«Իոսիֆյան Անդրանիկ Ղևոնդի»–ի խմբագրումների տարբերություն
Hayazg-ից
| Տող 44. | Տող 44. | ||
==Այլ== | ==Այլ== | ||
*Աշխատանքները վերաբերում են էլեկտրամեխանիկայի տեսական և կիրառարական հարցերին: | *Աշխատանքները վերաբերում են էլեկտրամեխանիկայի տեսական և կիրառարական հարցերին: | ||
| + | *Դեռևս ուսանողական տարիներին նա նկարագրում է էլեկտրական թնդանոթի իր գյուտը և ուղարկում Մոսկվա։ Բանակի սպառազինման տեխնիկական շտաբում հետաքրքրվում են երիտասարդ գյուտարարի առաջարկով և անմիջապես հրավիրում նրան Մոսկվա: Բանակի շտաբը Իոսիֆյանին ուղեգրում է համամիութենական էլեկտրատեխնիկական ինստիտուտ իր առաջարկն իրականացնելու համար՝ որպես դիպլոմային աշխատանք: Այստեղ նա աշխատում է ակադեմիկոս Շենֆերի ղեկավարությամբ, համագործակցում Նիկեյևիչի հետ, որոնց էլ ամբողջ կյանքում համարում էր իր ուսուցիչները։ Էլեկտրատեխնիկական ինստիտուտում անցկացրած տարիներին Իոսիֆյանը դրսևորվում է որպես փայլուն ինժեներ, գյուտարար և շուտով գլխավորում է լաբորատորիա, այնուհետև կոնստրուկտորական բյուրո: | ||
| + | *Շուտով Իոսիֆյանի լաբորատորիան ստեղծում է նավային հրանոթների նշանառության ջերմալոկացիոն համակարգ, որը 8 կմ շառավղով հայտնաբերում էր հակառակորդի նավը՝ որսալով նրա ծխնելույզների տաքությունը: Այս աշխատանքը արժանացավ Ստալինյան մրցանակի: Բայց Իոսիֆյանին զրկեցին պարգևներից և իր ստեղծած լաբորատորիայից: Նրա հորը, որ նախկինում հոգևորական էր, 1936թ. Բաքվում ձերբակալում են և գնդակահարում; Դրանից հետո, ինչպես ընդունված էր, որդուն հեռացնում են կուսակցությունից և ուղարկում ուրիշ լաբորատորիա որպես շարքային աշխատող: Այդ տարիներին Իոսիֆյանը իրագործեց փայլուն մի գյուտ՝ աշխարհում առաջինը ստեղծելով էլեկտրամեքենա, առանց կոնտակտների: | ||
| + | *Հայաստանի էլեկտրատեխնիկական գիտության և արդյունաբերության գրեթե բոլոր ուղղությունները նախանշել և կյանքի է կոչել Անդրանիկ Իոսիֆյանը: 50-ականների սկզբին Մոսկովյան ինստիտուտում Իոսիֆյանը իր շուրջը հավաքեց մի խումբ երիտասարդ գիտնականների, որոնք սկսեցին ստեղծել թվային հաշվողական մեքենաներ: ԽՍՀՄ-ում կիբեռնետիկան դեռևս համարվում էր կեղծ գիտություն և աշխատանքները տարվում էին գրեթե գաղտնի: Շուտով ստեղծվեց սովետական առաջին թվային փոքրածավալ հաշվողական մեքենան Մ3-ը: Դա սովետական առաջին համակարգիչներից մեկն էր: Եվ արդեն 56 թվականին այդ համակարգչի առաջին նմուշները թողարկվեցին Իոսիֆյանի ինստիտուտում: Դրանց համար ստեղծվեց նաև ծրագրային ապահովում՝ ներառյալ արտադրության ամբողջ փաստաթղթերը: Հենց Մ3 մեքենան էլ հիմք հանդիսացավ Երևանում մաթեմատիկական մեքենաների ինստիտուտի ստեղծմանը: | ||
*1931-1934թթ. մշակել է փոփոխական հոսանքի կոլեկտորավոր գեներատորի համաժամանակյա կառավարման համակցված տեսությունը, ստեղծել անհպումային սելսին: | *1931-1934թթ. մշակել է փոփոխական հոսանքի կոլեկտորավոր գեներատորի համաժամանակյա կառավարման համակցված տեսությունը, ստեղծել անհպումային սելսին: | ||
*1940-1945թթ. հրատարակել է էլեկտրամեքենայական ուժեղացուցիչի (ամպլիդին) և ուժային համաժամ հետևող համակարգերի ընղհանուր տեսության վերաբերյալ աշխատանքների շարք: | *1940-1945թթ. հրատարակել է էլեկտրամեքենայական ուժեղացուցիչի (ամպլիդին) և ուժային համաժամ հետևող համակարգերի ընղհանուր տեսության վերաբերյալ աշխատանքների շարք: | ||
| Տող 49. | Տող 52. | ||
*Իոսիֆյանը «Մետեոր», «Մետեոր-պրիրոդա», «Ինտերկոսմոս-Բուլղարիա-1300» օդերևութաբանական արբանյակների գլխավոր կոնստրուկտորն էր: | *Իոսիֆյանը «Մետեոր», «Մետեոր-պրիրոդա», «Ինտերկոսմոս-Բուլղարիա-1300» օդերևութաբանական արբանյակների գլխավոր կոնստրուկտորն էր: | ||
*Նրա նախաձեռնությամբ էլեկտրատեխնիկական ՀամԳՀԻ բաժանմունքներ են ստեղծվել Սանկտ Պետերբուրգում, Տոմսկում, Երևանում և այլուր: | *Նրա նախաձեռնությամբ էլեկտրատեխնիկական ՀամԳՀԻ բաժանմունքներ են ստեղծվել Սանկտ Պետերբուրգում, Տոմսկում, Երևանում և այլուր: | ||
| − | *Ուսումնասիրելով Մաքսվելի, Ֆարադեյի և Պլանկի գաղափարները՝ Իոսիֆյանն առաջարկեց էլեկտրադինամիկայի դիֆերենցիալ հավասարումների նոր համակարգ, որը փաստորեն լրացնում էր Մաքսվելի հիմնական հավասարումները: Ֆիզիկոս տեսաբանները սա համարեցին հանդգնություն և խիստ քննադատեցին | + | *Ուսումնասիրելով Մաքսվելի, Ֆարադեյի և Պլանկի գաղափարները՝ Իոսիֆյանն առաջարկեց էլեկտրադինամիկայի դիֆերենցիալ հավասարումների նոր համակարգ, որը փաստորեն լրացնում էր Մաքսվելի հիմնական հավասարումները: Ֆիզիկոս տեսաբանները սա համարեցին հանդգնություն և խիստ քննադատեցին: |
| − | |||
*Կյանքի վերջում Իոսիֆյանն արդեն 34 գյուտի հեղինակ էր՝ բոլորն էլ իրականացրած և աշխատող: | *Կյանքի վերջում Իոսիֆյանն արդեն 34 գյուտի հեղինակ էր՝ բոլորն էլ իրականացրած և աշխատող: | ||
*Ըստ Իոսիֆյանի՝ Իմաստությունը ապագայի համար անհանգստությունն է: Իմաստունը նա է, ով կառուցում է գյուղն ափին և մտածում, որ մի օր ջրհեղեղ է լինելու: | *Ըստ Իոսիֆյանի՝ Իմաստությունը ապագայի համար անհանգստությունն է: Իմաստունը նա է, ով կառուցում է գյուղն ափին և մտածում, որ մի օր ջրհեղեղ է լինելու: | ||
12:21, 4 Սեպտեմբերի 2014-ի տարբերակ
| Իոսիֆյան Անդրանիկ Ղևոնդի | |
| Иосифян Андраник Гевондович | |
| |
| Անգլերեն: | Iosifyan Andronik |
| Հայերեն: | Իոսիֆյան Անդրանիկ Ղևոնդի |
| Ծննդյան տարեթիվը: | 08(21).07.1905 |
| Ծննդավայրը: | Ծմակահող, Ղարաբաղ |
| Մահվան տարեթիվը: | 13.04.1993 |
| Մահվան վայրը: | Մոսկվա, Ռուսաստան |
| Համառոտ տվյալներ: Ճարտարագետ-էլեկտրատեխնիկ: | |
Բովանդակություն
Կենսագրություն
Ծնվել է 1905թ. հուլիսի 8(21)-ին Ղարաբաղի (այժմ՝ ԼՂՀ Մարտակերտի շրջանում) Ծմակահող գյուղում:
Մահացել է 1993թ. ապրիլի 13-ին Ռուսաստանի Մոսկվա քաղաքում:
Կրթություն
- 19302. ավարտել է Բաքվի պոլիտեխնիկական ինստիտուտը:
Աշխատանքային գործունեություն
- 1943-1975թթ.՝ իր նախաձեռնությամբ կազմակերպված էլեկտրամեխանիկայի ՀամԳՀԻ տնօրեն (1996-ից՝ Անդրանիկ Իոսիֆյանի աևվան):
- 1975թ.-ից՝ գիտական ղեկավար:
- 1950-1955թթ., 1971-1975թթ., 1981-1986թթ.՝ ՀԽՍՀ ԳԱ փոխնախագահ:
- 1982-1986թթ.՝ ՀԽՍՀ ԳԱ հատուկ ԿԲ տնօրեն:
- 1980-1989թթ.՝ ՀԽՍՀ ԳԽ պատգմավոր:
Ձեռքբերումներ
- 1941թ.՝ Տեխնիկական գիտությունների դոկտոր:
- 1941թ.՝ պրոֆեսոր:
- 1950թ.՝ ՀԽՍՀ ԳԱ անդամ:
- 1946թ.՝ ՀԽՍՀ ԳԱ թղթակից անդամ:
- 1962թ.՝ ՀԽՍՀ գիտության և տեխնիկայի վաստակավոր գործիչ:
- 1965թ.՝ Ուկրաինայի գիտության և տեխնիկայի վաստակավոր գործիչ:
- Լենինի շքանշան (4):
- Աշխատանքային Կարմիր դրոշի (2) շքանշան:
- 1970թ.՝ Լենինյան մրցանակի դափնեկիր:
- 1950թ., 1979թ.՝ ԽՍՀՄ պետական մրցանակների դափնեկիր:
- 1961թ.՝ Սոցիալական աշխատանքի հերոս:
Այլ
- Աշխատանքները վերաբերում են էլեկտրամեխանիկայի տեսական և կիրառարական հարցերին:
- Դեռևս ուսանողական տարիներին նա նկարագրում է էլեկտրական թնդանոթի իր գյուտը և ուղարկում Մոսկվա։ Բանակի սպառազինման տեխնիկական շտաբում հետաքրքրվում են երիտասարդ գյուտարարի առաջարկով և անմիջապես հրավիրում նրան Մոսկվա: Բանակի շտաբը Իոսիֆյանին ուղեգրում է համամիութենական էլեկտրատեխնիկական ինստիտուտ իր առաջարկն իրականացնելու համար՝ որպես դիպլոմային աշխատանք: Այստեղ նա աշխատում է ակադեմիկոս Շենֆերի ղեկավարությամբ, համագործակցում Նիկեյևիչի հետ, որոնց էլ ամբողջ կյանքում համարում էր իր ուսուցիչները։ Էլեկտրատեխնիկական ինստիտուտում անցկացրած տարիներին Իոսիֆյանը դրսևորվում է որպես փայլուն ինժեներ, գյուտարար և շուտով գլխավորում է լաբորատորիա, այնուհետև կոնստրուկտորական բյուրո:
- Շուտով Իոսիֆյանի լաբորատորիան ստեղծում է նավային հրանոթների նշանառության ջերմալոկացիոն համակարգ, որը 8 կմ շառավղով հայտնաբերում էր հակառակորդի նավը՝ որսալով նրա ծխնելույզների տաքությունը: Այս աշխատանքը արժանացավ Ստալինյան մրցանակի: Բայց Իոսիֆյանին զրկեցին պարգևներից և իր ստեղծած լաբորատորիայից: Նրա հորը, որ նախկինում հոգևորական էր, 1936թ. Բաքվում ձերբակալում են և գնդակահարում; Դրանից հետո, ինչպես ընդունված էր, որդուն հեռացնում են կուսակցությունից և ուղարկում ուրիշ լաբորատորիա որպես շարքային աշխատող: Այդ տարիներին Իոսիֆյանը իրագործեց փայլուն մի գյուտ՝ աշխարհում առաջինը ստեղծելով էլեկտրամեքենա, առանց կոնտակտների:
- Հայաստանի էլեկտրատեխնիկական գիտության և արդյունաբերության գրեթե բոլոր ուղղությունները նախանշել և կյանքի է կոչել Անդրանիկ Իոսիֆյանը: 50-ականների սկզբին Մոսկովյան ինստիտուտում Իոսիֆյանը իր շուրջը հավաքեց մի խումբ երիտասարդ գիտնականների, որոնք սկսեցին ստեղծել թվային հաշվողական մեքենաներ: ԽՍՀՄ-ում կիբեռնետիկան դեռևս համարվում էր կեղծ գիտություն և աշխատանքները տարվում էին գրեթե գաղտնի: Շուտով ստեղծվեց սովետական առաջին թվային փոքրածավալ հաշվողական մեքենան Մ3-ը: Դա սովետական առաջին համակարգիչներից մեկն էր: Եվ արդեն 56 թվականին այդ համակարգչի առաջին նմուշները թողարկվեցին Իոսիֆյանի ինստիտուտում: Դրանց համար ստեղծվեց նաև ծրագրային ապահովում՝ ներառյալ արտադրության ամբողջ փաստաթղթերը: Հենց Մ3 մեքենան էլ հիմք հանդիսացավ Երևանում մաթեմատիկական մեքենաների ինստիտուտի ստեղծմանը:
- 1931-1934թթ. մշակել է փոփոխական հոսանքի կոլեկտորավոր գեներատորի համաժամանակյա կառավարման համակցված տեսությունը, ստեղծել անհպումային սելսին:
- 1940-1945թթ. հրատարակել է էլեկտրամեքենայական ուժեղացուցիչի (ամպլիդին) և ուժային համաժամ հետևող համակարգերի ընղհանուր տեսության վերաբերյալ աշխատանքների շարք:
- Մասնակցել է «Կոսմոս» մակնիշի արբանյակների, տիեզերական առաջին էլեկտրատեխնիկական լաբորատորիաների՝ «Կոսմոս-14» և «Կոսմոս-23» ստեղծմանը, մշակել Н-1 և Р-7 կրող հրթիռների փոփոխական հոսանքով սնման համակարգերը:
- Իոսիֆյանը «Մետեոր», «Մետեոր-պրիրոդա», «Ինտերկոսմոս-Բուլղարիա-1300» օդերևութաբանական արբանյակների գլխավոր կոնստրուկտորն էր:
- Նրա նախաձեռնությամբ էլեկտրատեխնիկական ՀամԳՀԻ բաժանմունքներ են ստեղծվել Սանկտ Պետերբուրգում, Տոմսկում, Երևանում և այլուր:
- Ուսումնասիրելով Մաքսվելի, Ֆարադեյի և Պլանկի գաղափարները՝ Իոսիֆյանն առաջարկեց էլեկտրադինամիկայի դիֆերենցիալ հավասարումների նոր համակարգ, որը փաստորեն լրացնում էր Մաքսվելի հիմնական հավասարումները: Ֆիզիկոս տեսաբանները սա համարեցին հանդգնություն և խիստ քննադատեցին:
- Կյանքի վերջում Իոսիֆյանն արդեն 34 գյուտի հեղինակ էր՝ բոլորն էլ իրականացրած և աշխատող:
- Ըստ Իոսիֆյանի՝ Իմաստությունը ապագայի համար անհանգստությունն է: Իմաստունը նա է, ով կառուցում է գյուղն ափին և մտածում, որ մի օր ջրհեղեղ է լինելու:
Նկարներ
Տեսանյութեր
- ԱՆԴՐԱՆԻԿ ԻՈՍԻՖՅԱՆ:
- Ակադեմիկոս Իոսիֆյան:
- Andranik Iosifyan, Part 1:
- Andranik Iosifyan, Part 2:
- Andranik Iosifyan, Part 3:
Հրապարակումներ մամուլում
- Վախճանվել է տեխնիկական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր Անդրանիկ Իոսիֆյանը:
- Ամառային գիտական դպրոց ակադեմիկոս Իոսիֆյանի ծննդավայրում:
Մատենագիտություն
- Иосифян А. Г., Вопросы электропахоты, Е., 1952;
- Иосифян А. Г., Вопросы электромеханики, М., 1975;
- Иосифян А. Г., Вопросы электромаг- нитодинамики и гравитации (Сборник), М., 1990.
Տե՛ս նաև
- Ով ով է.հայեր (կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով),ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ,Երևան,Հայկական հանրագիտարան հրատ., Հ.1, Աբալյան-Ղուշչյան, 2005:
- Алексеевский В. В., Арешян Г. Л., Андраник Гевондович Иосифян (к 70-летию.
- «Տեղեկագիր ՀՍՍՀ ԳԱ տեխ. գիտ.», հ. 28, 1975:
- Իոսիֆյան Անդրոնիկ Ղևոնդի (1905-1993):
- Հեղինակի Ազգանուն Ա. Հ.,Հոդվածի վերնագիր, Պատմաբանասիրական հանդես, Երևան, 2005, թիվ 2, էջ 41-45:
