Համբարձումյան Վիկտոր Համազասպի

Համբարձումյան Վիկտոր Համազասպի
Амбарцумян Виктор Амазаспович
200px
Անգլերեն:	Surname Name
Հայերեն:	Համբարձումյան Վիկտոր Համազասպի
Ծննդյան տարեթիվը:	5(18).09.1908
Ծննդավայրը:	Թիֆլիս, Վրաստան
Մահվան տարեթիվը:	12.08.1996
Մահվան վայրը:	Երևան, Հայաստանի Հանրապետություն
Համառոտ տվյալներ: Աստղաֆիզիկոս, տեսական աստղաֆիզիկայի խորհրդային դպրոցի հիմնադիր:

Կենսագրություն

Ծնվել է 1908թ. սեպտեմբերի 5(18)-ին Վրաստանի մայրաքաղաք Թիֆլիսում:

Մահացել է 1996թ. օգոստոսի 12-ին Հայաստանի Հանրապետության մայրաքաղաք Երևանում:

Կրթություն

• 1928թ. ավարտել է Լենինգրադի պետական համալսարանը:

Աշխատանքային գործունեություն

• 1931-1943թթ. աշխատել է Լենինգրադի պետական համալսարանում:
  • 1939թ.՝ ստղաֆիզիկայի ամբիոնի վարիչ:
  • 1939թ.՝ աստղադիտարանի տնօրեն:
  • 1941թ.՝ ուսումնական մասի պրոռեկտոր:
• 1943թ.-ից՝ ՀՀ ԳԱԱ հիմնադիրներից և առաջին փոխնախագահը:
• 1947-1994թթ.՝ ՀՀ ԳԱԱ նախագահ:
  • 1994-1996թթ՝ պատվավոր նախագահ:
• 1946-1988թթ.՝ Բյուրականի աստղադիտարանի հիմնադիր-տնօրեն:
  • 1988-1996թթ.՝ պատվավոր տնօրեն:
• 1955-1991թթ.՝ ԽՍՀՄ ԳԱ նախագահության անդամ:
• 1994-1996թթ.՝ ՌԳԱ խորհրդական:

Ձեռքբերումներ

• 1934թ.՝ պրոֆեսոր:
• 1935թ.՝ ֆիզմաթ գիտությունների դոկտոր:
• 1940թ.՝ ՀԽՍՀ գիտության վաստակավոր գործիչ:
• 1943թ.՝ ՀԽՍՀ ԳԱ ակադեմիկոս:
• 1953թ.՝ ԽՍՀՄ ԳԱ ակադեմիկոս:
• 1968թ.՝ ՎԽՍՀ գիտության վաստակավոր գործիչ:
• 1968, 1978թթ.՝ Սոցիալական աշխատանքի կրկնակի հերոս:
• 1994թ.՝ ՀՀ ազգային հերոս:

Այլ

• Հ.Ա. Համբարձումյանի որդին է, Գ.Հ. Համբարձումյանի եղբայրը, Ռաֆայել և Ռուբեն Հաբարձումյանների հայրը:
• Մեծ ավանդ ունի ՀՀ-ում ֆիզմաթ գիտությունների զարգացման, բնական և տեխնիկական գիտությունների բնագավառում հետազոտությունների մակարդակի բարձրացման, նոր և ժամանակակից գիտական ուղղությունների ստեղծման, բարձրորակ կադրերի պատրաստման գործում:
• Աշխատանքները վերաբերում են տեսական աստղաֆիզիկայի, աստղերի և միգամածությունների ֆիզիկայի, աստղային դինամիկայի, արտագալակտիկական աստղագիտության, աստղերի և գալակտիկայի էվոլյուցիայի հարցերին: Ստեղծել է գազային միգամածությունների լուսարձակման քանակական տեսությունը, որը հիմք է դարձել այդ բնագավառում կատարված հետագա հետազոտությունների համար: մշակել է նոր աստղերից արտանետվող և անկայուն աստղերի մակերևույթներից արտահոսող գազային զանգվածների գնահատման մեթոդ, որի հիման վրա գտել է աստղերի վիճակների փոփոխությունների առաջին նշանները: Մշակել է աստղային համակարգերի վիճակագրական մեխանիկայի հիմունքնները: Ցույց է տվել, որ աստղակույտերն աստիճանաբար քայքայվում են և քայքայման արագությունից ելնելով՝
• Թաղված է Բյուրականում:

Նկարներ

• 

  նկարի նկարագրության տեքստ

Տեսանյութեր

• Տեսանյութի նկարագրության տեքստ:

Հրապարակումներ մամուլում

• Մամուլի նյութի նկարագրության տեքստ:

Մատենագիտություն

• Հեղինակի Ազգանուն Ա. Հ.,Գրքի վերնագիր, Երևան, ԵՊՀ հրատ., 2005:
• Հեղինակի Ազգանուն Ա. Հ.,Հոդվածի վերնագիր, Պատմաբանասիրական հանդես, Երևան, 2005, թիվ 2, էջ 41-45:

Տե՛ս նաև

• Ով ով է.հայեր (կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով),ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ,Երևան,Հայկական հանրագիտարան հրատ., Հ.1, Աբալյան-Ղուշչյան, 2005:
• Հեղինակի Ազգանուն Ա. Հ.,Գրքի վերնագիր, Երևան, ԵՊՀ հրատ., 2005:
• Հեղինակի Ազգանուն Ա. Հ.,Հոդվածի վերնագիր, Պատմաբանասիրական հանդես, Երևան, 2005, թիվ 2, էջ 41-45: