Գյուտ Ա Արահեզացի

Գյուտ Ա Արահեզացի
Гют А Араезаци
Boy.jpg
Այլ անուններ: Ոթմսեցի, սուրբ Գյուտ Արահեզացի
Անգլերեն: Gyut I Aahezatsi
Հայերեն: Գյուտ Ա Արահեզացի
Ծննդյան տարեթիվը: 400
Ծննդավայրը: Արահեզ, Տայք
Մահվան տարեթիվը: 478
Համառոտ տվյալներ:
Ամենայն հայոց կաթողիկոս:

Բովանդակություն

Կենսագրություն

Ծնվել է մոտ 400թ. Տայքի նահանգի Արահեզ գյուղում:

Մահացել է 478թ.:

Կրթություն

  • Եղել է Սահակ-Մեսրոպյան կրտսեր աշակերտներից:
  • Ստացել է նաև հունական կրթություն:

Աշխատանքային գործունեություն

  • Կարգադրվել է Վանանդի եպիսկոպոս՝ Գադ անունով: (նստավայրը՝ Ոթմուս):
  • 444թ. մասնակցել է Շահապիվանի, իսկ 449թ.՝ Արտաշատի ժողովներին:
  • 461թ. կաթողիկոսական գահ է բարձրացել Պարսից արքա Պերոզի և Հայաստանի մարզպան Ատրորմիզդ Արշակունու համաձայնությամբ:
  • 462թ. շուքով դիմավորել, Վաղարշապատի կաթողիկե եկեղեցում օրհնել և փառաբանել է Ավարայրի ճակատամարտի (451) մասնակից, պարսակական գերեվարությունից վերադարձած նախարարներին:
  • Տոնացույց է մտցրել Ավարայրի նահատակների հիշատակի օրը՝ իբրև Վարդանանց տոն:
  • Ձեռնամուխ է եղել եկեղեցական բարենորոգումների, պայքարել է նեստորականության դեմ:
  • Նրա խնդրանքով Դավիթ Անհաղթը, ի պաշտպանություն ուղղափառ վարդապետության, գրել է «Բարձր ացուցէք» սկսվածքով ներբողը:
  • 476թ. նրա օրոք կաթողիկոսական նստավայր է դարձել Դվինը:

Այլ

  • Հաջորդել է Մովսես Ա Մանազկերտցուն:
  • Աղվանքում քրիստոնեության հռչակման հետ կապված, նամակ է գրել Աղվանից Վաչե թագավորին և ամրապնդել նրա քրիստոնեական հավատքը:
  • Գադիշո Խոռխոռունու կողմից ամբաստանվել է՝ իբրև տերությանն անհավատարիմ, ինչի համար Սասանյան Պերոզ թագավորի հրամանով 471թ. կանչվել է Տիզբոն, զրկվել հայրապետական իշխանությունից և աքսորվել: Հայերի ընդվզումից անհանգստացած՝ արքունիքը հարկադրված Գյուտ Ա կաթողիկոսին ազատ է արձակել: Վերադարձել է հայրենիք, հաստատվել Ոթմուսում:
  • Թաղված է Վանանդի գավառի Ոթմուս գյուղում:
  • Կաթողիկոսական գահին նրան հաջորդել է Հովհաննես Ա Մանդակունին:
  • Գյուտ Ա կաթողիկոսը դասվել է հայ եկեղեցու սրբերի շարքը:

Տե՛ս նաև

  • Ով ով է.հայեր (կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով),ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ,Երևան,Հայկական հանրագիտարան հրատ., Հ.1, Աբալյան-Ղուշչյան, 2005:
  • «Քրիստոնյա Հայաստան» հանրագիտարան, Երևան, 2002:
  • Գյուտ Ա Արահեզացի, Արա Նախշքարյան: