Դաշտենց Խաչիկ
Даштенц Хачик
Dashtenc Xachik.jpg
Այլ անուններ: Տոնոյան Խաչիկ Տոնոյի
Անգլերեն: Dashtenc Khachik
Հայերեն: Դաշտենց Խաչիկ
Ծննդյան տարեթիվը: 25.05.1910
Ծննդավայրը: Դաշտադեմ, Արևմտյան Հայաստան
Մահվան տարեթիվը: 09.03.1974
Մահվան վայրը: Երևան, Հայաստանի Հանրապետություն
Համառոտ տվյալներ:
Գրող, թարգմանիչ, բանասեր:

Բովանդակություն

Կենսագրություն

Ծնվել է 1910թ. մայիսի 25-ին Արևմտյան Հայաստանի Բիթլիս նահանգի Խութ-Բռնաշեն գավառի Դաշտադեմ գյուղում:

Մահացել է 1974թ. մարտի 9-ին Հայաստանի Հանրապետության Երևան քաղաքում:

Կրթություն

  • Միջնակարգ կրթությունը ստացել է Ալեքսանդրոպոլի (այժմ՝ Գյումրի) ամերիկյան որբանոցում:
  • 1932թ. ավարտել է ԵՊՀ լեզվագրական ֆակուլտետը:
  • 1940թ.՝ Մոսկվայի օտար լեզուների ինստիտուտի անգլերեն բաժինը:

Աշխատանքային գործունեություն

  • Դասախոսել է Երևանի բուհերում:
  • 1965-1974թթ.՝ ՀԽՍՀ ԳԱ արվեստի ինստիտուտի ավագ գիտաշխատող:

Ձեռքբերումներ

  • 1965թ.՝ բանասիրական գիտությունների թեկնածու:
  • 1967թ.՝ ՀԽՍՀ մշակույթի վաստակավոր գործիչ:

Այլ

  • Իր գրական կեղծանունը ընտրել է հարազատ գյուղի անունով:
  • Խաչիկ Դաշտենցը իր գրական ուղին սկսեց բանաստեղծություններով։ Նրա առաջին երգերն արժանացան Եղիշե Չարենցի հատուկ վերաբերմունքին։ Պահպանվել է Չարենցի երկու գրությունը՝ մեկն ուղղված Հայպետհրատի այն ժամանակվա տնօրեն Էդուարդ Չոփուրյանին, մյուսը՝ հայտնի ձևավորող-նկարիչ Տաճատ Խաչվանքյանին, ուր խոսք է գնում Խ. Դաշտենցի գրքի որակյալ տպագրության մասին:
  • «Բոց» գրքի տպագրությունը այնքան աղմուկ հարուցեց իր շուրջը, որ Դաշտենցը հեռացավ Մոսկվա և խարիսխ նետեց օտար լեզուների ինստիտուտի անգլերեն լեզվի բաժնում, նախապատրաստվելով թարգմանչի կոչման:
  • Մոսկովյան ուսումնագնացությունը վճռական դեր խաղաց Դաշտենցի ճակատագրի մեջ. անգլերենն այն հենարանն էր, որով նա գործի էր դնելու ներսում եղած բանաստեղծական ձիրքը:
  • Դաշտենցին լայն ճանաչում է բերել արևմտահայության ողբերգությունը և սասունցիների նորոգ կյանքն արտացոլող «Խոդեդան» վեպը:
  • «Ռանչպարների կանչը» վեպը պատմում է թուրքական լծի դեմ հայ հայդուկների մղած պայքարի մասին։
  • Կազմել է հայկական դպրոցների համար անգլերենի դասագիրք:

Նկարներ

Տեսանյութեր

Հրապարակումներ մամուլում

Մատենագիտություն

  • Դաշտենց Խ., Երգերի գիրք, բանաստեղծությունների ժողովածու, 1932:
  • Դաշտենց Խ., Գարնանային երգեր, բանաստեղծությունների ժողովածու, 1934:
  • Դաշտենց Խ., Բոց, ժողովածուներ, 1936:
  • Դաշտենց Խ., Տիգրան Մեծ, չափածո ողբերգություն, 1947:
  • Դաշտենց Խ., Խոդեդան, վեպ, 1950:
  • Դաշտենց Խ., Ռանչպարների կանչը, վեպ, 1979:
  • Դաշտենց Խ., Բայրոնը և հայերը, բանասիրական աշխատություն, 1959:
  • Դաշտենց Խ., Ըղձյալ այգաբացի երգիչը, բանասիրական աշխատություն, 1967 (Ե. Չարենցի մասին)։

Թարգմանություններ անգլերենից՝

  • Շեքսպիր՝ «Սխալների կոմեդիան»,
  • Շեքսպիր՝ «Անսանձ կնոջ սանձահարումը»,
  • Շեքսպիր՝ «Տասներկուերորդ գիշեր»,
  • Շեքսպիր՝ «Վինձորի զվարճասեր կանայք»,
  • Շեքսպիր՝ «Ռիչարդ Երրորդ»,
  • Շեքսպիր՝ «Հուլիոս Կեսար»,
  • Շեքսպիր՝ «Լիր արքա»,
  • Շեքսպիր՝ «Ռոմեո և Ջուլիետ»,
  • Լոնգֆելլո Հ.՝ «Հայավաթի երգը» (1958),
  • Լոնգֆելլո Հ.՝ «Ռոբին Հուդ» (1945),
  • Բրաունինգ Ռ.՝ «Համելինի նախշուն սրնգահարը» (1963),
  • Սարոյան Վ.՝ «Իմ սիրտը լեռներում է»,
  • Սարոյան Վ.՝ «Խաղողի այգին»:

Տե՛ս նաև

  • Ով ով է. հայեր (կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով), ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ, Երևան, Հայկական հանրագիտարան հրատ., Հ. 1, Աբալյան-Ղուշչյան, 2005:
  • ՌԱՆՉՊԱՐՆԵՐԻ ԿԱՆՉԸ:
  • ԽԱՉԻԿ ԴԱՇՏԵՆՑ: