Աբովյան Խաչատուր Ավետիքի
Hayazg-ից
Բովանդակություն
Կենսագրություն
Ծնվել է 1809 թ. հոկտեմբերի 15-ին Քանաքեռ գյուղում:
Անհետացել է 1848 թ. ապրիլի 2-ին Հայաստանի Հանրապետությունում:
Կրթություն
- 1819-1822թթ.՝ էջմիածնի վանական դպրոց:
- 1824-1826թթ.՝ Թիֆլիսի Ներսիսյան դպրոց:
- 1830-1835թթ. Դորպատի (Տարտու) համալսարան:
Աշխատանքային գործունեություն
- 1827-1828թթ. ուսուցչություն է արել Հաղպատի և Սանահինի վանական դպրոցներում:
- 1829-1930թթ. էջմիածնում կաթողիկոսի և սինոդի թարգմանիչ ու քարտուղար:
- 1829թ. հոկտեմբերի 9-ին Դորպատի համալսարանի պրոֆեսոր Ֆ. Պարրոտի արշավախմբի հետ Աբովյանը բարձրացել է Արարատ լեռան գագաթը :
- 1837-1843թթ.՝ Թիֆլիսի գավառական դպրոցի տեսուչ և ուսուցիչ:
- 1843-1848թթ.՝ Երևանի գավառական դպրոցի տեսուչ:
- 1848թ.մարտին՝ Թիֆլիսի Ներսիսյան դպրոցի տեսուչ:
Իշխանությունները խոչընդոտել են Աբովյանի լուսավորչական գործունեությունը:
Ստեղծագործություններ
- «Կարօտութիւն նախնի վայելչութեանց հայրենեաց իմոց»(1824):
- «Արբաճեմ ոտից տեառն գթութեանց»(1824):
- «Պարապ վախտի խաղալիք»( 1838-1841):
- «Թուրքի աղջիկը»:
- «Նոր վերելք Արարատի գագաթը»( 1847):
- «Վերք Հայաստանի» (1841):
- «Գիւղական տների կառուցուածքը»(1835):
- «Ակնարկ Թիֆլիսում ապրող հայերի կեանքի...»(1840):
- «Մեկ երկու խոսք էլ հայոց վրա»:
- «Ուղևորություն դեպի Անիի ավերակները»:
Թարգմանել է Հոմերոսի, Գյոթեի, Շիլլերի, Կարամզինի երկերը:
Այլ
Աբովյանի անունով կոչվել են քաղաք,պուրակներ,փողոցներ,դպրոց,մեդալ,մրցանակ,կրթաթոշակ,Հայաստանի պետական մանկավարժական համալսարանը:
Աբովյանի արձանը կանգնեցված է Երևանում և Քանաքեռում, որտեղ և գտնվում է նրա տուն-թանգարանը:
Նկարներ
Տեսանյութեր
- Խաչատուր Աբովյանի մասին:
- Խաչատուր Աբովյան մաս 1,Հանրային հեռուստաընկերություն:
- Խաչատուր Աբովյան մաս 2,Հանրային հեռուստաընկերություն:
Մատենագիտություն
- Աբովյանի «Վերք Հայաստանի» վեպը:
- Աբովյանի «Առաջին սեր» պատմվածքը:
- Աբովյանի «Պարապ վախտի խաղալիք» ստեղծագործությունը:
Տե՛ս նաև
- ԵՊՀ Հայագիտական հետազոտությունների ինստիտուտ:Խաչատուր Աբովյան:
- Հայկական հանրագիտարան;Խաչատուր Աբովյան:
- Ով ով է.հայեր (կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով), ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ,Երևան,Հայկական հանրագիտարան հրատ., Հ.1, Աբալյան-Ղուշչյան,2005: