հետազոտություն, 1994:
- Հարությունյան Յ. Վ., Վրաստան. մայրաքաղաքային բնակիչներ, հետազոտություն, 1997:
- Հարությունյան Յ. Վ., Ռուսաստան. մայրաքաղաքային բնակիչներ, հետազոտություն, 1994:
- Հարությունյան Յ. Վ., Ռուսաստան. քաղաքի և գյուղի բնակիչներ, հետազոտություն, 1995:
- Հարությունյան Յ. Վ., Մոլդովա. մայրաքաղաքային բնակիչներ, հետազոտություն, 1994:
- Հարությունյան Յ. Վ., Ուզբեկստան. մայրաքաղաքային բնակիչներ, հետազոտություն, 1996:
- Հարությունյան Յ. Վ., Ռուսական էթնոսոցիոլոգիական ակնարկներ, գիտական աշխատություն, 1992:
- Հարությունյան Յ. Վ., Հետխորհրդային Ռուսաստանի հասարակության սոցիալական կառուցվածքի մասին, գիտական աշխատություն, 2002:
- Հարությունյան Յ. Վ., Հետխորհրդային ազգերի Տրանսֆորմացիա, աշխատություն, 2003:
- Հարությունյան Յ. Վ., Ռուսներ. էթնոսոցիոլոգիական հետազոտություններ, աշխատություն, 2007:
- Հարությունյան Յ. Վ., Ռուսական նույնականության էթնիկական բաղադրիչների մասին, աշխատություն, 2009:
- Հարությունյան Յ. Վ., Ռուսներ. էթնոսոցիոլոգիայում ազգային-քաղաքացիական նույնականացման ձևավորման խնդիրներ, 2009:
- Հարությունյան Յ. Վ., Ռուսաստանում հայկական համայնքի մասին, աշխատություն, 2011:
- Հարությունյան Յ. Վ., Մեքենատրակտորային կայանների պատմական դերը և դրանց վերակառուցումը, հետազոտություն, 1958:
- Հարությունյան Յ. Վ., Խորհրդային գյուղացիական դասը Հայրենական մեծ պատերազմի ժամանակ, հետազոտություն, 1964, 1970:
- Հարությունյան Յ. Վ., Գյուղի սոցիոլոգիական հետազոտման փորձ, հետազոտություն, 1968:
- Հարությունյան Յ. Վ., ԽՍՀՄ-ի գյուղացիական դասի սոցիալական կառուցվածքը, հետազոտություն, 1971:
Տե՛ս նաև
- Ով ով է.հայեր(կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով),ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ,Երևան,Հայկական հանրագիտարան հրատ.,Հ.1,Աբալյան-Ղուշչյան,2005:
- ՆԵՐԿԱՅԱՑՆՈՒՄ Է ՀՀ ԳԱԱ ՍՓՅՈՒՌՔԻ ԲԱԺԻՆԸ:
