Թադևոսյան Եղիշե Մարտիրոսի

Hayazg-ից
Թադևոսյան Եղիշե Մարտիրոսի
Тадевосян Егише
Tatevosyan Exishe.jpg
Անգլերեն: Tadevosyan Eghishe
Հայերեն: Թադևոսյան Եղիշե Մարտիրոսի
Ծննդյան տարեթիվը: 12.09.1870
Ծննդավայրը: Վաղարշապատ, Հայաստանի Հանրապետություն
Մահվան տարեթիվը: 22.01.1936
Մահվան վայրը: Թիֆլիս, Վրաստան
Համառոտ տվյալներ:
Նկարիչ:

Կենսագրություն

Ծնվել է 1870թ․ սեպտեմբերի 24-ին Վաղարշապատ քաղաքում:

Մահացել է 1936թ․ հունվարի 22-ին Հայաստանի Վրաստանի Թիֆլիս քաղաքում:

Կրթություն

  • 1879-1881թթ. սովորել է Թիֆլիսի Տեր-Հւսկոբյան պանսիոնում:
  • 1881-1885թթ. սովորել է Մոսկվայի Լազարյան ճեմարանում:
  • 1885-1894թթ. սովորել է գեղարվեստի, քանդակագարծության և ճարտարապետության ուսումնարանում:

Աշխատանքային գործունեություն

  • 1894-1995թթ. դասավանդել է Էջմիածնի Գևորգյան ճեմարանում:
  • 1916թ.՝ Հայ արվեստագետների միության նախագահ:
  • 1923թ.՝ Վրաստանի գեղարվեստական ակադեմիայի հիմնադիրներից:
  • Գործակցել Թիֆլիսի Հայարտանը:

Գործեր

  • «Ռ. Աուրենյանցի դիմանկարը», 1891:
  • «Գետաբերան. Պուլդյու», 1902:
  • «Հանճարը և ամբոխը», 1909:
  • «Իմ անուրջներից մեկը», 1905:
  • «Արագած», 1917:
  • «Արարատ», 1934:
  • «Ա. Շիրվանզադե», 1929:
  • «Հ. Թումանյւսն», 1933:
  • «Ինքնանկար», 1933:
  • «Կոմիտասը», 1935:
  • «Դեպի պանդխտություն», 1895:
  • «Կեսօրյա ճաշ», 1896:
  • «Հոգեհաց. Արտաշեսի մահը», 1910:
  • «Տորք Անգեղ», 1910:
  • «Արշակ և Փառանձեմ», 1921:
  • «Ջան գյուլում», 1907:
  • «Ասլան աղա», 1912:
  • «Սիսարայի մահը», 1893:
  • «Քարոզ ուղղադավաններին», 1896:
  • «Տիրամայր», 1917:
  • «Հանճարը և ամբոխը», 1909:
  • «Քրիստոսը և փարիսեցիները», 1919:

Թատերական ձևավորումներ

  • Սոֆոկլեսի «Անտիգոնե», 1907:
  • Սեն Սանսի «Սամսոն և Դալիլա», 1927:

Ձեռքբերումներ

  • 1935թ.՝ ՀԽՍՀ արվեստի վաստակավոր գործիչ:
  • Պրոֆեսոր:

Այլ

  • Ե. Թադևոսյանի գործերն աչքի են ընկնում խոր գունազգացողությամբ, ամուր գծանկարով, դասական ավանդույթներով: Լինելով հիմնականում երփնագրող՝ Ե. Թադևոսյանի տաղանդը դրսևորվել է նաև գրաֆիկայի, կիրառական արվեստի, խճանկարի, մանրաքանդակի բնագավառներում: Արժեքավոր են թարմաշունչ ու քնարական բնապատկերները, ինչպես և բազմաթիվ էտյուդները: Նա նախընտրել է աշխարհի իրապաշտական ճանաչողությունը, չսահմանափակվելով սոսկ տպավորությունների վերարտադրությամբ՝ երբեմն հարել սիմվոլիստ, մտայնությանը:
  • Դիմանկարչության բնագավառում դրսևորված վարպետությանն ավելի ուշ գումարվել է հոգեբանական խորությունը:
  • 1900-ական թթ. սկզբին Եզիշեն առաջինն է կիրառել իմպրեսիոնիզմին հատուկ գունային և լուսաօդային միջոցներ, մինչև 1920-ական թթ. դիմել է նաև կրոնական սյուժեների:
  • Մի շարք գործերում նա վերարտադրել է հայկական կոտորածների ու պանդխտության հետ կապված դրվագներ, անդրադարձել իր ժողովրդի վաղ անցյալին , երբեմն հարել հայ հին որմնանկարչության ու կիրառական արվեստի ավանդույթներին:
  • Ցուցահանդեսներ է կազմակերպել Երևանում (1919, 1921) և Մոսկվայում:
  • Ե. Թադևոսյանի գործերից պահվում են ՀԱՊ-ում (նաև Էջմիածնի մասնաճյուղում), ԳԱԹ-ում, Արևելքի ժողովուրդների արվեստի պետական թանգարանում (Մոսկվա), Վ.Դ. Պոլենովի թանգարանում (Պոլենովո, ՌԴ Տուլայի մարգ):
  • Թադևոսյանի անունով Երևանում կոչվել է փողոց:
  • 1901թ.-ից բնակվել է Թիֆլիսում:
  • Թաղված է Երևանում:

Նկարներ

Տեսանյութեր

Հրապարակումներ մամուլում

Մատենագիտություն

Տե՛ս նաև