«Գառզու»–ի խմբագրումների տարբերություն
Hayazg-ից
(Նոր էջ «{{Person | name-am = Գառզու | name-am-aliases = Զուլումյան Գառնիկ Հարությունի | name-ru = Гарзу | name-ru-aliases = Зулу...»:) |
|||
| Տող 7. | Տող 7. | ||
| name-en = Garzou | | name-en = Garzou | ||
| name-fr = | | name-fr = | ||
| − | | image = | + | | image = Garzou.jpg |
| birth-date = 01.01.1907 | | birth-date = 01.01.1907 | ||
| birth-place = Հալեպ, Սիրիա | | birth-place = Հալեպ, Սիրիա | ||
| Տող 24. | Տող 24. | ||
*Հաճախել է Մոնպառնասի «ազատ ակադեմիաները»: | *Հաճախել է Մոնպառնասի «ազատ ակադեմիաները»: | ||
| − | == | + | ==Ստեղծագործական գործունեություն== |
| − | * | + | *Հետևել է արվեստի նորագույն միտումներին, ստեղծել առանձնահատուկ կերպարայնությամբ ու ինքնատիպ ոճով բնանկարներ, դիմանկաներ, նատյուրմորտներ: |
| − | ** | + | *Մեծ համբավ է ձեռք բերել 1950-ական թթ., երբ ի հայտ են եկել նկարչի մարդասիրական աշխարհայացքը, հակապատերազմական տրամադրությունները խորհրդանշող պատկերները: |
| − | * | + | *Գառզուի գործերում իրականությունն ասես կերպարանափոխվել է, վերածվել եռանդագին ու նրբագեղ գծերի հյուսվածքի, տեսիլ-աշխարհների: Գիծը դարձել գառզուական գեղանկարչության գլխավոր արտահայտչամիջոց: Նրա գծանկարի կարևոր խնդիրներից է արարել ինչ-որ տիեզերական տագնապի և դրախտայինի զգացման անմեկնելի մթնոլորտ: |
| + | *Գառզուի արվեստը վերին աստիճանի հումանիստական է: Այն իր մեջ պարփակում է համամարդկային կարևորագույն գաղափարներ և ուղղված է պատերազմների, աղետների, արհավիրքների դեմ: Նրա ստեղծագործությունների զգալի հատվածը բացահայտում է պատերազի անողոք ու հրեշային կերպարը: Նկարչի արվեստում մարդկայինը, մարդու գովերգումը ներկայացված է նաև այն հուզումներով, որոնք գալիս են բնության մեջ երկաթգծերի թափանցման, բնության և մարդու ներդաշնակությունը խեղող ինդուստրացման ու մեքենայացման խնդիրներից: | ||
| + | *Գառզուն մտածող և ժամանակակից կյանքի գիտատեխնիկական առաջընթացի հետևանքներին ակտիվորեն արձագանքող արվեստագետ է: Նրա արվեստին գերազանցապես բնորոշ է մի քանի թափանցիկ, կիսաթափանցիկ ու թանձր գունային ետնախորքի վրա գծային բազմապիսի ցանցերի ու սարդոստայնների արտահայտչականությունը` գծային, օդային հեռանկարով, անտառների, ուրբանիստական, ճարտարապետական, լեռնային, հարթավայրային, արդյունաբերական լանդշաֆտներով: | ||
| + | *Շատ մասնագետներ համարում են, որ նկարչին հաջողությունը սկսել է ուղեկցել, երբ 1953 թվականին Դրուան-Դավիդ սրահում բացվել է նրա` Վենետիկյան ինքնօրինակ բնանկարների ցուցահանդեսը և բեմ են բարձրացել Գառզուի հեղինակած թատերական հանդերձներով ու դեկորով «Գայլ» ու «Ժիզել» բալետները: | ||
| + | *Հռչակված է նաև իբրև իր ոճն ունեցող բեմանկարիչ: Ներկայացումներ է ձևավորել Փարիզի ազգային թատրոնում, Կոմեդի Ֆրանսեզում և Գրանդ օպերայում: | ||
| + | *Պատկերազարդել է Ա. Մորուայի, Է. Հեմինգուեյի, Ա. Քամյուի և այլոց գրքերից, զբաղվել է խեցեգործությամբ: | ||
| + | *Չնայած Գառզուն երբեք չի գործում որպես ճարտարապետ՝ այնուհանդերձ, ճարտարապետութունն իր անխախտ դրոշմն է թողնում իր ստեղծագործություններում. ճարտարապետությունը և ակադեմիական կրթությունը, անշուշտ, վճռական դեր են խաղում, որ Գառզուն հետագայում իր նկարաշարերում ներկայացնի գոթական, Վերածննդի, դասական, բարոկկո, նեոկլասիցիզմի («Վերսալ») ճարտարապետության բազմապիսի մոտիվներ՝ գծային, հեռանկարչական անթերի մեկնաբանումներով։ Հետպատերազմյան տասնամյակների ընթացքում նկարիչը մեկը մյուսի ետևից ստեղծում է լիտոգրաֆիաներ, ջրաներկեր, օֆորտներ՝ Միջերկրածովի, Իլ-դե-Ֆրանսի, Բրետանիի, Վենետիկի, Փարիզի, Վերսալի, Տյուիլյրի, զանազան նավահանգստային քաղաքների բնապատկերներով: Այս աշխատանքներում ճշգրտորեն տրված է բնանկարային մոտիվը, սակայն Գառզուի ճշգրտությունը կրկնությունից հեռու է։ Նկարիչը դեմ է բնության ուղղակի վերարտադրությանը, քանի որ հնարավոր չէ մրցել բնության հետ, բայց նա դեմ է նաև բնության իսպառ անտեսմանը, քանզի վերջինս նկարչին հույզեր տվող աղբյուր է: | ||
| + | |||
| + | ===Աշխատանքներ=== | ||
| + | *«Երազանքների ծովախորշը», 1951: | ||
| + | *«Վենետիկ», նկարաշար, 1953: | ||
| + | *«Բուժիվալի լքված պալատը», 1954: | ||
| + | *«Հայտնություն», նկարաշար, 1956: | ||
| + | *«Ապոկալիպսիս», նկարաշար, 1957: | ||
| + | *«Երկաթգծեր», 1958: | ||
| + | *«Երկրային դրախտ», նկարաշար, 1959: | ||
| + | *«Լքված նավահանգիստը», վիմագրություն, 1966: | ||
| + | *«Քաղաքը», խորհրդանշական պատկեր, 1972: | ||
| + | |||
| + | ===Բեմանկարներ=== | ||
| + | *«Ժիզել», Շառլ Ադան, 1953: | ||
| + | *«Բարեկիրթ հնդիկներ», Ժան Ֆիլիպ Ռամո: | ||
| + | *«Գոթողիա», Ժան Ռասին: | ||
| + | *«Պերիկոլա», Ժակ Օֆենբախ: | ||
| + | |||
| + | ===Գրքերի նկարազարդումներ=== | ||
| + | *«Հրաժեշտ զենքին», Էռնեստ Հեմինգուեյ, 1964: | ||
| + | *«Գրավված սիրտ, դառը սեր», Անդրե Վերդե, 1965: | ||
| + | *«Հուշատետր», Ալբեր Քամյու, 1965: | ||
| + | *«Փարիզյան ակնարկներ», Գոնկուր եղբայրների անունը կրող ակադեմիա, 1965: | ||
| + | *«Կրկնակի սպանություն Մորկ փողոցում», Էդգար Պո, 1969: | ||
| + | *«Երկրից լուսին», Ժյուլ Վեռն, 1970: | ||
| + | *«Ուղևորություն Հայաստան», Գառզու, 1974: | ||
| + | *«Շրջված քաղաքը», Գառզու: | ||
| + | *«Անդրանիկը և սուրբ լեռը», Գառզու: | ||
| + | *«Մահը Լճափին», Գառզու: | ||
| + | «Կանաչ ձեռքը», Գառզու: | ||
| + | *«Փշրտված թերթ», Էժեն Իոնեսկո: | ||
| + | *«Արկոլի պալատում», Ժուլինեն Կրագ: | ||
| + | *«Լուսախաղ», Արթյուր Ռեմբո: | ||
| + | |||
| + | ===Անհատական ցուցահանդեսներ=== | ||
| + | *1939թ.-ից սկսած՝ Փարիզ (բազմիցս): | ||
| + | *1951թ.՝ Ժնև: | ||
| + | *1953թ.՝ Բրյուսել: | ||
| + | *1954թ.՝ Լոնդոն: | ||
| + | *1959թ.՝ Նյու Յորք: | ||
| + | *1966թ.՝ Ֆրանկֆուրտ: | ||
| + | *1966, 1978, 1981, 1997թթ.՝ Երևան: | ||
| + | *1984թ.՝ Մոսկվա: | ||
==Ձեռքբերումներ== | ==Ձեռքբերումներ== | ||
| + | *1929թ.՝ ֆրանսացի նկարիչներո ցուցահանդեսի 1-ին մրցանակ («Ալքազարի հին պարտեզները» նկարի համար): | ||
| + | *1943, 1951, 1953թթ.՝ Հալմարկի մրցանակ: | ||
| + | *1954թ.՝ «Իլ դը Ֆրանս» մրցանակ: | ||
| + | *1955թ.՝ Տոկիոյի միջազգային բիենալեի Մեծ մրցանակ: | ||
| + | *1956թ.՝ Ֆրանսիայի Պատվո լեգեոնի շքանշան: | ||
| + | *1958թ.՝ Արվեստի և գրականության ասպետի տիտղոս: | ||
*1979թ.՝ Ֆրանսիայի գեղարվեստի ակադեմիայի անդամ: | *1979թ.՝ Ֆրանսիայի գեղարվեստի ակադեմիայի անդամ: | ||
| + | *1981թ.՝ ՀՆՄ Մարտիրոս Սարյանի անվան մրցանակ: | ||
==Այլ== | ==Այլ== | ||
| − | * | + | *Գառզուն ՀԱՊ-ին և ԺԱԹ-ին նվիրել է 400 գործ, Սպիտակի երկրաշարժից (1988) տուժած արվեստագետներին իբրև օգնություն՝ 50 գրաֆիկական գործեր: |
| + | *1986թ. Վանսում (Ֆրանսիա) բացվել ա Գառզուի թանգարանը: | ||
| + | *Գառզուի անունով է կոչվել Չարենցավանի մանկական գեղեցիկ արվեստի դպրոցը: | ||
| + | *1991 թվականի սեպտեմբերին հիմնադրվում է Գառզուի նոր թանգարանը` «Գառզուի մատուռը», որը գտնվում է Մասոնք քաղաքում: Մատուռը 1830 թվականին կառուցված դասական ոճի մի կառույց է: Նման մատուռ-թանգարաններ Ֆրանսիայում երեքն են` Մատիսի, Շագալի և Ժակ Կոկտոյի համար. հաջորդը Գառզուինն է: «Մասոնքում պահն ասես հավերժական շարժում լինի` սկիզբ և վերջ, սկիզբը վերջանում է, վերջը` սկսվում, իսկ վերջնահատվածում դրախտավայրն է: Ես ավարտուն չեմ համարում այս աշխատանքը, դեռ կարելի էր տաս տարի էլ աշխատել ու չավարտել այն»,— մի առիթով ասել է Գառզուն: | ||
| + | *1997 թվականին Հայաստանի ազգային պատկերասրահում բացվում է հոբելյանական ցուցահանդես` նվիրված նկարչի իննսուն ամյակին: 2000 թվականի օգոստոսի 12-ին 93 տարեկան հասակում իր մահկանացուն է կնքում մեծանուն վարպետը` թողնելով հարուստ ժառանգություն: | ||
| + | |||
| + | ===Մեջբերումներ Գառզուից=== | ||
| + | *Իբրև նկարիչ՝ կպատկանիմ ֆրանսիական արվեստին, սակայն իմ բոլոր գործերուս մեջ անշուշտ հայ կմնամ: Չէ՞ որ մենք ամենքս մեր ժողովրդի բեկորներն ենք: | ||
| + | *Ես գույնի տարբեր շրջաններ ունեմ: Այդպես է: Ատիկա ամենքին ի տես է դրված: Բայց հավատա, երբեք չեմ նստած ու մտածած, թե այսօր այս գույնով աշխատիմ, վաղը՝ այն գույնով: Ատոնք բոլորն ինքնաբերաբար են եկած, արվեստագործելու ընթացքում: Պարզապես ամեն մի շրջանում այդ ժամանակվա տրամադրություններուս ու մտահղացումներուս թելադրած գույնով եմ աշխատել: | ||
| + | *Կրնամ ըսել, թե գույնեն առաջ գիծը կտեսնիմ: Ես ալ սկիզբները չէի անդրադարձած, որ գիծերով կնկարեմ: Բայց հետո գիծերն ավելի տիրապետող դարձան: Գիծերը, ամեն ինչ բաժանելու փոխարեն, կմիացնեն: | ||
=Նկարներ= | =Նկարներ= | ||
<gallery> | <gallery> | ||
| − | + | Garzou 03.jpg | |
| + | Garzou 06.jpg | ||
| + | Garzou 10.jpg | ||
| + | Garzou 12.png | ||
| + | Garzou 01.jpg|Հարություն Կալենցի հետ | ||
| + | Garzou 02.jpg|Պաբլո Պիկասսոյի հետ, 1963 | ||
| + | Garzou 04.jpg|Մարկ Շագալի հետ | ||
| + | Garzou 05.jpg|Հենրիկ Իգիթյանի և Շահեն Խաչատրյանի հետ | ||
| + | Garzou 07.jpg|Սալվադոր Դալիի հետ | ||
| + | Garzou 08.jpg|Ռուբեն Գևորգյանցի հետ | ||
| + | Garzou 09.jpg|Ֆրանսիացի նկարիչ Մորիս Բոլտելի հետ, 1995 | ||
| + | Garzou 11.jpg|Մարտիրոս Սարյանի հետ | ||
| + | Garzou 15.jpg|Գառզուի թանգարանի անվանատախտակի էսքիզ, Վենս, 1987 | ||
| + | Garzou 12.jpg | ||
| + | Garzou 13.gif | ||
| + | </gallery> | ||
| + | |||
| + | <gallery> | ||
| + | Garzou 21.jpg|Ծովեզերք, 1963 | ||
| + | Garzou 22.jpg|Երկաթգիծ, 1967 | ||
| + | Garzou 23.jpg|Պոմպեյ, 1975 | ||
| + | Garzou 24.jpg|Ռամբուլյա, 1984 | ||
| + | Garzou 25.jpg|Կնոջ կիսադեմ, 1977 | ||
| + | Garzou 26.jpg|Մտապատրանքների ապրանաք (Պալատ), 1968 | ||
| + | Garzou 27.jpg|Ձվաձև մեդալիոն, 1978 | ||
| + | Garzou 28.jpg|Մերկացած ծառեր, 1959 | ||
| + | Garzou 29.jpg|Էկ-Մորտ քաղաքը, 1966 | ||
| + | Garzou 30.jpg|Կնոջ դիմանկար, 1959 | ||
| + | Garzou 31.jpg|Քնած միջնաբերդը, 1983 | ||
| + | Garzou 32.jpg|Երկրային դրախտ, 1959 | ||
| + | Garzou 33.jpg|Ծաղկի սերմ, 1955 | ||
| + | Garzou 34.jpg|Կուրտիզանուհի, 1976 | ||
| + | Garzou 35.jpg|Սաղարթներում, 1977 | ||
| + | Garzou 36.jpg|Առլեքին, 1959 | ||
| + | Garzou 37.jpg|Մենաստան, 1981 | ||
| + | Garzou 38.jpg|Ծաղկեփունջ, 1980 | ||
| + | Garzou 39.jpg|Լուվրի գետափը, 1986 | ||
| + | Garzou 40.jpg|Նոկտյուրն, 1970 | ||
| + | Garzou 41.jpg|Մեծարանք Փարիզին, 1977 | ||
| + | Garzou 42.jpg|Դիմակով թագուհին, 1970 | ||
| + | Garzou 43.jpg|Լքում, 1973 | ||
| + | Garzou 44.jpg|Սֆինքս, 1968 | ||
| + | Garzou 45.jpg|Մի կերպարի երազից, 1971 | ||
| + | Garzou 46.jpg|Հրթիռներ, 1957 | ||
| + | Garzou 47.jpg|Նատյուրմորտ, 1928-1929 | ||
| + | Garzou 48.jpg|Հողագործական մեքենաներ, 1943 | ||
| + | Garzou 49.jpg|Խորհրդավոր նավահանգիստ, 1951 | ||
| + | Garzou 50.jpg|Պարուհին, 1954 | ||
| + | Garzou 51.jpg|Ավիրված սյունասրահ, 1955 | ||
| + | Garzou 52.jpg|Անիվներ, 1955 | ||
| + | Garzou 53.jpg|Երիտասարդ կինը, 1955 | ||
| + | Garzou 54.jpg|Մեծ քարափ, 1955 | ||
| + | Garzou 55.jpg|Հրետանի, 1956 | ||
| + | Garzou 56.jpg|Հրետանին նավահանգստում, 1956 | ||
| + | Garzou 57.jpg|Հուշ Իտալիայից, 1956 | ||
| + | Garzou 58.jpg|Թնդանոթ, 1956 | ||
| + | Garzou 59.jpg|Կաթողիկե, 1957 | ||
| + | Garzou 60.jpg|Ձիթենու ճյուղ, 1957 | ||
| + | Garzou 61.jpg|Սյունասրահ, 1957 | ||
| + | | | ||
| + | | | ||
| + | | | ||
| + | | | ||
| + | | | ||
| + | | | ||
| + | | | ||
| + | | | ||
| + | | | ||
| + | | | ||
| + | | | ||
| + | | | ||
| + | | | ||
| + | | | ||
| + | | | ||
| + | | | ||
| + | | | ||
</gallery> | </gallery> | ||
=Տեսանյութեր= | =Տեսանյութեր= | ||
| + | *[https://www.youtube.com/watch?v=xC7-R_X42WQ Գառզու, Հայից հայ:] | ||
| + | *[https://www.youtube.com/watch?v=YhVUbn11op4 Jean Carzou - Master of Lines.] | ||
| + | *[https://www.youtube.com/watch?v=rDkOOtcH9-8 Ֆրանսահայ նկարիչների գլուխգործոցները Հայաստանում են, Արմնյուզ:] | ||
| + | *[https://www.youtube.com/watch?v=azBX3doWuxY Армянские художники - Гарзу:] | ||
*[http://www.example.org Տեսանյութի նկարագրության տեքստ:] | *[http://www.example.org Տեսանյութի նկարագրության տեքստ:] | ||
=Հրապարակումներ մամուլում= | =Հրապարակումներ մամուլում= | ||
| − | *[http:// | + | *[http://168.am/2013/04/05/206234.html Ժանսեմ, Գառզու… անպատ թանգարան, 168 ժամ:] |
| − | + | *[http://www.panorama.am/am/miscellaneous/2013/09/02/garzu/ «…ես հայ նկարիչ եմ, ես իմ տառապած ժողովրդի մի բեկորն եմ»… Գառզու, Panorama.am:] | |
| − | + | *[http://www.aysor.am/am/news/2012/12/28/garzu/ Գառզու. Գծանկարչության անգերազանցելի վարպետը, Այսօր:] | |
| − | *[http://www. | ||
| − | *[http://www. | ||
=Տե՛ս նաև= | =Տե՛ս նաև= | ||
*Ով ով է.հայեր (կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով),ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ,Երևան,Հայկական հանրագիտարան հրատ., Հ.1, Աբալյան-Ղուշչյան, 2005: | *Ով ով է.հայեր (կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով),ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ,Երևան,Հայկական հանրագիտարան հրատ., Հ.1, Աբալյան-Ղուշչյան, 2005: | ||
| − | *[http://www. | + | *Քեոսեյան Գ., Գառզու (Մոգական աշխարհի մը նկարիչը), Դետրոյթ, 1982: |
| − | *[http://www. | + | *Հարությունյան Վ., Գառզու. նկարիչը և ժամանակը, Ե., 1987: |
| + | *Թորանյան Թ., Գառզու: Իր ժամանակի վկան և ապագայի դեսպանը, Հալեպ, 1990: | ||
| + | *Խաչատրյան Շ., Ֆրանսահայ կերպարվեստը, Ե., 1991: | ||
| + | *Детская энциклопедия Армения. М., 2002. С. 193-194. | ||
| + | *Казинян А. 100 величайших армян ХХ века. М., 2006. С.168-169. | ||
| + | *Арис Казинян. 100 величайших армян XX века. Москва, 2006, С.-168-169. | ||
| + | *Саркисян Г., Худавердян К., Юзбашян К. Потомки Хайка. Ер., 1998. С. 276-277. | ||
| + | *Lampertin P., Garzou P., 1962. | ||
| + | *Campagne J.M., Garzou P., 1981. | ||
| + | *[http://www.encyclopedia.am/pages.php?bId=2&hId=1040 Գառզու, Հայկական հանրագիտարան:] | ||
| + | *[http://www.keghart.com/margaryan_carzou Գառզու. կյանքն ու ստեղծագործությունը:] | ||
| + | *[http://mamy.am/index.php/hy/artists-hy?pid=55&sid=72:%D4%B3%D5%A1%D5%BC%D5%A6%D5%B8%D6%82-%D4%B3%D5%A1%D5%BC%D5%B6%D5%AB%D5%AF-%D4%B6%D5%B8%D6%82%D5%AC%D5%B8%D6%82%D5%B4%D5%B5%D5%A1%D5%B6 Գառզու, թվագրություն:] | ||
| + | *[http://www.sci.am/members.php?mid=300&langid=2 Գառզու, ՀՀ ԳԱ պաշտոնական կայք:] | ||
| + | *[http://www.avproduction.am/?ln=am&page=person&id=70 Գառզու, AV Production:] | ||
| + | *[http://www.haymard.am/index.php/persons/p1387883456#sthash.IoFeumJJ.dpbs Գառզու, Մեծանուն հայեր:] | ||
| + | *[http://hy.radiovaticana.va/news/2011/07/03/%D5%B0%D5%A1%D5%B5%D5%A1%D5%A6%D5%A3%D5%AB_%D5%B6%D5%B7%D5%A1%D5%B6%D5%A1%D6%82%D5%B8%D6%80_%D5%A4%D5%A7%D5%B4%D6%84%D5%A5%D6%80%D6%89_%D5%A3%D5%A1%D5%BC%D5%A6%D5%B8%D6%82/arm-501128 Հայազգի նշանաւոր դէմքեր. Գառզու:] | ||
| + | *[http://armhistory.ru/blog/jhan_garzow/2011-07-29-164 Ժան Գառզու, կենսագրություն:] | ||
| + | *[http://cocteil.blogspot.ru/2014/02/1011907-20001907-2000.html Гарзу, биография.] | ||
| + | *[http://armenia.h1.ru/Xudojniki/Carzou/carzoubiography.html Гарзу, биография.] | ||
| + | *[http://janeik.livejournal.com/21249.html Гарзу, биография.] | ||
| + | *[http://www.grex.com/gc/carzou1.html Jean Carzou:] | ||
| + | *[http://mamy.am/index.php/ru/artists-ru?pid=130&sid=138:%D0%93%D0%B0%D1%80%D0%B7%D1%83 Гарзу, биография.] | ||
| + | *[http://www.yerkramas.org/2012/08/16/luchezarnoe-iskusstvo-garzu/ Гарзу, биография.] | ||
[[Category:թեգ1]] [[Category:թեգ2]] | [[Category:թեգ1]] [[Category:թեգ2]] | ||
14:35, 22 Օգոստոսի 2014-ի տարբերակ
| Գառզու | |
| Гарзу | |
| |
| Այլ անուններ: | Զուլումյան Գառնիկ Հարությունի |
| Անգլերեն: | Garzou |
| Հայերեն: | Գառզու |
| Ծննդյան տարեթիվը: | 01.01.1907 |
| Ծննդավայրը: | Հալեպ, Սիրիա |
| Մահվան տարեթիվը: | 22.08.2000 |
| Մահվան վայրը: | Փարիզ, Ֆրանսիա |
| Համառոտ տվյալներ: Նկարիչ: | |
Բովանդակություն
Կենսագրություն
Ծնվել է 1907թ. հունվարի 1-ին Սիրիայի Հալեպ քաղաքում:
Մահացել է 2000թ. օգոստոսի 22-ին Ֆրանսիայի մայրաքաղաք Փարիզում:
Կրթություն
- Սովորել է Կահիրեի Գալուստյան վարժարանում և ֆրանսիական լիցեում:
- 1929թ. ավարտել է Փարիզի ճարտարապետական դպրոցը:
- Հաճախել է Մոնպառնասի «ազատ ակադեմիաները»:
Ստեղծագործական գործունեություն
- Հետևել է արվեստի նորագույն միտումներին, ստեղծել առանձնահատուկ կերպարայնությամբ ու ինքնատիպ ոճով բնանկարներ, դիմանկաներ, նատյուրմորտներ:
- Մեծ համբավ է ձեռք բերել 1950-ական թթ., երբ ի հայտ են եկել նկարչի մարդասիրական աշխարհայացքը, հակապատերազմական տրամադրությունները խորհրդանշող պատկերները:
- Գառզուի գործերում իրականությունն ասես կերպարանափոխվել է, վերածվել եռանդագին ու նրբագեղ գծերի հյուսվածքի, տեսիլ-աշխարհների: Գիծը դարձել գառզուական գեղանկարչության գլխավոր արտահայտչամիջոց: Նրա գծանկարի կարևոր խնդիրներից է արարել ինչ-որ տիեզերական տագնապի և դրախտայինի զգացման անմեկնելի մթնոլորտ:
- Գառզուի արվեստը վերին աստիճանի հումանիստական է: Այն իր մեջ պարփակում է համամարդկային կարևորագույն գաղափարներ և ուղղված է պատերազմների, աղետների, արհավիրքների դեմ: Նրա ստեղծագործությունների զգալի հատվածը բացահայտում է պատերազի անողոք ու հրեշային կերպարը: Նկարչի արվեստում մարդկայինը, մարդու գովերգումը ներկայացված է նաև այն հուզումներով, որոնք գալիս են բնության մեջ երկաթգծերի թափանցման, բնության և մարդու ներդաշնակությունը խեղող ինդուստրացման ու մեքենայացման խնդիրներից:
- Գառզուն մտածող և ժամանակակից կյանքի գիտատեխնիկական առաջընթացի հետևանքներին ակտիվորեն արձագանքող արվեստագետ է: Նրա արվեստին գերազանցապես բնորոշ է մի քանի թափանցիկ, կիսաթափանցիկ ու թանձր գունային ետնախորքի վրա գծային բազմապիսի ցանցերի ու սարդոստայնների արտահայտչականությունը` գծային, օդային հեռանկարով, անտառների, ուրբանիստական, ճարտարապետական, լեռնային, հարթավայրային, արդյունաբերական լանդշաֆտներով:
- Շատ մասնագետներ համարում են, որ նկարչին հաջողությունը սկսել է ուղեկցել, երբ 1953 թվականին Դրուան-Դավիդ սրահում բացվել է նրա` Վենետիկյան ինքնօրինակ բնանկարների ցուցահանդեսը և բեմ են բարձրացել Գառզուի հեղինակած թատերական հանդերձներով ու դեկորով «Գայլ» ու «Ժիզել» բալետները:
- Հռչակված է նաև իբրև իր ոճն ունեցող բեմանկարիչ: Ներկայացումներ է ձևավորել Փարիզի ազգային թատրոնում, Կոմեդի Ֆրանսեզում և Գրանդ օպերայում:
- Պատկերազարդել է Ա. Մորուայի, Է. Հեմինգուեյի, Ա. Քամյուի և այլոց գրքերից, զբաղվել է խեցեգործությամբ:
- Չնայած Գառզուն երբեք չի գործում որպես ճարտարապետ՝ այնուհանդերձ, ճարտարապետութունն իր անխախտ դրոշմն է թողնում իր ստեղծագործություններում. ճարտարապետությունը և ակադեմիական կրթությունը, անշուշտ, վճռական դեր են խաղում, որ Գառզուն հետագայում իր նկարաշարերում ներկայացնի գոթական, Վերածննդի, դասական, բարոկկո, նեոկլասիցիզմի («Վերսալ») ճարտարապետության բազմապիսի մոտիվներ՝ գծային, հեռանկարչական անթերի մեկնաբանումներով։ Հետպատերազմյան տասնամյակների ընթացքում նկարիչը մեկը մյուսի ետևից ստեղծում է լիտոգրաֆիաներ, ջրաներկեր, օֆորտներ՝ Միջերկրածովի, Իլ-դե-Ֆրանսի, Բրետանիի, Վենետիկի, Փարիզի, Վերսալի, Տյուիլյրի, զանազան նավահանգստային քաղաքների բնապատկերներով: Այս աշխատանքներում ճշգրտորեն տրված է բնանկարային մոտիվը, սակայն Գառզուի ճշգրտությունը կրկնությունից հեռու է։ Նկարիչը դեմ է բնության ուղղակի վերարտադրությանը, քանի որ հնարավոր չէ մրցել բնության հետ, բայց նա դեմ է նաև բնության իսպառ անտեսմանը, քանզի վերջինս նկարչին հույզեր տվող աղբյուր է:
Աշխատանքներ
- «Երազանքների ծովախորշը», 1951:
- «Վենետիկ», նկարաշար, 1953:
- «Բուժիվալի լքված պալատը», 1954:
- «Հայտնություն», նկարաշար, 1956:
- «Ապոկալիպսիս», նկարաշար, 1957:
- «Երկաթգծեր», 1958:
- «Երկրային դրախտ», նկարաշար, 1959:
- «Լքված նավահանգիստը», վիմագրություն, 1966:
- «Քաղաքը», խորհրդանշական պատկեր, 1972:
Բեմանկարներ
- «Ժիզել», Շառլ Ադան, 1953:
- «Բարեկիրթ հնդիկներ», Ժան Ֆիլիպ Ռամո:
- «Գոթողիա», Ժան Ռասին:
- «Պերիկոլա», Ժակ Օֆենբախ:
Գրքերի նկարազարդումներ
- «Հրաժեշտ զենքին», Էռնեստ Հեմինգուեյ, 1964:
- «Գրավված սիրտ, դառը սեր», Անդրե Վերդե, 1965:
- «Հուշատետր», Ալբեր Քամյու, 1965:
- «Փարիզյան ակնարկներ», Գոնկուր եղբայրների անունը կրող ակադեմիա, 1965:
- «Կրկնակի սպանություն Մորկ փողոցում», Էդգար Պո, 1969:
- «Երկրից լուսին», Ժյուլ Վեռն, 1970:
- «Ուղևորություն Հայաստան», Գառզու, 1974:
- «Շրջված քաղաքը», Գառզու:
- «Անդրանիկը և սուրբ լեռը», Գառզու:
- «Մահը Լճափին», Գառզու:
«Կանաչ ձեռքը», Գառզու:
- «Փշրտված թերթ», Էժեն Իոնեսկո:
- «Արկոլի պալատում», Ժուլինեն Կրագ:
- «Լուսախաղ», Արթյուր Ռեմբո:
Անհատական ցուցահանդեսներ
- 1939թ.-ից սկսած՝ Փարիզ (բազմիցս):
- 1951թ.՝ Ժնև:
- 1953թ.՝ Բրյուսել:
- 1954թ.՝ Լոնդոն:
- 1959թ.՝ Նյու Յորք:
- 1966թ.՝ Ֆրանկֆուրտ:
- 1966, 1978, 1981, 1997թթ.՝ Երևան:
- 1984թ.՝ Մոսկվա:
Ձեռքբերումներ
- 1929թ.՝ ֆրանսացի նկարիչներո ցուցահանդեսի 1-ին մրցանակ («Ալքազարի հին պարտեզները» նկարի համար):
- 1943, 1951, 1953թթ.՝ Հալմարկի մրցանակ:
- 1954թ.՝ «Իլ դը Ֆրանս» մրցանակ:
- 1955թ.՝ Տոկիոյի միջազգային բիենալեի Մեծ մրցանակ:
- 1956թ.՝ Ֆրանսիայի Պատվո լեգեոնի շքանշան:
- 1958թ.՝ Արվեստի և գրականության ասպետի տիտղոս:
- 1979թ.՝ Ֆրանսիայի գեղարվեստի ակադեմիայի անդամ:
- 1981թ.՝ ՀՆՄ Մարտիրոս Սարյանի անվան մրցանակ:
Այլ
- Գառզուն ՀԱՊ-ին և ԺԱԹ-ին նվիրել է 400 գործ, Սպիտակի երկրաշարժից (1988) տուժած արվեստագետներին իբրև օգնություն՝ 50 գրաֆիկական գործեր:
- 1986թ. Վանսում (Ֆրանսիա) բացվել ա Գառզուի թանգարանը:
- Գառզուի անունով է կոչվել Չարենցավանի մանկական գեղեցիկ արվեստի դպրոցը:
- 1991 թվականի սեպտեմբերին հիմնադրվում է Գառզուի նոր թանգարանը` «Գառզուի մատուռը», որը գտնվում է Մասոնք քաղաքում: Մատուռը 1830 թվականին կառուցված դասական ոճի մի կառույց է: Նման մատուռ-թանգարաններ Ֆրանսիայում երեքն են` Մատիսի, Շագալի և Ժակ Կոկտոյի համար. հաջորդը Գառզուինն է: «Մասոնքում պահն ասես հավերժական շարժում լինի` սկիզբ և վերջ, սկիզբը վերջանում է, վերջը` սկսվում, իսկ վերջնահատվածում դրախտավայրն է: Ես ավարտուն չեմ համարում այս աշխատանքը, դեռ կարելի էր տաս տարի էլ աշխատել ու չավարտել այն»,— մի առիթով ասել է Գառզուն:
- 1997 թվականին Հայաստանի ազգային պատկերասրահում բացվում է հոբելյանական ցուցահանդես` նվիրված նկարչի իննսուն ամյակին: 2000 թվականի օգոստոսի 12-ին 93 տարեկան հասակում իր մահկանացուն է կնքում մեծանուն վարպետը` թողնելով հարուստ ժառանգություն:
Մեջբերումներ Գառզուից
- Իբրև նկարիչ՝ կպատկանիմ ֆրանսիական արվեստին, սակայն իմ բոլոր գործերուս մեջ անշուշտ հայ կմնամ: Չէ՞ որ մենք ամենքս մեր ժողովրդի բեկորներն ենք:
- Ես գույնի տարբեր շրջաններ ունեմ: Այդպես է: Ատիկա ամենքին ի տես է դրված: Բայց հավատա, երբեք չեմ նստած ու մտածած, թե այսօր այս գույնով աշխատիմ, վաղը՝ այն գույնով: Ատոնք բոլորն ինքնաբերաբար են եկած, արվեստագործելու ընթացքում: Պարզապես ամեն մի շրջանում այդ ժամանակվա տրամադրություններուս ու մտահղացումներուս թելադրած գույնով եմ աշխատել:
- Կրնամ ըսել, թե գույնեն առաջ գիծը կտեսնիմ: Ես ալ սկիզբները չէի անդրադարձած, որ գիծերով կնկարեմ: Բայց հետո գիծերն ավելի տիրապետող դարձան: Գիծերը, ամեն ինչ բաժանելու փոխարեն, կմիացնեն:
Նկարներ
Հարություն Կալենցի հետ
Պաբլո Պիկասսոյի հետ, 1963
Մարկ Շագալի հետ
Հենրիկ Իգիթյանի և Շահեն Խաչատրյանի հետ
Սալվադոր Դալիի հետ
Ռուբեն Գևորգյանցի հետ
Ֆրանսիացի նկարիչ Մորիս Բոլտելի հետ, 1995
Մարտիրոս Սարյանի հետ
Գառզուի թանգարանի անվանատախտակի էսքիզ, Վենս, 1987
Ծովեզերք, 1963
Երկաթգիծ, 1967
Պոմպեյ, 1975
Ռամբուլյա, 1984
Կնոջ կիսադեմ, 1977
Մտապատրանքների ապրանաք (Պալատ), 1968
Ձվաձև մեդալիոն, 1978
Մերկացած ծառեր, 1959
Էկ-Մորտ քաղաքը, 1966
Կնոջ դիմանկար, 1959
Քնած միջնաբերդը, 1983
Երկրային դրախտ, 1959
Ծաղկի սերմ, 1955
Կուրտիզանուհի, 1976
Սաղարթներում, 1977
Առլեքին, 1959
Մենաստան, 1981
Ծաղկեփունջ, 1980
Լուվրի գետափը, 1986
Նոկտյուրն, 1970
Մեծարանք Փարիզին, 1977
Դիմակով թագուհին, 1970
Լքում, 1973
Սֆինքս, 1968
Մի կերպարի երազից, 1971
Հրթիռներ, 1957
Նատյուրմորտ, 1928-1929
Հողագործական մեքենաներ, 1943
Խորհրդավոր նավահանգիստ, 1951
Պարուհին, 1954
Ավիրված սյունասրահ, 1955
Անիվներ, 1955
Երիտասարդ կինը, 1955
Մեծ քարափ, 1955
Հրետանի, 1956
Հրետանին նավահանգստում, 1956
Հուշ Իտալիայից, 1956
Թնդանոթ, 1956
Կաթողիկե, 1957
Ձիթենու ճյուղ, 1957
Սյունասրահ, 1957
Տեսանյութեր
- Գառզու, Հայից հայ:
- Jean Carzou - Master of Lines.
- Ֆրանսահայ նկարիչների գլուխգործոցները Հայաստանում են, Արմնյուզ:
- Армянские художники - Гарзу:
- Տեսանյութի նկարագրության տեքստ:
Հրապարակումներ մամուլում
- Ժանսեմ, Գառզու… անպատ թանգարան, 168 ժամ:
- «…ես հայ նկարիչ եմ, ես իմ տառապած ժողովրդի մի բեկորն եմ»… Գառզու, Panorama.am:
- Գառզու. Գծանկարչության անգերազանցելի վարպետը, Այսօր:
Տե՛ս նաև
- Ով ով է.հայեր (կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով),ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ,Երևան,Հայկական հանրագիտարան հրատ., Հ.1, Աբալյան-Ղուշչյան, 2005:
- Քեոսեյան Գ., Գառզու (Մոգական աշխարհի մը նկարիչը), Դետրոյթ, 1982:
- Հարությունյան Վ., Գառզու. նկարիչը և ժամանակը, Ե., 1987:
- Թորանյան Թ., Գառզու: Իր ժամանակի վկան և ապագայի դեսպանը, Հալեպ, 1990:
- Խաչատրյան Շ., Ֆրանսահայ կերպարվեստը, Ե., 1991:
- Детская энциклопедия Армения. М., 2002. С. 193-194.
- Казинян А. 100 величайших армян ХХ века. М., 2006. С.168-169.
- Арис Казинян. 100 величайших армян XX века. Москва, 2006, С.-168-169.
- Саркисян Г., Худавердян К., Юзбашян К. Потомки Хайка. Ер., 1998. С. 276-277.
- Lampertin P., Garzou P., 1962.
- Campagne J.M., Garzou P., 1981.
- Գառզու, Հայկական հանրագիտարան:
- Գառզու. կյանքն ու ստեղծագործությունը:
- Գառզու, թվագրություն:
- Գառզու, ՀՀ ԳԱ պաշտոնական կայք:
- Գառզու, AV Production:
- Գառզու, Մեծանուն հայեր:
- Հայազգի նշանաւոր դէմքեր. Գառզու:
- Ժան Գառզու, կենսագրություն:
- Гарзу, биография.
- Гарзу, биография.
- Гарзу, биография.
- Jean Carzou:
- Гарзу, биография.
- Гарзу, биография.
