Գյուրջյան Հակոբ Մարգարի

Գյուրջյան Հակոբ Մարգարի
Гюрджян Акоп Маргарович
Անգլերեն:	Gyurjyan Hakob
Հայերեն:	Գյուրջյան Հակոբ Մարգարի
Ծննդյան տարեթիվը:	5(17).12.1881
Ծննդավայրը:	Շուշի, Արցախ
Մահվան տարեթիվը:	28.12.1948
Մահվան վայրը:	Փարիզ, Ֆրանսիա
Համառոտ տվյալներ: Քանդակագործ:

Կենսագրություն

Ծնվել է 1881թ. դեկտեմբերի 5(17)-ին Արցախի Շուշի քաղաքում:

Մահացել է 1948թ. դեկտեմբերի 28-ին Ֆրանսիայի մայրաքաղաք Փարիզում:

Կրթություն

• Սովորել է Շուշիի և Մոսկվայի ռեալական ուսումնարաններում:
• 1907-1910թթ. սովորել է Փարիզի Ժյուլիեն ակադեմիայում:
• Հաճախել է Օ. Ռոդենի արվեստանոցը:

Աշխատանքային գործունեություն

• 1908թ.-ից մասնակցել է ցուցահանդեսների՝ Մոսկվայում, Ս. Պետերբուրգում, Փարիզում:

Աշխատանքներ

• «Վար», բարձրաքանդակ, բրոնզ, 1910:
• «Հայ գեղջկուհիներ», բարձրաքանդակ, գիպս, 1910:
• Ա. Չոպանյանի դիմաքանդակը, գիպս, 1911:
• Մ Գորկու դիմաքանդակը, բրոնզ, 1912, 1914:
• «Գաղթ», կոմպոզիցիա, գիպս, 1912:
• «Քնած դևը», գիպս, 1912:
• Լ. Տոլստոյի կիսանդրին, մարմար, Փարիզ, 1913-1914 (տեղադրվել է 1955թ.):
• «Մահացող Քրիստոսը», կրաքար, 1914:
• Անդրանիկի դիմաքանդակը, գիպս, 1916 (չի պահպանվել):
• Ա. Շիրվանզադեի դիմաքանդակը, բրոնզ, 1916, 1945:
• Վ. Տերյանի կիսանդրին, գիպս, ՀՀ ԳԱԹ, 1920:
• Ա. Լունաչարսկու կիսանդրին, գիպս, Լունաչարսկու տուն-թանգարան, 1920:
• «Լեդա», գիպս, 1922:
• «Հաղթանակ», բրոնզ, 1923:
• «Կլեոպատրա», թրծակավ, 1924:
• «Սալոմե», բրոնզ, 1925-1926:
• «Պատանեկություն» («Զարթոնք»), գրանիտ, 1934:
• «Կարիաիդ», կրաքար, 1935:
• «Երիտասարդություն» («Մարմին»), գրանիտ, 1939:

Ձեռքբերումներ

• 1919թ.՝ Մոսկվայի նկարիչ-քանդակագործների պրոֆեսիոնալ միության նոր արվեստի քանդակագործների խմբի անդամ:
• 1926թ.՝ Փարիզյան «Ոսկե գեղմ» լոժայի անդամ:
• 1929թ.՝ Փարիզյան Յուպիտեր լոժայի անդամ:
• 1933թ.՝ Ֆրանսիայի ռուսական արվեստի գործիչների գեղարվեստական սեկցիայի անդամ:

Այլ

• Եղել է աղքատ ընտանիքի 6-րդ զավակը: Փոքր տարիքից կավից մարդ և կենդանի է քանդակել, ավելի ուշ սկսել է աշխատել քարի հետ:
• 1900թ. ծանոթացել է Ստեփան Աղաջանյանի հետ, ով էլ նրան խորհուրդ է տվել շարունակել աշխատել քանդակագործության բնագավառում:
• Առաջին աշխարհամարտի տարիներին անցել է Մոսկվա, ու ստեղծել է Շալյապինի և Ռոխմանինովի դիմաքանդակները, իսկ ավելի ուշ Թիֆլիսում ստեղծել է Շիրվանզադեի և Անդրանիկի դիմաքանդակները:
• Ստեղծել է ռեալիստական դիմաքանդակներ և պատմական, կրոնական, դիզաբանական կերպարներ:
• Հատկապես դիմաքանդակների մեջ կարևորել է նյութի մշակման բազմազանությունը, ընդլայներ պլաստիկ արտահայտչականության սահմանները, հասել կերպարի բազմակողմանի բացահայտման:
• Վարպետորեն է արտահայտել մոդելի պլաստիկ և տիպիկ գծերը՝ ինքնատիպորեն միահյուսելով Արևելքի հնագույն և եվրոպական նոր արվեստի լավագույն ավանդույթները
• Հակոբ Գյունջյանի գործերը ցուցադրվել են Տոկիոյում, Օսլոյում, Անտվերպենում, Բրյուսելում և այլուր:
• Ունեցել է անհատական ցուցահանդեսներ Նյուր Յորքում (1924), Փարիզում (1926, հետմահու՝ 1952):
• 1958թ. Հակոբ Գյունջյանի այրին Հայաստանին է նվիրել քանդակագործի 400 ստեղծագործություն, 1963թ. Ա. Առաքելյանը (Փարիզ)՝ 42 քանդակ:
• Թաղված է Բուլոնի Նոր գերեզմանատանը:

Նկարներ

• 

  Լեվ Տոլստոյիդիմաքանդակը, 1914

• 

  Հաղթանակ, 1923

• 

  Սալոմե, 1925-1926

• 

  Գարեգին Հովսեփյանի դիմաքանդակը, 1935

• 

Տեսանյութեր

• Հակոբ Գյուրջյան, Հանրայաին հեռուստաընկերություն:
• Հակոբ Գյուրջյանի անվան արվեստի դպրոցի հաշվետու համերգ:
• Հակոբ Գյուրջյանի անվան քանդակի միջազգային սիմպոզիում:
• Հակոբ Գյուրջյանի անունը կրող քանդակի միջազգային սիմպոզիում:
• On the Roads of Armenia | First Hakob Gyurdjian International Sculpture Symposium of Shushi.

Հրապարակումներ մամուլում

• Շուշիում մեկնարկել է «Հակոբ Գյուրջյան» քանդակագործության երրորդ միջազգային սիմպոզիումը, Հետք:
• Ավարտվել է Շուշիի «Հակոբ Գյուրջյան» քանդակի 1-ին միջազգային սիմպոզիումը, News.am:
• Բակո Սահակյանն ընդունել է «Հակոբ Գյուրջյան» քանդակագործության միջազգային 3-րդ սիմպոզիումի մասնակիցներին::
• «Հակոբ Գյուրջյան» քանդակի միջազգային սիմպոզիումը մեկնարկել է, Արմենիա:
• «Հակոբ Գյուրջյան» քանդակի միջազգային սիմպոիումը Շուշիում, Արմենպրես:

Տե՛ս նաև

• Ով ով է.հայեր (կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով),ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ,Երևան,Հայկական հանրագիտարան հրատ., Հ.1, Աբալյան-Ղուշչյան, 2005:
• Հակոբ Գյուրջյան, ալբոմ, Ե., 1966:
• Дрампян Р., Акоп Гюрджян (скульптор), Е., 1973.
• Большая советская энциклопедия. 3-е издание. М., 1970-1977.
• Ерканян В.С. Армянская культура в 1800-1917 гг. / Пер. с арм. К.С. Худавердяна. Ер., 1985.
• Мамулов С.С. Удивительный народ из страны чудес. Книга 4. М., 2005.
• Саркисян С.Т. Энциклопедия Арцах-Карабаха. Спб., 2005. - 312 с.
• Gautier М. A. Gurdjan. P., 1954.
• Р. Г. Дрампян. Акоп Гюрджян. Издательство АН Армянской ССР. 1973.
• Հակոբ Գյուրջյան, Հայկական հանրագիտարան:
• Հակոբ Գյուրջյան, AV Production:
• Հակոբ Գյուրջյան, Մեծանուն հայեր:
• Հակոբ Գյուրջյան, ծննդյան 100-ամյակի առթիվ: