Գավուքչյան Մարտիրոս Սարգսի

Գավուքչյան Մարտիրոս Սարգսի
Гавукчян Мартирос Саркисович
Անգլերեն:	Gavukchyan Martiros
Հայերեն:	Գավուքչյան Մարտիրոս Սարգսի
Ծննդյան տարեթիվը:	08.08.1908
Ծննդավայրը:	Նիգդե, Թուրքիա
Մահվան տարեթիվը:	08.08.1988
Մահվան վայրը:	Մորեալ, Կանադա
Համառոտ տվյալներ: Ճարտարապետ:

Կենսագրություն

Ծնվել է 1908թ. օգոստոսի 8-ին Թուրքիայի Նիգդե քաղաքում:

Մահացել է 1988թ. օգոստոսի 8-ին Կանադայի Մոնրեալ քաղաքում:

Կրթություն

• 1934թ. ավարտել է Բեյրութի ամերիկյան համալսարանը:

Աշխատանքային գործունեություն

• 1941-1947թթ.՝ Մոսուլ քաղաքի գլխավոր ճարտարապետ:
• Կազմել է Մոսուլ և Թալ Աֆար քաղաքների գլխավոր հատակագծերը:
• 1947թ.-ից՝ Հայարդնախագիծ ինստիտուտի աշխատակից:
  • 1966թ.-ից՝ նախագծի գլխավոր ճարտարապետ:
• Գավուքչյանի նախագծերով կառուցապատվել են ծխախոտի ֆերմենտացիոն գործարանին կից ավանը Շամշադինի շրջանում (այժմ՝ գյուղ Այգեպատ՝ ՀՀ Տավուշի մարզում), Արզնու «Հայբյուրեղապակի» գործարանի ավանը, կառուցվել բնակելի տներ Երևանում, ՀՊՄԻ և ավտոտրանսպորտի նախարարության շենքերը և այլն:

Ձեռքբերումներ

• 1972թ.՝ ՀԽՍՀ վաստակավոր ճարտարապետ:

Այլ

• 1947թ. հայրենադարձել է:
• Հետաքրքրված էր հին քաղաքների պեղումներով (հատկապես Նինվեի):
• Ուսումնասիրել է պատմություն, հատկապես՝ Հին Արևելքի պատմությունը՝ շումերների, աքքադների, ասորիների և ուրարտացիների:
• Զբաղվել է հայ ազգի ծագման խնդիրներով:
• Տիրապետել է հայերեն, արաբերեն, ֆրանսերեն, գերմաներեն, իտալերեն, անգլերեն և ռուսերեն լեզուներին, աշխատանքում օգտագործել է նաև այլ եվրոպական և սլավոնական լեզուներ: Ուսումնասիրել է նաև վեց մեռած լեզու, այդ թվում՝ աքքադերեն և շումերական լեզուները:
• Ուսումնասիրել է նաև այլ մասնագիտություններ՝ հնագիտություն, առասպելաբանություն և այլն:
• Ապրելով Սովետական Հայաստանում՝ կապեր է հաստատել ՀԽՍՀ ԳԱ-ի հետ, իսկ 1970թ. ելույթ է ունեցել «Արմեն և հայ անունների ծագումը» կոչվող հոդվածով, որտեղ ներկայացրել է Ուրարտուի հայերի ծագումնաբանական կապի տեսակետներից մեկը:
• Գավուքչյանի տեսակետները ԽՍՀՄ-ում ընդունելի չէին, և նա ստիպված էր իր գրքերը հրատարակել արտասահմանում իր սեփական միջոցներով:
• Կյանքի վերջին տարիներին Գավուկչյանն ուսումնասիրել է շումերական ժողովուրդների պատմությունը՝ փորձելով ապացուցել, որ հայ ազգը աշխարհի հնագույն ազգերից է:
• Ի տարբերություն ճարտարապետական աշխատանքների՝ Գավուկչյանի պատմագիտական աշխատանքները գիտական ճանաչում չստացան ԽՍՀՄ-ում և Արևմուտքի երկրներում:

Մատենագիտություն

• Գավուքչյան Մ.Ս., Հայաստանի կը խոսի, 1945:
• Գավուքչյան Մ.Ս., Արմեն և հայ անունների ծագումը և Ուրարտուն, Բեյրութ, 1973:
• Գավուքչյան Մ.Ս., Հայ ժողովրդի ծագումը, Մոնրեալ, 1982:

Տե՛ս նաև

• Ով ով է.հայեր (կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով),ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ,Երևան,Հայկական հանրագիտարան հրատ., Հ.1, Աբալյան-Ղուշչյան, 2005: