Աբրահամյան Աշոտ Արսենի

Աբրահամյան Աշոտ Արսենի
Абраамян Ашот Арсенович
Անգլերեն:	Abrahamyan Ashot
Հայերեն:	Աբրահամյան Աշոտ Արսենի
Ծննդյան տարեթիվը:	17.09.1918
Ծննդավայրը:	Շահրիզ, Հայաստանի Հանրապետություն
Մահվան տարեթիվը:	16.04.1985
Մահվան վայրը:	Երևան, Հայաստանի Հանրապետություն
Համառոտ տվյալներ: Լեզվաբան:

Բովանդակություն

Կենսագրություն

Ծնվել է 1918թ. սեպտեմբերի 17-ին Հայաստանի Հանրապետության Շահրիզ գյուղում (այժմ՝ Գեղամավան՝ ՀՀ Գեղարքունիքի մարզում):

Աշխատանքային գործունեություն

• 1937թ.-ից աշխատել է որպես ուսուցիչ Հրազդանի շրջանի դպրոցներում, վարել նաև ուսմասվարի և տնօրենի պաշտոններ։
• 1944թ.-ից դասախոսել է Հայաստանի պետական մանկավարժական ինստիտուտում (ՀՊՄԻ):
  • 1978-1985թթ.՝ ժամանակակից հայոց լեզվի ամբիոնի վարիչ:
• 1950-1959թթ.՝ ՀԽՍՀ ԳԱ Լեզվի ինստիտուտի ժամանակակից հայոց լեզվի բաժնի վարիչ:
  • 1978-1985թթ.՝ համաբարբառի բաժնի վարիչ:

Ձեռքբերումներ

• 1948թ.՝ բանասիրական գիտությունների թեկնածու:
• 1963թ.՝ բանասիրական գիտությունների դոկտոր:
• 1964թ.՝ պրոֆեսոր:
• 1965թ.՝ ՀԽՍՀ գիտության վաստակավոր գործիչ:
• 1965թ.՝ Մ. Նալբանդյանի անվան մրցանակ:
• 1977թ.՝ ՀԽՍՀ ԳԱ թղթակից անդամ:
• Աշխատանքային կարմիր դրոշի շքանշան:

Այլ

• Վարել է ժամանակակից հայոց լեզու, գրաբար, լեզվաբանության ներածություն բուհական դասընթացները:
• Ուշագրավ ներդրում ունի հայերենի, մասնավորապես արդի գրական լեզվի բայակազմության, բայական կարգերի ձևաբանական հատկությունների քննության բնագավառում: Գրաբարի նրա կազմած ձեռնարկը ակնհայտորեն նպաստել է հին գրական հայերենի ուսուցման գործին:
• Աշխատությունները վերաբերում են հայերենի բային, նրա բնորոշ ձևերին, բառաքերականական առանձնահատկություններին, սեռի քերականական կարգին:
• Տարբեր տարիների և տարբեր առիթներով Աշոտ Աբրահամյանը հոդվածներ է նվիրել արվեստի ու գրականության երևելի դեմքերին՝ Մարտիրոս Սարյանին, Առնո Բաբաջանյանին, Մուշեղ Գալշոյանին և ուրիշների։
• Երիտասարդ տարիներին Աշոտ Աբրահամյանը գրել է մի շարք բանաստեղծություններ, որոնք ընդամենը 20-ն են և պահպանված են նրա անձնական արխիվում՝ «Կյանքի լիրիկա» խորագրով։ Բոլորն էլ հանգավոր բանաստեղծություններ են, որոնց առանցքում կա մի վեհացում՝ իր սրտի ու հոգու ամենանվիրական էակը՝ Զեփյուռը:

Նկարներ

• 

  Աշխատանքային կարմիր դրոշի շքանշան

Մատենագիտություն

• Աբրահամյան Ա.Ա., Գրաբարի ձեռնարկ, Երևան, 1952-1976:
• Աբրահամյան Ա.Ա., Հայերենի դերբայները և նրանց ձևաբանական նշանակությունը, Երևան, 1953:
• Աբրահամյան Ա.Ա., Բայը ժամանակակից հայերենում, Երևան, 1962:

Աշխարհաբար թարգմանություններ

Եզնիկ Կողբացու «Եղծ աղանդոցը»

• 1971թ. լույս է տեսել Եզնիկ Կողբացու «Եղծ աղանդոցը» Աշոտ Աբրահամյանի թարգմանությամբ, որին կցված են գիտական առաջաբան և հմուտ ծանոթագրություններ։ Թարգմանությունը կատարվել է համեմատական քննությամբ մինչ այդ եղած այլալեզու թարգմանությունների և դրանց կցված ծանոթագրությունների հետ։ Ա. Աբրահամյանը թարգմանությունը կատարելիս ծանոթացել է զրադաշտական կրոնի հետ կապված գիտական գրականությանը, անտիկ շրջանի հույն փիլիսոփաների ուսմունքներին, Մխիթարյան հայրերի՝ Եզնիկ Կողբացու երկերին տրված մեկնություններին։

Ստեփանոս Օրբելյանի «Սյունիքի պատմություն»

• Այս երկը ներկայացնող առաջաբանում Աշոտ Աբրահամյանը խոսել է այդ պատմության այլալեզու թարգմանությունների մասին։ Ստեփանոս Օրբելյանի «Սյունիքի պատմությունն» առաջին անգամ թարգմանվել է լատիներեն (1717, Բեռլին)։ Նրա ֆրանսերեն թարգմանիչներն են եղել Սեն-Մարտենը և Մարի Բրոսսեն։ Օրբելյանի երկը թարգմանվել է նաև ռուսերեն ու վրացերեն։ Հայերեն աշխարհաբարը թարգմանվել է այս բազմալեզու հրապարակումներից տարիներ անց։ Թարգմանության ծանոթագրությունները, որոնք խիստ մանրատառ են, զբաղեցնում են գրքի 405–549 էջերը, թվաքանակով հասնում են 1778-ի։ Դրանց հիմքում ընկած են գրքի այլալեզու թարգմանությունների հեղինակների բացատրությունները։ Թարգմանության առաջաբանը հետազոտական առումով բաժանված է կարևոր ենթաբաժինների, որոնք պարզում են մատենագրական այդ գլուխգործոցի ստեղծման դրդապատճառները, սկզբնաղբյուրները, ժամանակային ընդգրկումն ու պատմագիտական արժեքը, երկի լեզուն ու ոճը, պատմագիտական մյուս երկերը։

Տե՛ս նաև

• Ով ով է.հայեր (կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով),ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ,Երևան,Հայկական հանրագիտարան հրատ., Հ.1, Աբալյան-Ղուշչյան, 2005:
• Է. Բ. Աղայան, Հայ լեզվաբանության պատմություն, հ. 2, Երևան, 1962:
• Հ. Զ. Պետրոսյան, Հայերենագիտական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1987, էջ 11:
• Հայկական համառոտ հանրագիտարան, հատոր 1, Ե., ՀԽՀ գլխավոր խմբագրություն, 1990, էջ 21-22:
• Դոլուխանյան Աելիտա, «Տաղանդավոր լեզվաբանն ու մեծ մանկավարժը» (ՀՀ ԳԱԱ թղթակից անդամ Աշոտ Արսենի Աբրահամյանի ծննդյան 90-ամյակին), պատմաբանասիրական հանդես № 1, 2008, էջ 290-294:
• Քոսյան Վ.Ա., «Ա. Ա. Աբրահամյան» (Ծննդյան 60-ամյակի առթիվ), պատմաբանասիրական հանդես №1, 1979, էջ 251-255
• Академия наук Армянской ССР: Персональный состав 1943-1983. Ер., 1984
• ՀՀ ԳԱԱ: