11:20, 22 Հունվարի 2018-ի տարբերակ

Բայրամյան Հրաչյա Սմբատի
Байрамян Грачья Смбатович
Անգլերեն:	Bayramyan Hrachya
Հայերեն:	Բայրամյան Հրաչյա Սմբատի
Ծննդյան տարեթիվը:	18.06.1945
Ծննդավայրը:	Բաղանիս, Հայաստանի Հանրապետություն
Համառոտ տվյալներ: Թարգմանիչ, վրացագետ, գրականագետ:

По его сценариям созданы демонстрировавшиеся по армянскому телевидению научно-популярные фильмы «Ираклий Абашидзе» (1984), «Нодар Думбадзе» (1985) (филм многократно демонстрирован также по грузинскому телевидению), «Галактион Табидзе» (1987), «Саят-Нова» (1987), «Габриел Сундукян» (1988), «Шота Руставели» (1990). Грачья Байрамян плодотворный исследователь, в сферу его научных интересов входят литературоведение, литературные связи, сопостовительное языкознание, теория перевода, переводоведение. Он является членом учëного совета Института арменоведческих исследований ЕГУ, членом редакционной коллегии журнала «Вопросы арменоведения», правления общества Армения-Грузия, Союза писателей Армении

Կենսագրություն

Ծնվել է 1945թ. հունիսի 18-ին Խորհրդային Հայաստանի Նոյեմբերյանի շրջանի (այժմ` ՀՀ Տավուշի մարզ) Բաղանիս գյուղում:

Կրթություն

• 1952-1959թթ. սովորել է Բաղանիսի յոթամյա դպրոցում:
• 1959-1963թթ. սովորել է Կոշկոտան (այժմ` Ոսկեվան) գյուղի միջնակարգ դպրոցում:
• 1963-1967թթ. սովորել է ԵՊՀ արևելագիտության ֆակուլտետի պարսկերեն լեզվի և գրականության բաժնում:
• 1968-1969թթ. սովորել է Թբիլիսիի պետական ​​համալսարանի (TSU) վրացական բանասիրական ֆակուլտետում:
• 1970-1974թթ. սովորել է Թբիլիսիի պետական համալսարանի նպատակային ասպիրանտուրայում։

Աշխատանքային գործունեություն

• 1969-1970թթ. աշխատել է ԵՊՀ Շոթա Ռուսթավելու անվան հայ-վրացական գրական կապերի կաբինետում՝ որպես ավագ լաբորանտ։
• 1975թ.՝ ԵՊՀ Հայագիտական կենտրոնի կրտսեր գիտաշխատող:
• 1981թ.՝ ԵՊՀ Հայագիտական կենտրոնի ավագ գիտաշխատող:
• 1978-2002թթ.՝ ԵՊՀ հայագիտական ​​կենտրոնի գիտխորհրդի քարտուղար:
• 2007-2013թթ.՝ ԵՊՀ վրացագիտության հայկական կենտրոնի տնօրեն:
• 2014թ.-ից՝ ԵՊՀ Հայագիտական հետազոտությունների ինստիտուտի Հայ-վրացական հարաբերությունների բաժնի գիտական ղեկավար:
• Դասախոսել է ԵՊՀ բանասիրության, պատմության ֆակուլտետներում:

Ձեռքբերումներ

• 1975թ.՝ բանասիրական գիտությունների թեկնածու:
• 1981թ.՝ դոցենտ:
• 1985թ.-ից՝ ԽՍՀՄ գրողների միության անդամ։
• 1997թ.՝ «Այիոն-Կարտլոս» անկախ միջազգային ամսագրի հուշամեդալ:
• 2006թ.՝ Վրաստանի Գրողների ստեղծագործական միության Իվանե Մաչաբելու անվան մրցանակ:
• 2010թ.՝ Թբիլիսիի քաղաքապետի «Վրացական մշակույթի բարեկամ» մեդալ:
• «Պատվո դիպլոմ»:
• ԵՊՀ հայագիտական ​​հետազոտությունների ինստիտուտի գիտական ​​խորհրդի անդամ:
• «Հայագիտության հարցեր» ամսագրի խմբագրական խորհրդի անդամ:
• «Հայաստան-Վրաստան» ընկերության անդամ:
• Հայաստանի գրողների միություն անդամ:

Այլ

• 1975թ. փետրվարին ՎԽՍՀ ԳԱ Շոթա Ռուսթավելու անվան Վրացական գրականության պատմության ինստիտուտում «ԽՍՀՄ ժողովուրդների գրականության» մասնագիտությամբ (կոդ 10.01.03) վրացերեն լեզվով պաշտպանել է թեկնածուական ատենախոսություն «Վրաց գրականությունը հայ նախախորհրդային քննադատության մեջ (1846-1916)» թեմայով:
• Հրաչյա Բայրամյանի աշխատանքները նվիրված են վրաց գրականության միջնադարյան, նոր և ժամանակակից պատմությանը, V-XX դարերում Հայաստանի և Վրաստանի գրական-մշակութային փոխհարաբերություններին:
• Հեղինակ է վրաց գրականության պատմության, վրացերեն լեզվի ձեռնարկների, բազմաթիվ գիտական և գրականագիտական հոդվածների, կատարել է թարգմանություններ դասական և ժամանակակից վրացական գրականությունից: Նրա ստեղծագործությունները տպագրվում են հայերեն, վրացերեն և ռուսերեն լեզուներով:

Նկարներ

Գրքեր

Թարգմանություններ

Տեսանյութեր

• Տեսանյութի նկարագրության տեքստ:

Հրապարակումներ մամուլում

• Մամուլի նյութի նկարագրության տեքստ:

Մատենագիտություն

• Բայրամյան Հ.Ս., Ակնարկներ վրաց նոր գրականության պատմության (1800-1890)։ Ուսումնական ձեռնարկ բանասիրական ֆակուլտետների ուսանողների համար, ԵՊՀ հրատ., 1983, 208 էջ։
• Բայրամյան Հ.Ս., Հայերեն-վրացերեն զրուցարան, Երևան, ՙԱրեգ՚, 2005,128 էջ:
• Բայրամյան Հ.Ս., Վրացերեն-ռուսերեն զրուցարան, Երևան, 2006:
• Վրաց գրականությունը V-XIX դարերում։ Հումանիտար ֆակուլտետների ուսանողների համար։ Երևանի համալս. հրատ., Երևան, 2007, 336 էջ։
• Բայրամյան Հ.Ս., Էջեր հայ-վրացական գրական կապերի պատմությունից (հոդվածների ժողովածու)։ Երևանի համալս. հրատ., Երևան, 2010, 256 էջ։
• Բայրամյան Հ.Ս., Վրաց լեզու (Հնչյունաբանություն, բառագիտություն, ձևաբանություն)։ Հումանիտար ֆակուլտետների ուսանողների համար։ Երևանի համալս. հրատ., Երևան, 2010, 252 էջ։
• Բայրամյան Հ.Ս., Հայերեն-վրացերեն զրուցարան, 4-րդ հրատ., Երևան, 2015, 117 էջ:
• Բայրամյան Հ.Ս., Վրացերեն լեզվի դացընթաց, Ուսումնական ձեռնարկ, Երևան, 2017, 316 էջ:

Թարգմանություններ

• Արվելաձե Բոնդո, Գաբրիել Սունդուկյանը և վրաց իրականությունը։ ՙՀայաստան՚, Երևան, 1976, 88 էջ։
• Գրիշաշվիլի Իոսեբ, Հին Թիֆլիսի գրական բոհեմը։ ՙՄերանի՚, Թբիլիսի, 1989, 160 էջ։
• Ուղեցույց աստղը (վրաց մտավորականները Հովհաննես Թումանյանի մասին)։ ՙԶանգակ-97՚, Երևան, 1999, 208 էջ։
• Հայ-վրաց գրական, պատմամշակութային հարցերը վրաց մամուլում (1988-1990)։ Պրակ I, ՙԶանգակ-97՚, Երևան, 2001, 160 էջ։
• Ինանիշվիլի Ռևազ, Լռություն ճանապարհին (պատմվածքներ)։ ՙՍովետական գրող՚, Երևան, 1979, 132 էջ։
• Մրելաշվիլի Լադո, Իղալթոեցի տղաները (վիպակ)։ ՙՍովետական գրող՚, Երևան, 1981, 236 էջ։
• Փանջիկիձե Գուրամ, Ակնաքար (վեպ)։ ՙՍովետական գրող՚, Երևան, 1982, 268 էջ։
• Դումբաձե Նոդար, Հավերժության օրենքը (վեպ)։ ՙՍովետական գրող՚, Երևան, 1983, 264 էջ։
• Իոսելիանի Օտիա, Այն, ինչ լավ է, դժվար է (պատմվածք)։ ՙՍովետական գրող՚, Երևան, 1985, 32 էջ։
• Դումբաձե Նոդար, Ընտիր երկեր (երկու հատորով)։ Հ. I, ՙՍովետական գրող՚, Երևան, 1987, 584 էջ։
• Դումբաձե Նոդար, Ընտիր երկեր (երկու հատորով)։ Հ. II, ՙՍովետական գրող՚, Երևան, 1987, 526 էջ։
• Դումբաձե Նոդար, Կուկարաչա (վիպակ)։ Պատմվածքներ։ ՙԱրևիկ՚, Երևան, 1990, 336 էջ։
• Միշվելաձե Ռևազ, Նովելներ, ՙԶանգակ-97՚, Երևան, 2001, 50 էջ։
• Միշվելաձե Ռևազ, Գյուղի Մադոննան (նովելներ), ՙԶանգակ-97՚, Երևան, 2006, 244 էջ։
• Սիրապարտները՚ (Արդի վրացական արձակ), ՀԳՄ հրատարակչություն, 2010 թ., 240 էջ (ժողովածուի մեջ մտնող 14 հեղինակի 15 նորավեպ և պատմվածք թարգմանել է Հր. Բայրամյանը)։

Ժողովածուների կազմում և խմբագրում

• Ձայն բարեկամության (Հայ և վրաց ժամանակակից գրողների պատմվածքներ)։ Կազմողներ՝ Հր. Բայրամյան և ուրիշներ։ ՙՆակադուլի՚, Թբիլիսի։ ՙՍովետական գրող՚, Երևան, 1977, 496 էջ (ժողովածուի մեջ մտնող վրացի 4 հեղինակի պատմվածքներ թարգմանել է Հր. Բայրամյանը)։
• Վրացական պոեզիա (XII դարից մինչև մեր օրերը)։ Կազմեց և ծանոթագրեց՝ բան. գիտ. թեկն. Հր. Ս. Բայրամյան։ Երևանի համալս. հրատ., Երևան, 1983, 440 էջ։
• Հայ գրողները վրաց գրականության մասին։ Կազմեց, խմբագրեց և ծանոթագրեց բան. գիտ. թեկն. Հր. Բայրամյանը։ Երևանի համալս. հրատ., Երևան, 1986, 208 էջ։
• Վրաց երկինք (Համաշխարհային գրականություն պատանիների համար)։ Կազմեց և առաջաբանը գրեց Հրաչյա Բայրամյանը։ ՙԱրևիկ՚, Երևան, 1990, 768 էջ (գրքի մեջ մտնող 14 հեղինակի 28 նորավեպ և պատմվածք թարգմանել է Հր. Բայրամյանը)։
• Հայ-վրացական փոխհարաբերությունները, հատոր 1, Երևան, 2013, 788 էջ:
• Հայ-վրացական փոխհարաբերությունները, հատոր 2, Երևան, 2013, 340 էջ (ռուերեն և հայերեն լեզուներով):

Գիտական հոդվածներ

Հայկական Խորհրդային հանրագիտարան

• Նինոշվիլի Էգնատե, հ. VIII, 1982, էջ 303:
• Նոնեշվիլի Իոսեբ, հ. VIII, 1982, էջ 339:
• Չիքովանի Սիմոն, հ.VIII, 1983, էջ 53:
• Ռուսթավելի Շոթա, հ. X, 1984, էջ 91-92:
• Սարգիս Ա Վահրամյան (Սարգիս Թմոգվեցի), հ. X, 1984, էջ 216:
• Վաժա Փշավելա, հ. XI, 1985, էջ 228-229:
• Վրաց գրականություն, հ. XI, 1985, էջ 522-524:
• Տաբիձե Գալակտիոն, հ. XI, 1985, էջ 537-538:
• Օրբելիանի Գրիգոլ, հ. XII, 1986, էջ 585:
• Օրբելիանի Սուլխան-Սաբա, հ. XII, , 1986, էջ 585-586:

Հայկական համառոտ հանրագիտարան

• Դումբաձե Նոդար, հ. II, 1995, էջ 276:
• Թբիլիսի, հ. II, 1995, էջ 275-278:
• Մխիթարյան Արտաշես, հ. III, 1999, էջ 737:
• Շահնազար Գիվի, հ. IV, 2003, էջ 39-40:
• Ռուսթավելի Շոթա, հ. IV, 2003, էջ 84:
• Սեյրանյան Բենիկ, հ. IV, 2003, էջ 403:
• Վրաստան (համահեղինակ), հ. IV, 2003, էջ 665-670:
• Տաբիձե Տիցիան, հ. IV, 2003, էջ 473:
• Քարամյան մարտին, հ. IV, 2003, էջ 887:

«Հայկական Սփյուռք» հանրագիտարան

• Վրաստան (համահեղինակ, 2003, էջ 541-580:

Ամսագրեր, տարեգրքեր

• Վրաց գրականությունը «Մուրճ» ամսագրում // «Բանբեր Երևանի համալսարանի», Երևան, 1974, N 1, էջ 121-130
• ვაჟა-ფშაველა თბილისის სომხურ რევოლუციამდელ კრიტიკაში // «ცისკარი», თბილისი,1974, N 3, გვ. 111-117
• ილია ჭავჭავაძე და თბილისის სომხური რევოლუციამდელი პრესა // «მნათობი», თბილისი, 1974, N 4, გვ. 142-145.
• Վաժա Փշավելան հայ քննադատության մեջ // «Երևանի համալսարան» (գիտաինֆորմացիոն հանդես), Երևան, 1976, N 2, էջ 30-33
• Գաբրիել Սունդուկյանի ծննդյան 150-ամյակը // «Բանբեր Երևանի համալսարանի», Երևան, 1976, N 2, էջ 241-242
• Певец дружбы и свободы (к 150-летию со дня рождения Габриела Сундукяна) // «Молодеж Грузии», Тбилиси, 1976, 15 мая (N 57).
• Իլիա Ճավճավաձեն հայ նախախորհրդային գրականագիտական մտքի գնահատմամբ // «Բանբեր Երևանի համալսարանի», Երևան, 1976, N 3, էջ 134-138
• Դրամատուրգիայի կրկնամեծ երախտավորը (Գաբրիել Սունդուկյանի ծննդյան 150 – ամյակի առթիվ) // «Սովետական մանկավարժ», Երևան, 1976, N 6, էջ 77-82
• Գաբրիել Սունդուկյանը նախախորհրդային վրաց գրական-հասարակական մտքի գնահատմամբ // «Երիտասարդ գիտաշխատող», Երևան, 1981, N 1, էջ 79-85
• О книге А. Мхитаряна «Армянская советская литература в Грузии» // «Литературная Армения», Ереван, 1981, N 9, с. 108-109
• Певец возрожденной Грузии (к 90-летию со дня рождения Галактиона Табидзе) // «Коммунист», Ереван, 13 февраля 1983 г.
• Из истории армяно-грузинских литературных связей (конец XIX-начало XX в.) // «Литературные связи», Ереван, 1984, т. IV, с. 192-206
• შოთა რუსთაველი რევოლუციამდელ სომხურ პრესაში // (რუსთაველი მსოფლიო ლიტერატურაში). თბილისის უნივერსიტეტის გამომცემლობა, თბილისი, 1985, ტ. IV, გვ. 192-206
• Ասք բարեկամության. // «Սովետական Հայաստան», Երևան, 1985, N 2, էջ 26-28
• «Նվիրում» (Գիվի Շահնազարի ստեղծագործական դիմանկարը) // «Սովետական գրականություն», Երևան, 1985, N 3, էջ 138-142
• Полпред армянской литературы // Ереван, «Литературная Армения», 1985, N 9, с. 69-72
• Սայաթ-Նովայի վրացերեն խաղերի գնահատության շուրջ // «Բանբեր Երևանի համալսարանի», Երևան, 1986, N 2, էջ 116-122
• Հարուստ և շարունակվող ավանդույթներ // «Սովետական Հայաստան», Երևան, 1987, N 7, էջ 15 -22
• Վերջաբան // Սիրո և բարության պատգամախոսը (Նոդար Դումբաձեի §Ընտիր երկեր¦ ժողովածուի երկրորդ հատորում), Երևան, 1987, էջ 515-525
• Հայ-վրացական մշակութային առնչությունները ուշադրության կենտրոնում // «Երևանի համալսարան» (գիտաինֆորացիոն հանդես) , Երևան, 1988, N 2-3, էջ 10-13
• Հայագիտության գիտահետազոտական լաբորատորիան // «Բանբեր Երևանի համալսարանի», Երևան, 1990, N 1, էջ 237-240
• Առաջաբան // Հավերժության խորհուրդը («Վրաց երկինք» ժողովածուում), Երևան, 1990, էջ 3-36
• Թիֆլիսի հայ գրական կյանքը // «Բանբեր Երևանի համալսարանի», Երևան, 1992, N 2, էջ 196-201
• Սթափվել է պետք (վրաց ընթացիկ մամուլի էջերից) // «Երևանի համալսարան», (գիտաինֆորմացիոն հանդես), Երևան, 1992, N 2, էջ 32-40
• Ժողովուրդների բարեկամության ուղենիշ աստղը // «Երևանի համալսարան» (գիտաինֆորմացիոն հանդես), Երևան, 1992, N 2, էջ 45-53
• «Հերկ» հանդեսը (Ամենայն հայոց կաթողիկոս Տ. Տ. Վազգեն Առաջինի ազգային և հասարակական գործունեության մասին) // «Երևանի համալսարան» (գիտաինֆորմացիոն հանդես), Երևան, 1992 N 3, էջ 71-75
• Սպիտակ տաճարի հոբելյանը (Թբիլիսիի պետական համալսարանի հիմնադրման 75-ամյակի առթիվ) // «Երևանի համալսարան» (գիտաինֆորմացիոն հանդես), Երևան, 1993, N 3, էջ 13-18
• ქართული ლიტერატურის კლასიკოსები (თერგდალეულები) რევოლუციამდელ სომხურ კრიტიკაში // მეორე საერთაშორისო ქართველოლოგიური სიმპოზიუმის მასალები. თბილისის უნივერსიტეტის გამომცემლობა, თბილისი, 1993, გვ. 211-219
• Հոգևոր կապերի բավիղներում // «Բանբեր Երևանի համալսարանի», Երևան, 1994, N 1, էջ 101-110
• Վրաց մտավորականները Հովհաննես Թումանյանի մասին // «Հանդես Երևանի համալսարանի» (գիտաինֆորմացիոն լրատու), Երևան, 1997, N 1, էջ 63-80
• Նա այրվում էր պոեզիայի հրով (Չարենցը և վրաց իրականությունը), «Հանդես Երևանի համալսարանի» (գիտաինֆորմացիոն լրատու), Երևան, 1997, N 3, էջ 22-31
• Վրաց մտավորականները` Հովհաննես Թումանյանին // «Գարուն», Երևան, 1997, N 5:
• Չարենցը և վրաց իրականությունը // «Չարենցյան ընթերցումներ», Երևան, 1998, գիրք VI, էջ 176-190
• Առաջաբան // Գնահատանք` լուսեղեն հանճարին («Ուղեցույց աստղը¦ ժողովածուում), Երևան, 1999, էջ 5-10
• Հայ գրականության մեծ բարեկամը // «Հանդես Երևանի համալսարանի» (գիտաինֆորմացիոն լրատու), Երևան, 2000, N 2, էջ 54-60
• Հայագիտությունը Թբիլիսիի պետական համալսարանում // «Բանբեր Երևանի համալսարանի», Երևան, 2001, N 2, էջ 204-207
• Առաջաբան // Երբ անտեսվում է հավերժության օրենքը («Հայ-վրաց գրական, պատմամշակութային հարցերը վրաց մամուլում» ժողովածուում), Երևան, 2001, էջ 3 -16
• Հայ հոգևոր կյանքի կենտրոնը // «Գարուն», Երևան, 2004, N 10, էջ 28-33
• Ժողովուրդների փոխմերձեցման գրավականը (1920-1930-ական թթ., հայ-վրաց գրական կապերի պատմությունից) // «Կամուրջ»-2004-2005 (Վրաստանի գրողների համազգային միության տարեգիրք), Թբիլիսի, 2005, էջ 233-240
• Թարգմանչի առաքելությունը // «Կամուրջ»- 2004-2005, Թբիլիսի, 2005, էջ 325-329
• Առաջաբան // Վրացերեն-հայերեն բառարան (անստորագիր), Երևան, 2005, էջ 3-5
• Խմբագրի կողմից // Ա. Բոստանջյան, «Մշակույթի բազմաշնորհ երախտավորը» գրքում, Երևան, 2006, էջ 3-24
• Ակադեմիկոս Գուրգեն Սևակի վրացագիտական գործունեությունը // «Հայագիտական հանդես», Երևան, 2007, N 3, էջ 87-99
• .Դիմանկարի ուրվագիծ (Նոդար Դումբաձեի ծննդյան 80-ամյակի առթիվ) // «Կամուրջ»-2008, Թբիլիսի, էջ 246-250
• Հանդիպումներ Նոդար Դումբաձեի հետ // Թբիլիսի, «Կամուրջ»-2008, էջ 250-253
• Մարդը, գրողը (Բենիկ Սեյրանյանի ծննդյան 95-ամյակի առթիվ) // «Կամուրջ»-2008, Թբիլիսի, էջ 261-263
• Նյութեր «Թումանյանական հանրագիտարանի» համար // «Կամուրջ»-2009, Թբիլիսի, էջ 333-340
• Երևանի համալսարան-90. ԵՊՀ պատմություն (Վրացագիտության հայկական կենտրոն). Գիրք-ալբոմ, Երևան, 2009, էջ 160-161
• Կյանքը՝ ժամանակին, գիրը՝ հավերժությանը (Գուրամ Փանջիկիձեի 80-ամյակի առթիվ) // «Կամուրջ»-2013, Թբիլիսի, էջ 201-209
• Թարգմանություն՝ պայմանավորված տաղանդավոր անհատի գործոնով // «Կամուրջ»-2013, Թբիլիսի, էջ 312-316
• Հայրենների վրացերեն թարգմանության շուրջ // «Հայագիտության հարցեր», Երևան, 2014, N 3, էջ 142-151
• ნიჭით გასხივოსნებული თარგმანი // «ლიტერატურული გაზეთი», 19 სექტემბერი-2 ოქტომბერი, თბილისი, 2014, გვ. 9-10
• Վրացագիտությունը ԵՊՀ-ում // «Հայագիտության հարցեր» (ստորագրված է՝ Հրայր Սմբատյան), Երևան, 2014, N 3, էջ 241-245

Գրախոսություններ

• Գրախոսություն. Հայոց ցեղասպանությունը վրացական պարբերականներում 1914-1918 թթ. // «Հայագիտության հարցեր», Երևան, 2015, N 1, էջ 142-151:
• Գրախոսություն. Անդրադարձ և արձագանք // «Կամուրջ»-2015, Թբիլիսի, էջ 295-299:
• Գիտության երևելի մշակը (Պրոֆ. Լևոն Մելիքսեթ-Բեկի 125-ամյակի առթիվ // «Կամուրջ»-2015, Թբիլիսի, էջ 300-305:
• Գրախոսություն. Հայաստանի զինվորական ընտրանին // «Կամուրջ»-2016, Թբիլիսի, էջ 392-394:

Տե՛ս նաև

• Ով ով է.հայեր (կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով),ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ,Երևան,Հայկական հանրագիտարան հրատ., Հ.1, Աբալյան-Ղուշչյան, 2005:
• Гайк Хачатрян, Литературный справочник. Члены Союза советских писателей Армении, Ереван, 1986, с. 99-100.
• ვლადიმერ მინაშვილი, გრიგოლ ბარამიძე, «მკვლევარი და მთარგმნელი», «ლიტერატურული საქართველო», თბილისი, 12 თებერვალი, 1987.
• სიტყვა ზეიმის საპატიო სტუმრებს, «სახალხო განათლება», თბილისი, 14 ოქტომბერი, 1988.
• Արմինե Ղուկասյան, Գրականագետի և թարգմանչի առաքելությամբ (Հրաչյա Բայրամյանի գիտամանկավարժական և թարգմանչական գործունեության մասին): «Ծիածան», 23 մայիսի, 1992:
• გივი შაჰნაზარ, ნუ დააგდებ ძველსა გზასა... «საქართველოს რესპუბლიკა», თბილისი, 4 მარტი, 1998.
• Кто есть кто: армяне (Биографическая энциклопедия) в 2 томах, на армянском языке, т.1. Ереван, 2005, с. 211.
• მურმან თავდიშვილი, საქართველოს ჭეშმარიტი მეგობარი. «მწერლის გაზეთი», თბილისი, 10-30 ივნისი, 2006.
• ჰრაჩია ბაირამიანი ივანე მაჩაბლის სახელობის პრემიის ლაურეატი, «მწერლის გაზეთი», თბილისი, 2006, 15 ოქტომბერი. Ն ո ւ յ ն ը՝ «Գրական թերթ», Երևան, 3 նոյեմբերի, 2006:
• Մեր անխոնջ Հրաչյա Բայրամյանը (գրականագետ, թարգմանիչ, հայ-վրացական կապերի հետազոտող Հրաչյա Բայրամյանի ծննդյան 60-ամյակի առթիվ), «Հայրենիք», Երևան, 2006, N 12:
• «Գրական մունետիկ» Երևան, 2006, N 4, էջ 10-11։
• Վահան Մաղալյան, Արժանացել է գրական բարձր մրցանակի, «Հոգևոր հայրենիք», Երևան, 2006, դեկտեմբեր:
• ლადო მინაშვილი, ახალი ქართული ლიტერატურა (ტიციან თაბიძე), წინათქმა, თბილისი, 2008, გვ. 7-15.
• Երևանի համալսարան-90։ Գիրք-ալբոմ (Վրացագիտության հայկական կենտրոն), Երևանի պետ. համալս. հրատ., 2009, էջ 160-161:
• ლადო მინაშვილი, ხათუნა გაფრინდაშვილი: «ვინც მოყვარეს არ ეძებს...» «ლიტერატურული ძიებანი», თბილისი, 2010, წიგნი XXXI, გვ. 324-333.
• ლადო მინაშვილი, ხათუნა გაფრინდაშვილი: ქართული ლიტერატურის ისტორიის სახელმძღვანელო სომხურად, ჟურნალი «ქართველოლოგი», «THE KARTVELOLOGIST», თბილისი, 2011, 16 (1), გვ. 203-217։
• Lado Minashvili, Khatuna Gaprindashvili, A Texbook on the History of Georgian Literature in Armenian, « THE KARTVELOLOGIST» (J O R N A L O F G E O R G I A N S T U D I E S), AUTUMN 2011, N 16 (1), 218-229․
• Սանթրյան Վանիկ, Ձեր ընծայագրերի հետքերով: Ինքնալրագիտարան 2 հատորով, հ. 1, ԵՊՀ հրատ., 2011, էջ 189 և 220-221:
• Շախկյան Գառնիկ, Մշակութային գիտարան (Թումանյանական աշխարհ), Երևան, 2016, էջ 143-144։
• Միրզոյան Լավրենտի, Տավշո արմատներ (Գրական-մարզամշակութային հանրագիտարան), Երևան, 2016, էջ 146։

• Հեղինակի Ազգանուն Ա. Հ.,Գրքի վերնագիր, Երևան, ԵՊՀ հրատ., 2005:
• Հեղինակի Ազգանուն Ա. Հ.,Հոդվածի վերնագիր, Պատմաբանասիրական հանդես, Երևան, 2005, թիվ 2, էջ 41-45: