«Թամանյան Ալեքսանդր Հովհաննեսի»–ի խմբագրումների տարբերություն

Hayazg-ից
(Նոր էջ «{{Person | name-am = Թամանյան Ալեքսանդր Հովհաննեսի | name-am-aliases = Ազգանուն Անուն Հայրանուն2 | name-ru = Фа...»:)
 
 
(24 intermediate revisions by 2 users not shown)
Տող 1. Տող 1.
 
{{Person
 
{{Person
 
| name-am        = Թամանյան Ալեքսանդր Հովհաննեսի
 
| name-am        = Թամանյան Ալեքսանդր Հովհաննեսի
−
| name-am-aliases = Ազգանուն Անուն Հայրանուն2
+
| name-am-aliases =  
−
| name-ru        = Фамилия Имя Отчество
+
| name-ru        = Таманян Александр Оганесович
 
| name-ru-aliases =  
 
| name-ru-aliases =  
 
| name-lat        =  
 
| name-lat        =  
Տող 9. Տող 9.
 
| image          = Aleksandr-Tamanyan.jpg
 
| image          = Aleksandr-Tamanyan.jpg
 
| birth-date      = 04(16).03.1878
 
| birth-date      = 04(16).03.1878
−
| birth-place    = Քաղաք, Պետություն
+
| birth-place    = Եկատերինոդար, Ռուսաստան
 
| death-date      = 20.02.1936
 
| death-date      = 20.02.1936
−
| death-place    = Քաղաք, Պետություն
+
| death-place    = Երևան, Հայաստանի Հանրապետություն
 
| description    = Ճարտարապետ, հայ նոր ճարտարապետության հիմնադիրը:
 
| description    = Ճարտարապետ, հայ նոր ճարտարապետության հիմնադիրը:
 
}}
 
}}
 
=Կենսագրություն=
 
=Կենսագրություն=
−
Ծնվել է 1878թ. մարտի 4(16)-ին Եկատերինոդար (այժմ՝ Կրասնոդար): :
+
Ծնվել է 1878թ. մարտի 4(16)-ին Ռուսաստանի Եկատերինոդար (այժմ՝ Կրասնոդար) քաղաքում:
  
 
Մահացել է  1936թ. փետրվարի 20-ին Խորհրդային Հայաստանի Երևան քաղաքում:
 
Մահացել է  1936թ. փետրվարի 20-ին Խորհրդային Հայաստանի Երևան քաղաքում:
Տող 24. Տող 24.
 
==Աշխատանքային գործունեություն==
 
==Աշխատանքային գործունեություն==
 
*1917թ.՝ Ռուսաստանի գեղարվեստական ակադեմիայի խորհրդի նախագահ՝ փոխնախագահի իրավունքներով:  
 
*1917թ.՝ Ռուսաստանի գեղարվեստական ակադեմիայի խորհրդի նախագահ՝ փոխնախագահի իրավունքներով:  
 +
*ԺԿԽ գերագույն տեխ. բաժնի նախագահ:
 +
*1923թ.-ից՝ Պետպլանի փոխնախագահ:
 +
*1924թ.՝ հուշարձանների պահպանության կոմիտեի նախագահ:
 +
*Հայաստանի կերպարվեստի աշխատողների ընկերության նախագահ:
 +
 +
===Նախագծեր Երևանում===
 +
*Աստղադիտարան, 1930-1935:
 +
*Անատոմիկում, 1926-1933:
 +
*Անասնաբուժական, ֆիզիոթերապևտիկ, պոլիտեխնիկական ինստիտուտների շենքեր, 1927-1932:
 +
*Հանրային գրադարան, 1932-1938:
 +
*Կառավարության տունը (առաջին հերթը՝ Հողժողկոմատ, 1926-1929, հետագայում՝ Կառավարական տուն, 1932-1941 (ԽՍՀՄ Պետական մրցանակ): 1942, հետմահու)
 +
*Օպերայի և բալետի թատրոն, 1926-1953 (սկզբնական նախագծերում՝ ժողովրդական տան թատրոն):
 +
 +
===Նախագծեր===
 +
*Անիի թանգարան (1908, չի իրականացվել):
 +
*Կոչուբեյի առանձնատունը Ցարսկոյե Սելոյում, 1911-1912:
 +
*Շչերբատովի տունը Մոսկվայում, 1911-1913 (Մոսկվայի քաղաքային դումայի ոսկե մեդալ, 1914)
 +
*Յարոսլավլի հոբելյանական ցուցահանդեսի փայտաշեն համալիր, 1913:
 +
*Մոսկվա-Կազան երկաթուղու հիվանդանոցային համալիրը Պրոգորովկայում, 1913-1917 (այժմ՝ Կրատովո):
 +
 +
===Հատակագծեր===
 +
*Երևանի գլխավոր հատակագիծ, 1924:
 +
*«Մեծ Երևանի» հատակագիծ, 1934:
 +
*Լենինական (Գյումրի), 1925-1933:
 +
*Վաղարշապատ, 1925-1933:
 +
*Ստեփանակերտ, 1925-1933:
 +
*Կամոյ (Նոր Բայազետ, Գավառ), 1925-1933::
 +
*Հրազդան, 1925-1933::
 +
*Լուկաշին, 1925-1933::
 +
*Նուբարաշեն, 1925-1933:
  
 
==Ձեռքբերումներ==
 
==Ձեռքբերումներ==
 
*1914թ.՝ ճարտարապետության ակադեմիկոս:  
 
*1914թ.՝ ճարտարապետության ակադեմիկոս:  
 
*1926թ.՝ ՀԽՍՀ Ժողովրդական ճարտարտարապետ:  
 
*1926թ.՝ ՀԽՍՀ Ժողովրդական ճարտարտարապետ:  
 +
*2001թ. ՀՃՄ սահմանել է Թամանյանի անվան ոսկե մեդալ:
 +
*ԽՍՀՄ Պետական մրցանակ:
 +
*1914թ.՝ Մոսկվայի քաղաքային դումայի ոսկե մեդալ:
  
 
==Այլ==
 
==Այլ==
 
*Գ.Ա. և Յու. Ա. Թամանյանների հայրը:  
 
*Գ.Ա. և Յու. Ա. Թամանյանների հայրը:  
−
*1919թ. Թամանյանը տեղափոխվել է Երևան:  
+
*Երկար տարիներ նա ապրում ու ստեղծագործում է Ռուսաստանում, նախագծում ու տարբեր քաղաքներում կառուցում բազմաթիվ շինություններ: 1919թ. տեղափոխվել է Երևան, 1921թ.` Իրան։ 1923թ. հրավիրվել է Հայաստան, ծավալել բուռն ու եռանդուն աշխատանք:
−
*1921թ. տեղափոխվել է Իրան:  
+
*Կառավարական տունը և Օպերային թատրոնի ու համերգասրահի շենքը կանխորոշել և պայմանավորել են Երևանի քաղաքաշինական կարևորագույն հանգույցների լուծումները, առաջինը՝ Հանրապետության հրապարակի անսամբլի (ՀԽՍՀ Պետական մրցանակ, 1970, հետմահու, հեղինակային խմբի հետ), երկրորդը՝ թատրոնի (նախագիծը՝ 1937թ. Փարիզի համաշխարհային ցուցահանդեսի Մեծ ոսկե մեդալ) շրջակա տարածության և հիմնական, մայրուղիներից մեկի՝ Հյուսիսային պողոտայի կառուցապատումը։
−
*1923թ. հրավիրվել Հայաստան:  
+
*Հիդրոկայանի շենքը Թամանյանի առաջին այն աշխատանքներից է, որտեղ նա ստեղծագործորել օգտագործել և զարգացրել է հայ ճարտարապետության ավանդույթները: Հիդրոկայանի շենքը ճարտարապետության ու բնության ներդաշնակ կապի և անսամբլի լավագույն օրինակներից է:
 +
*Թամանյանի ստեղծագործություններում հայ ճարտարապետության ծավալատարածքային և արխիտեկտոնիկ առանձնահատկությունները, մանրամասերի անկրկնելիության և բազմազանության սկզբունքը նոր մեկնաբանություն և որակ են ստացել:
 +
*Թամանյանի ստեղծագործությունը նոր ուղի է բացել հայ ճարտարապետության ավանդույթները զարգացնելու և դրանց հիման վրա նորը ստեղծելու գործում՝ սկզբնավորելով ճարտարապետության թամանյանական դպրոցը:
 +
*Թամանյանի անունով են կոչվել Երևանում փողոց՝ հուշարձանով (1974), շինարարական տեխնիկումը (1953), ՀՃՄ տունը (1978), թանգարան-ինստիտուտը (2001):
 +
*Թամանյանի առաջին գործը Սանկտ Պետերբուրգի Սուրբ Կատարինե հայկական եկեղեցու (1779, ճարտարապետ՝ Յու. Մ. Ֆելտեն) վերակառուցումն է (1904-1906):
 +
*Անիի թանգարանը նախագծել է հետևելով Նիկողայոս Մառի Անիի պեղումներին:
 +
*Թամանյանի նախագծերով 1907-1913թթ. կառուցված շենքերում կիրառված են դասական և XVIII-XIX դդ. սկզբի ռուսական ճարտարապետության ձևերը:
 +
*Թամանյանի առաջին ճարտարապետական աշխատանքն է եղել Երևանի գլխավոր հատակագիծը 150 հազար բնակչի համար, որն հաստատվել է ՀՍՍՀ Ժողկոմխորհի կողմից:Մշակել է «Մեծ Երևանի» հատակագիծը 500 000 բնակչի համար: Այն մնացել է անավարտ:
 +
*Լենինականի (Գյումրի), Վաղարշապատի, Ստեփանակերտի, Կամոյի (Նոր Բայազետ, Գավառ), Հրազդանի, Լուկաշինի, Նուբարաշենի և այլ բնակավայրերի հատակագծերից ոչ բոլորն են իրականացվել:
 +
*«Նա տեսել է արևային մի քաղաք...  
 +
 
 +
Ինչպես մաքուր մարմարի կապույտ կողին նկարած
 +
 
 +
Արևային ժամացույց՝ քարտե՜զն ահա քաղաքի,
 +
 +
Պողոտաներ, փողոցներ՝ բոլորաձիգ երկարած,
 +
 +
Իսկ կենտրոնում երկնահաս, գրանիտյա մի բագին»:  
 +
 
 +
Եղիշե Չարենց
  
 
=Նկարներ=
 
=Նկարներ=
 
<gallery>
 
<gallery>
−
Պատկեր: HAYAZG ENCI.jpg|նկարի նկարագրության տեքստ
+
Image 3333.jpg
 +
33333.jpg
 +
Titttttttt.jpg|Կնոջ` Կամիլա Էդվարդսի հետ
 +
G im..jpg
 +
44444444.jpg|Մարտիրոս Սարյանի և Միքայել Մազմանյանի հետ, Երևան, 1931թ.
 +
5555555.jpg|Ակադեմիայում
 +
500 Armenian dram - 1999.png|Ալեքսանդր Թամանյանի պատկերով ՀՀ թղթադրամ (շրջանառությունից հանված է)
 +
9999999.jpg|₳Երևանի հատակագիծը
 +
Image 3.jpg|Ա. Թամանյանի հուշարձանը Երևանում (1974 թ., քանդակագործ՝ Արտաշես Հովսեփյան)
 +
88888888.jpg
 
</gallery>
 
</gallery>
  
 
=Տեսանյութեր=
 
=Տեսանյութեր=
−
*[http://www.example.org Տեսանյութի նկարագրության տեքստ:]
+
*[http://masis.tv/component/option,com_afm/pid,124/vfile,1166/lang,hy/ Ալեքսանդր Թամանյան - Արմենակոբ 2008 - MASIS.tv:]
 +
*[http://www.youtube.com/watch?v=pWUiGt0Igzs ՄԵՆՔ - Ալեքսանդր Թամանյան:]
 +
*[http://www.youtube.com/watch?v=Z3Wa6VQpC0g ԱԼԵՔՍԱՆԴՐ ԹԱՄԱՆՅԱՆ ՑՈՒՑԱՀԱՆԴԵՍ ... ՄԻԳ ՀՌԸ:]
 +
*[http://www.youtube.com/watch?v=w8LYZR_A1_Y Ալեքսանդր Թամանյան, Մ. Ս.:]
 +
*[http://www.youtube.com/watch?v=Obl_Ra4jx6g Aleksandr Tamanyan:]
 +
*[http://www.youtube.com/watch?v=11jMc483OV8 Ալեքսանդր Թամանյան:]
 +
*[http://www.youtube.com/watch?v=n5XrminZLVE ՀԱՅԿ ՆԱՀԱՊԵՏԻՑ ՀԵՏՈ - ԱԼԵՔՍԱՆԴՐ ԹԱՄԱՆՅԱՆ:]
 +
*[http://www.youtube.com/watch?v=CAqKaMI_YNQ Alexander Tamanian:]
 +
*[http://www.youtube.com/watch?v=9r8fr8UfwHU Smart Films : Aleksandr Tamanyan - Film (Ալեքսանդր Թամանյան):]
  
 
=Հրապարակումներ մամուլում=
 
=Հրապարակումներ մամուլում=
−
*[http://www.armin.am Մամուլի նյութի նկարագրության տեքստ:]
+
*[http://168.am/2013/03/07/192445.html Ալեքսանդր Թամանյանը՝ կյանքի զիգզագներում:]
−
 
+
*[http://blognews.am/arm/news/40796/patmutyan-ays-ory---aleqsandr-tamanyan.html Պատմության այս օրը - Ալեքսանդր Թամանյան:]
−
=Մատենագիտություն=
+
*[http://operativ.am/?p=47041/%D5%84%D5%A1%D6%80%D5%BF%D5%AB%D6%80%D5%B8%D5%BD-%D5%8D%D5%A1%D6%80%D5%B5%D5%A1%D5%B6%D5%A8-%D4%B1%D5%AC%D5%A5%D6%84%D5%BD%D5%A1%D5%B6%D5%A4%D6%80-%D4%B9%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D5%B6%D5%B5%D5%A1%D5%B6%D5%AB-%D5%B4%D5%A1%D5%BD%D5%AB%D5%B6 Մարտիրոս Սարյանը Ալեքսանդր Թամանյանի մասին:]
−
*[http://www.example.org Հեղինակի Ազգանուն Ա. Հ.,Գրքի վերնագիր, Երևան, ԵՊՀ հրատ., 2005:]
+
*[http://imyerevan.com/hy/society/view/4893 12-րդ մայրաքաղաքի ճարտարապետը:]
−
*[http://www.example.org Հեղինակի Ազգանուն Ա. Հ.,Հոդվածի  վերնագիր, Պատմաբանասիրական հանդես, Երևան, 2005, թիվ  2, էջ 41-45:]
+
*[http://www.tert.am/am/news/2012/03/04/tamanyan/ Այսօր լրանում է Ալեքսանդր Թամանյանի 134-ամյակը:]
 +
*[http://www.noyantour.com/am/sights/alexsandr-tamanyan.html ՏԵՍԱՐԺԱՆ ՎԱՅՐԵՐ - Ալեքսանդր Թամանյան:]
 +
*[http://archive.ankakh.com/2013/04/304352/ Ցուցահանդես նվիրված Ալեքսանդր Թամանյանի հիշատակին:]
 +
*[http://www.armtimes.com/hy/1547/analytics Մի ուրվական է շրջում Երեւանում… Թամանյանի ուրվականը:]
 +
*[http://www.1in.am/61608.html 1936թ. այս օրը վախճանվեց անվանի ճարտարապետ ...:]
 +
*[http://lurer.com/?p=121383&l=am «Եթե իմ նախագծած շենքերը լավ ստացվեն, հենց դրանով էլ ինձ կհիշեք». Ալեքսանդր Թամանյան:]
 +
*[http://media-inform.com/am/keyword.php?word=%D4%B1%D5%AC%D5%A5%D6%84%D5%BD%D5%A1%D5%B6%D5%A4%D6%80+%D4%B9%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D5%B6%D5%B5%D5%A1%D5%B6 Ալեքսանդր Թամանյան:]
 +
*[https://glosbe.com/ru/en/%D0%90%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D1%81%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%80%20%D0%9E%D0%B3%D0%B0%D0%BD%D0%B5%D1%81%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87%20%D0%A2%D0%B0%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D1%8F%D0%BD Пример предложения с "Александр Оганесович Таманян", памяти переводов.]
  
 
=Տե՛ս նաև=
 
=Տե՛ս նաև=
 
*Ով ով է. հայեր (կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով), ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ, Երևան, Հայկական հանրագիտարան հրատ., Հ.1, Աբալյան-Ղուշչյան, 2005:
 
*Ով ով է. հայեր (կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով), ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ, Երևան, Հայկական հանրագիտարան հրատ., Հ.1, Աբալյան-Ղուշչյան, 2005:
−
*[http://www.example.org Հեղինակի Ազգանուն Ա. Հ.,Գրքի վերնագիր, Երևան, ԵՊՀ հրատ., 2005:]
+
*Александр Таманян (1878-1936). Сборник документов и материалов 1896-1959 годов. Ер., 2000.
−
*[http://www.example.org Հեղինակի Ազգանուն Ա. Հ.,Հոդվածի  վերնագիր, Պատմաբանասիրական հանդես, Երևան, 2005, թիվ  2, էջ 41-45:]
+
*Ерканян В.С., Армянская культура в 1800-1917 гг. / Пер. с арм. К.С. Худавердяна. Ер., 1985.
 +
*Хзмалян Т. Любовная тайна Еревана // Журнал «Ереван». 2009.
 +
*Яралов Ю.С., Таманян. М., 1950.
 +
*Арис Казинян. 100 величайших армян XX века. Москва, 2006, С.-158-159.
 +
*[http://www.ysu.am/persons/hy/Aleqsandr-Tamanyan ԱԼԵՔՍԱՆԴՐ ԹԱՄԱՆՅԱՆ:]
 +
*[http://mocak.am/14379/%D5%A1%D5%AC%D5%A5%D6%84%D5%BD%D5%A1%D5%B6%D5%A4%D6%80-%D5%A9%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D5%B6%D5%B5%D5%A1%D5%B6/ Ալեքսանդր Թամանյան - Mocak.am:]
 +
*[http://hpj.asj-oa.am/2394/1/2007-2_(123).pdf ԱԼԵՔՍԱՆԴՐ ԹԱՄԱՆՅԱՆ ԵՎ ԱՐԱՄԱՅԻՍ ԵՐԶՆԿՅԱՆ:]
 +
*[http://ahovseph.wordpress.com/2014/01/31/%D5%A1%D5%AC%D5%A5%D6%84%D5%BD%D5%A1%D5%B6%D5%A4%D6%80-%D5%A9%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D5%B6%D5%B5%D5%A1%D5%B6/ ԱԼԵՔՍԱՆԴՐ ԹԱՄԱՆՅԱՆ:]
 +
*[http://www.avproduction.am/?ln=am&page=person&id=1810 ԱԼԵՔՍԱՆԴՐ ԹԱՄԱՆՅԱՆ:]
 +
*[http://www.historyofarmenia.am/am/Encyclopedia_of_armenian_history_Tamanyan_Aleqsand ԵՊՀ հայագիտական հետազոտությունների ինստիտուտ:]
 +
*[http://nakhshkaryan.wordpress.com/2012/06/06/%D5%BA%D5%A1%D5%B6%D5%A9%D5%A5%D5%B8%D5%B6%D5%AB-%D5%A2%D5%B6%D5%A1%D5%AF%D5%AB%D5%B9%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8-%D5%A1%D5%AC%D5%A5%D6%84%D5%BD%D5%A1%D5%B6%D5%A4%D6%80-%D5%A9%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D5%B6/ ՊԱՆԹԵՈՆԻ ԲՆԱԿԻՉՆԵՐԸ: Ալեքսանդր Թամանյան:]
 +
*[https://sites.google.com/site/haymsakuyt/haykakan-cartarapetutyun/tamanyan Ալեքսանդր Թամանյան:]
 +
*[https://hovikcharkhchyan.wordpress.com/tag/%D5%A1%D5%AC%D5%A5%D6%84%D5%BD%D5%A1%D5%B6%D5%A4%D6%80-%D5%A9%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D5%B6%D5%B5%D5%A1%D5%B6/ ԱԼԵՔՍԱՆԴՐ ԹԱՄԱՆՅԱՆ:]
 +
*[http://www.hayzinvor.am/12905.html Ժ. ԱՄԵՆԱՅՆ ՀԱՅՈՑ ՃԱՐՏԱՐԱՊԵՏԸ:]
 +
*[http://www.encyclopedia.am/pages.php?bId=2&hId=1171 Թամանյան Ալեքսանդր:]
 +
*[http://www.armeniapedia.org/index.php?title=Alexander_Tamanian Alexander Tamanian.]
 +
*[http://erewan.do.am/publ/erevan/pamjatniki/pamjatnik_aleksandru_tamanjanu/3-1-0-28 Александр Таманян.]
 +
*[http://pomnipro.ru/memorypage6067/biography Таманян Александр Оганесович — Биография.]
 +
*[http://www.liveinternet.ru/users/leda_avetis/post197836219/ ТАМАНЯН АЛЕКСАНДР: "ЕРЕВАН - ГОРОД МОЕЙ МЕЧТЫ...'.]
 +
*[http://www.krugosvet.ru/enc/kultura_i_obrazovanie/izobrazitelnoe_iskusstvo/TAMANYAN_TAMANOV_ALEKSANDR_OGANESOVICH.html ТАМАНЯН (ТАМАНОВ), АЛЕКСАНДР ОГАНЕСОВИЧ.]
 +
*[http://armenik.ru/a/tamanyan_aleksandr_oganesovich Армения // Таманян, Александр Оганесович.]
 +
*[http://astrovips.com/astro/ru/person/64044/1.html Таманян Александр Оганесович.]
  
 
[[Category:Ճարտարապետներ]]
 
[[Category:Ճարտարապետներ]]

Ընթացիկ տարբերակը 20:44, 23 Հոկտեմբերի 2014-ի դրությամբ

Թամանյան Ալեքսանդր Հովհաննեսի
Таманян Александр Оганесович
Aleksandr-Tamanyan.jpg
Անգլերեն: Tamanyan Aleksandr
Հայերեն: Թամանյան Ալեքսանդր Հովհաննեսի
Ծննդյան տարեթիվը: 04(16).03.1878
Ծննդավայրը: Եկատերինոդար, Ռուսաստան
Մահվան տարեթիվը: 20.02.1936
Մահվան վայրը: Երևան, Հայաստանի Հանրապետություն
Համառոտ տվյալներ:
Ճարտարապետ, հայ նոր ճարտարապետության հիմնադիրը:

Կենսագրություն

Ծնվել է 1878թ. մարտի 4(16)-ին Ռուսաստանի Եկատերինոդար (այժմ՝ Կրասնոդար) քաղաքում:

Մահացել է 1936թ. փետրվարի 20-ին Խորհրդային Հայաստանի Երևան քաղաքում:

Կրթություն

  • 1904թ. ավարտել է Պետերբուրգի գեղարվեստի ակադեմիայի բարձրագույն գեղարվեստական ուսումնարանը:

Աշխատանքային գործունեություն

  • 1917թ.՝ Ռուսաստանի գեղարվեստական ակադեմիայի խորհրդի նախագահ՝ փոխնախագահի իրավունքներով:
  • ԺԿԽ գերագույն տեխ. բաժնի նախագահ:
  • 1923թ.-ից՝ Պետպլանի փոխնախագահ:
  • 1924թ.՝ հուշարձանների պահպանության կոմիտեի նախագահ:
  • Հայաստանի կերպարվեստի աշխատողների ընկերության նախագահ:

Նախագծեր Երևանում

  • Աստղադիտարան, 1930-1935:
  • Անատոմիկում, 1926-1933:
  • Անասնաբուժական, ֆիզիոթերապևտիկ, պոլիտեխնիկական ինստիտուտների շենքեր, 1927-1932:
  • Հանրային գրադարան, 1932-1938:
  • Կառավարության տունը (առաջին հերթը՝ Հողժողկոմատ, 1926-1929, հետագայում՝ Կառավարական տուն, 1932-1941 (ԽՍՀՄ Պետական մրցանակ): 1942, հետմահու)
  • Օպերայի և բալետի թատրոն, 1926-1953 (սկզբնական նախագծերում՝ ժողովրդական տան թատրոն):

Նախագծեր

  • Անիի թանգարան (1908, չի իրականացվել):
  • Կոչուբեյի առանձնատունը Ցարսկոյե Սելոյում, 1911-1912:
  • Շչերբատովի տունը Մոսկվայում, 1911-1913 (Մոսկվայի քաղաքային դումայի ոսկե մեդալ, 1914)
  • Յարոսլավլի հոբելյանական ցուցահանդեսի փայտաշեն համալիր, 1913:
  • Մոսկվա-Կազան երկաթուղու հիվանդանոցային համալիրը Պրոգորովկայում, 1913-1917 (այժմ՝ Կրատովո):

Հատակագծեր

  • Երևանի գլխավոր հատակագիծ, 1924:
  • «Մեծ Երևանի» հատակագիծ, 1934:
  • Լենինական (Գյումրի), 1925-1933:
  • Վաղարշապատ, 1925-1933:
  • Ստեփանակերտ, 1925-1933:
  • Կամոյ (Նոր Բայազետ, Գավառ), 1925-1933::
  • Հրազդան, 1925-1933::
  • Լուկաշին, 1925-1933::
  • Նուբարաշեն, 1925-1933:

Ձեռքբերումներ

  • 1914թ.՝ ճարտարապետության ակադեմիկոս:
  • 1926թ.՝ ՀԽՍՀ Ժողովրդական ճարտարտարապետ:
  • 2001թ. ՀՃՄ սահմանել է Թամանյանի անվան ոսկե մեդալ:
  • ԽՍՀՄ Պետական մրցանակ:
  • 1914թ.՝ Մոսկվայի քաղաքային դումայի ոսկե մեդալ:

Այլ

  • Գ.Ա. և Յու. Ա. Թամանյանների հայրը:
  • Երկար տարիներ նա ապրում ու ստեղծագործում է Ռուսաստանում, նախագծում ու տարբեր քաղաքներում կառուցում բազմաթիվ շինություններ: 1919թ. տեղափոխվել է Երևան, 1921թ.` Իրան։ 1923թ. հրավիրվել է Հայաստան, ծավալել բուռն ու եռանդուն աշխատանք:
  • Կառավարական տունը և Օպերային թատրոնի ու համերգասրահի շենքը կանխորոշել և պայմանավորել են Երևանի քաղաքաշինական կարևորագույն հանգույցների լուծումները, առաջինը՝ Հանրապետության հրապարակի անսամբլի (ՀԽՍՀ Պետական մրցանակ, 1970, հետմահու, հեղինակային խմբի հետ), երկրորդը՝ թատրոնի (նախագիծը՝ 1937թ. Փարիզի համաշխարհային ցուցահանդեսի Մեծ ոսկե մեդալ) շրջակա տարածության և հիմնական, մայրուղիներից մեկի՝ Հյուսիսային պողոտայի կառուցապատումը։
  • Հիդրոկայանի շենքը Թամանյանի առաջին այն աշխատանքներից է, որտեղ նա ստեղծագործորել օգտագործել և զարգացրել է հայ ճարտարապետության ավանդույթները: Հիդրոկայանի շենքը ճարտարապետության ու բնության ներդաշնակ կապի և անսամբլի լավագույն օրինակներից է:
  • Թամանյանի ստեղծագործություններում հայ ճարտարապետության ծավալատարածքային և արխիտեկտոնիկ առանձնահատկությունները, մանրամասերի անկրկնելիության և բազմազանության սկզբունքը նոր մեկնաբանություն և որակ են ստացել:
  • Թամանյանի ստեղծագործությունը նոր ուղի է բացել հայ ճարտարապետության ավանդույթները զարգացնելու և դրանց հիման վրա նորը ստեղծելու գործում՝ սկզբնավորելով ճարտարապետության թամանյանական դպրոցը:
  • Թամանյանի անունով են կոչվել Երևանում փողոց՝ հուշարձանով (1974), շինարարական տեխնիկումը (1953), ՀՃՄ տունը (1978), թանգարան-ինստիտուտը (2001):
  • Թամանյանի առաջին գործը Սանկտ Պետերբուրգի Սուրբ Կատարինե հայկական եկեղեցու (1779, ճարտարապետ՝ Յու. Մ. Ֆելտեն) վերակառուցումն է (1904-1906):
  • Անիի թանգարանը նախագծել է հետևելով Նիկողայոս Մառի Անիի պեղումներին:
  • Թամանյանի նախագծերով 1907-1913թթ. կառուցված շենքերում կիրառված են դասական և XVIII-XIX դդ. սկզբի ռուսական ճարտարապետության ձևերը:
  • Թամանյանի առաջին ճարտարապետական աշխատանքն է եղել Երևանի գլխավոր հատակագիծը 150 հազար բնակչի համար, որն հաստատվել է ՀՍՍՀ Ժողկոմխորհի կողմից:Մշակել է «Մեծ Երևանի» հատակագիծը 500 000 բնակչի համար: Այն մնացել է անավարտ:
  • Լենինականի (Գյումրի), Վաղարշապատի, Ստեփանակերտի, Կամոյի (Նոր Բայազետ, Գավառ), Հրազդանի, Լուկաշինի, Նուբարաշենի և այլ բնակավայրերի հատակագծերից ոչ բոլորն են իրականացվել:
  • «Նա տեսել է արևային մի քաղաք...

Ինչպես մաքուր մարմարի կապույտ կողին նկարած

Արևային ժամացույց՝ քարտե՜զն ահա քաղաքի,

Պողոտաներ, փողոցներ՝ բոլորաձիգ երկարած,

Իսկ կենտրոնում երկնահաս, գրանիտյա մի բագին»:

Եղիշե Չարենց

Նկարներ

  • Image 3333.jpg
  • 33333.jpg

  • Կնոջ` Կամիլա Էդվարդսի հետ

  • G im..jpg

  • Մարտիրոս Սարյանի և Միքայել Մազմանյանի հետ, Երևան, 1931թ.

  • Ակադեմիայում

  • Ալեքսանդր Թամանյանի պատկերով ՀՀ թղթադրամ (շրջանառությունից հանված է)

  • ₳Երևանի հատակագիծը

  • Ա. Թամանյանի հուշարձանը Երևանում (1974 թ., քանդակագործ՝ Արտաշես Հովսեփյան)

  • 88888888.jpg

Տեսանյութեր

Հրապարակումներ մամուլում

Տե՛ս նաև

Ստացված է «http://am.hayazg.info/index.php?title=Թամանյան_Ալեքսանդր_Հովհաննեսի&oldid=16959» էջից