Նիկոլ Դուման

Hayazg-ից
Նիկոլ Դուման
Никол Думан
НИКОЛ ДУМАН.jpg
Այլ անուններ: Տեր-Հովհաննիսյան Նիկողայոս
Անգլերեն: Nikol Duman
Հայերեն: Նիկոլ Դուման
Ծննդյան տարեթիվը: 1867
Ծննդավայրը: Ղշլաղ, Լեռնային Ղարաբաղ
Մահվան տարեթիվը: 23.09.1914
Մահվան վայրը: Բաքու, Ադրբեջան
Համառոտ տվյալներ:
Հայ ազգային-ազատագրական շարժման գործիչ:

Կենսագրություն

Ծնվել է 1867թ. Լեռնային Ղարաբաղի Ղշլաղ գյուղում (այժմ՝ գյուղ Ծաղկաշատ՝ ԼՂՀ Ասկերանի շրջանում):

Մահացել է 1914թ. սեպտեմբերի 23-ին Ադրբեջանի Բաքու քաղաքում:

Կրթություն

  • 1887թ. ավարտել է Շուշիի թեմական դպրոցը:

Աշխատանքային գործունեություն

  • Դասավանդել է Հյուսիսային Կովկասի հայկական դպրոցներում:
  • 1892-1894թթ. դասավանդել է Թավրիզում:

Ձեռքբերումներ

  • 1891թ.-ից՝ ՀՀԴ կուսակցության անդամ:

Այլ

  • Բողասքյասանի մարտում վաստակել է Դուման անունը:
  • Մասնակցել Է 1894-1896թթ. Դերիկի վանքի (Սալմաստի գավառ) կռիվներին: 1895թ. խմբով (50 հոգի) անցել է Վան: 1896թ. հղացել է Խանասորի արշավանքի (1897թ., մասնակցել է որպես հիսնապետ) գաղափարը: Հետագայում անցել է Կովկաս, ապրել Բաքվում:
  • 1904թ. մասնակցել է Ռազիի (Վարագա լեռան մոտ) կռիվներին:
  • 1905թ. հայ-թաթարական ընդհարումների ժամանակ կազմակերպել է հայերի ինքնապաշտպանությունը (Բաքվում, Երևանում և այլուր):
  • Արևմտյան Հայաստանի ազատագրության հարցում կողմ էր կազմակերպված ընդհանուր ապստամբության:
  • 1910թ. մասնակցել 12-րդ ինտերնացիոնալի Կոպենհագենի կոնգրեսին:
  • 1911թ. եղել է Տրապիզոնում, Կարինում, Վանում, ապա Պարսկաստանում մասնակցել է հեղափոխական շարժումներին, հետագայում վերադարձել Կովկաս: *Թոքախտով հիվանդ Նիկոլ Դումանը, զգալով, որ չի կարող մասնակցել հայկական կամավորական շարժմանը (սկսվել էր Առաջին աշխարհամարտը), ինքնասպան է եղել:

Նկարներ

Տեսանյութեր

Հրապարակումներ մամուլում

Մատենագիտություն

  • Նիկոլ Դուման, Նախագիծ ժողովրդական ինքնապաշտպանութեան, Ժնև, 1907:

Տե՛ս նաև

  • Ով ով է.հայեր (կենսագրական հանրագիտարան: Երկու հատորով), ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ, Երևան, Հայկական հանրագիտարան հրատ., Հ.2, Ճաղարյան-Ֆրիկ, 2007:
  • Նիկոլ Դուման (գիծեր իր կեանքէն), Բուխարեստ, 1933:
  • Վարանդեան Միքայէլ, Հ. Յ. Դաշնակցութեան պատմութիւն, Երեւան, 1992։
  • Ռուբէն, Հայ յեղափոխականի մը յիշատակները, հատ. Ա., Բ., Պէյրութ, 1979, Թեհրան, 1982, Երեւան, 1990:
  • Գևորգյան Հ, Ազատագրական պայքարի հերոսապատումից, Երևան, 2006, 574 էջ:
  • Սիմոնյան Հ., Ազատագրական պայքարի ուղիներում, գիրք 4, Երևան, ԵՊՀ, 2010, 1204 էջ:
  • Ամուրեան Անդրէ, Հ.Յ. Դաշնակցութիւնը Պարսկաստանում 1890-1918 թթ., Թեհրան, 1950:
  • Ամուրեան Վարանդեան Միքայէլ, Հ. Յ. Դաշնակցութեան պատմութիւն, Երեւան, 1992:
  • Գեվորգյան Հ., Նիկոլ Դուման (Կյանքն ու գործը), Երևան, 2002:
  • ԵՊՀ Հայագիտական հետազոտությունների ինստիտուտ. Նիկոլ Դուման:
  • Հեղինակի Ազգանուն Ա. Հ.,Հոդվածի վերնագիր, Պատմաբանասիրական հանդես, Երևան, 2005, թիվ 2, էջ 41-45: