Զաբել
| Զաբել | |
| Забел | |
| |
| Այլ անուններ: | Զապել |
| Անգլերեն: | Zabel |
| Հայերեն: | Զաբել |
| Ծննդյան տարեթիվը: | 1215 |
| Ծննդավայրը: | Սիս, Դաշտային Կիլիկիա |
| Մահվան տարեթիվը: | 22.01.1252 |
| Մահվան վայրը: | Սիս, Դաշտային Կիլիկիա |
| Համառոտ տվյալներ: Կիլիկիայի հայոց թագուհի: | |
Բովանդակություն
Կենսագրություն
Ծնվել է 1215թ. Դաշտային Կիլիկիայի Սիս քաղաքում:
Մահացել է 1252թ. հունվարի 22-ին Դաշտային Կիլիկիայի Սիս քաղաքում:
Աշխատանքային գործունեություն
- 1222թ.-ից՝ Կիլիկիայի հայոց թագուհի:
- Զապելն հմուտ է եղել ուսման ն գիտության մեջ, նպաստել շինարարական աշխատանքներին:
- 1238թ. հովանավորել է Անդուլ մենաստանի վերակառուցումը, Սսում կառուցել Կաթողիկե և Ս. Մարինե եկեղեցիները:
- 1241թ. հիմնել է հիվանդանոց:
Այլ
- Թաղվել է Դրազարկում:
- Լևոն Բ-ի դուստրը:
- Հոր կամքով կարգվել է գահաժառանգ, իսկ նրա խնամակալ է դարձել Կոստանդին Գունդստաբլը։
- 1222թ.՝ Լևոև Բ-ի մահից հետո Կիլիկիայի իշխանները նրան կնության են տվել Անտիոքի դքսության գահաժառանգ Ֆիլիպին՝ վերջինիս հանձնելով հայկական գահը։
- 1225թ.՝ լատինամետ քաղաքականության համար Կոստանդինը Ֆիլիպին տապալել և մահապատժի է ենթարկել:
- 1226թ.՝ Զապելին ամուսնացրել իր որդու՝ տասներեքամյա Հեթումի (Հեթում Ա) հետ և վերջինիս հռչակել Հայոց թագավոր:
- Պահպանվել են Զապելի և Հեթում Ա-ի պատկերներով դրամներ։
- 1226-1270թթ.՝ Զապելի հետ ամուսնությամբ գահ բարձրանալով` Հեթում Ա հիմք դրեց նոր` Հեթումյան արքայատանը:
- Իր կառուցած հիվանդանոցում աշխատում և իր ձեռքով հիվանդներին խնամում էր անձամբ հայոց թագուհին: Այս հիվանդանոցը գործեց մինչև Կիլիկիայի հայկական թագավորության անկումը` 1375 թ.:
- Զապել թագուհին աչքի էր ընկնում ոչ միայն հասարակական ակտիվ աշխատանքներով, այլ նաև բազմազավակ մայր էր: Ամուսնուն` Հեթում արքային, Զապելը պարգևել է ութ զավակ` երեք որդի և հինգ դուստր: Որդիներից կրտսերն էլ հաջորդեց հորը հայոց գահին` Լևոն Գ (1270-1289):
- Հայ Առաքելական եկեղեցու ԱՄՆ Արևելյան շրջանների առաջնորդարանը Զապել թագուհու անվան մեդալ է սահմանել, որը տրվում է համայնքի կյանքում գործունեությամբ ու բարեգործությամբ աչքի ընկած հայ կանանց:
Նկարներ
Տե՛ս նաև
- Ով ով է.հայեր(կենսագրական հանրագիտարան: Երկու հատորով), ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ, Երևան, Հայկական հանրագիտարան հրատ., Հ.1, Աբալյան-Ղուշչյան, 2005:
- [ http://archive.ankakh.com/2012/03/185928/ Զապել թագուհի. Անկախ նորություն:]
- [ http://life.panorama.am/hy/news/2014/06/28/zabel/182552 Զապել թագուհի:]