18:05, 3 Սեպտեմբերի 2014-ի տարբերակ

Իշպուինի
Ишпуини
Անգլերեն:	Ishpuini
Հայերեն:	Իշպուինի
Համառոտ տվյալներ: Արարատյան (Ուրարտուի) թագավորության թագավոր մ.թ.ա. մոտ 824-810թթ.:

Աշխատանքային գործունեություն

• Մ.թ.ա. 810թ.՝ երկրի գերագույն քրմապետ:

Ձեռքբերումներ

• «Հզոր արքա» տիտղոս:
• «Տիեզերքի արքա» տիտղոս:
• «Նաիրի» տիտղոս:
• «Շուբելե» տիտղոս:
• «Բիաինա երկրների արքա» տիտղոս:

Այլ

• Հաջորդել է հորը՝ Սարդուրի Ա-ին:
• Գահակալել է տարեց հասակում: Սկզբում իշխել է միահեծան, այնուհետև որդու՝ Մենուայի գահակցությամբ:
• ԻՇՊՈՒԻՆԻի անունով մեզ հասած սեպագիր արձանագրությունները պատմում են նրա արշավանքների, թագավորության սահմանների ընդարձակման, ամրապնդման, Երկրի տարբեր շրջաններում կատարած շինարարական աշխատանքների (բերդեր, պալատներ, ամառանոցներ, ոռոգիչ առուներ և այլն) մասին:
• Կյանքի վերջին տարիներին արքայական գահը հանձնելով Մենուային՝ նվիրվել է քրմապետական գործունեությանը: Վանի «Մհերի դուռ» կոչվող ժայռին պահպանված արձանագրությունը ներկայացնում է Իշփուինիի կազմած հաշտից ցուցակը՝ Խալդի աստծո գլխավորությամբ ավագ ու կրտսեր աստվածությունների դիցակարգությունը (նվիրապետությունը):

Նկարներ

• 

  Իշպուինին նստած Թեյշեբա դցի արբանյակ ցուլով զարդարված գահի վրա

• 

  Մհերի դուռը կամ Հալդյան դարպասները

• 

  Արթինը նվաճելու առթիվ արված երկլեզու արձանագրությունը

• 

  Արքայացանկ

Տեսանյութեր

• Տեսանյութի նկարագրության տեքստ:

Հրապարակումներ մամուլում

• [ww.mayrhayastan.am/fromhayk/ishpuini.html ԻՇՓՈՒԻՆԻ:]

Մատենագիտություն

• Հեղինակի Ազգանուն Ա. Հ.,Գրքի վերնագիր, Երևան, ԵՊՀ հրատ., 2005:
• Հեղինակի Ազգանուն Ա. Հ.,Հոդվածի վերնագիր, Պատմաբանասիրական հանդես, Երևան, 2005, թիվ 2, էջ 41-45:

Տե՛ս նաև

• Ով ով է. հայեր (կենսագրական հանրագիտարան: Երկու հատորով), ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ, Երևան, Հայկական հանրագիտարան հրատ., Հ.1, Աբալյան-Ղուշչյան, 2005:
• Գ. Ղափանցյան, Ուրարտուի պատմությունը, Երևան 1940:
• Пиотровский Б. Б.5 Ванское царство (Урарту) Москва 1959.
• ԵՊՀ Հայագիտական հետազոտությունների ինստիտուտ Իշպուինի:
• ԻՇՊՈՒԻՆԻ (Ք. ա. 828-810):
• ИШПУИНИ.