Հովհաննիսյան Հովհաննես Մկրտչի

Հովհաննիսյան Հովհաննես Մկրտչի
Оганесян Оганес Мкртичевич
Անգլերեն:	Hovhannisyan Hovhannes
Հայերեն:	Հովհաննիսյան Հովհաննես Մկրտչի
Ծննդյան տարեթիվը:	14.04.1864
Ծննդավայրը:	Վաղարշապատ, Հայաստանի Հանրապետություն
Մահվան տարեթիվը:	29.09.1929
Մահվան վայրը:	Երևան, Հայաստանի Հանրապետություն
Համառոտ տվյալներ: Բանաստեղծ:

Կենսագրություն

Ծնվել է 1864թ. ապրիլի 14(26).-ին Հայաստանի Հանրապետության Վաղարշապատ քաղաքում:

Մահացել է 1929թ. սեպտեմբերի 29-ին Հայաստանի Հանրապետության մայրաքաղաք Երևանում:

Կրթություն

• Նախնական կրթությունը ստացել է ծխական դպրոցում, ապա՝ Երևանի պրոգիմնազիայում։
• Սովորել է Մոսկվայի Լազարյան ճեմարանում:
• 1888թ. ավարտել է ՄՊՀ լեզվագրական ֆակուլտետը:

Աշխատանքային գործունեություն

• Երկար տարիներ Էջմիածնի Գևորգյան ճեմարանում դասավանդել է ռուս գրականություն և լեզու, ընդհանուր գրականություն, հունարեն։
• Դասավանդել է Էջմիածնի Գևորգյան ճեմարանում:
• 1918թ.՝ Բաքվի կոմունայի օրերին եղել է Բաքվի լուսբաժնի վարիչ:
• Եղել է Վաղարշապատի գավառի լուսբաժնի վարիչ:
• 1922թ. աշխատել է ՀԽՍՀ ժողկոմխորհի օրենսդրական հանձնաժողովում:

Ձեռքբերումներ

• Թաղված է Կոմիտասի անվան զբոսայգու պանթեոնում:

Այլ

• Հովհաննիսյանի բանաստեղծությունների առաջին ժողովածուն լույս է տեսել 1887թ.-ին:
• Նա արևելահայ բանաստեղծության նոր դպրոցի հիմնադիրն է, որի ներկայացուցիչները դարձան Հ. Թումանյանը, Ս. Իսահակյանը:
• Հովհաննիսյանի քնարական բանաստեղծությունների թեման սերն է, հայրենիքը, բնությունը:
• Սիրային բանաստեղծություններն աչքի են ընկնում մարդու և բնության կապի ներդաշնակությամբ: Նրա պոեզիան դեմոկրատական է, ժողովրդային։
• Նրա հայրենասիրական պոեզիան պատկերում է հայ ժողովրդի կրած տառապանքները, հատկանշում հերոսականությամբ ու լավատեսությամբ:
• Հայ պոեզիայում առաջինն է ճշմարտացիությամբ նկարագրել գյուղական կյանքը՝ իր ներքին հակասություններով:
• Հայրենիքի անձնվեր զինվորը, բանաստեղծի համոզմամբ, չպետք է հանձնվի հուսահատության ու լքման տրամադրություններին։ Բանաստեղծը, խորանալով հայոց պատմության և ժողովրդական զրույցների մեջ, ստեղծել է գործեր, որոնցով ոգևորել է ժամանակակիցներին։
• Հովհաննիսյանի «Սյունյաց իշխան» պոեմում նորովի է մեկնաբանել հայոց պատմության, մասնավորապես Վասակ Սյունու դերի հետ կապված որոշ հարցեր:
• Հովհաննիսյանը անհաշտ է եղել չարի հանդեպ:
• Նրա քնարերգության որոշ նմուշներ առնչվում են ժողովրդական բանահյուսությանը:
• Այդ սերը սկզբում ռոմանտիկական էր։ Հետագայում նա գրեց «Մայրս» (1896), «Տղմուտ» (1887), «Նոր զարուն» (1897) ռեալիստական գործերը, որոնք արտահայտում էին հայ ժողովրդի կրած տառապանքները։
• Հովհաննիսյանի բյուրեղային պարզության է հասցրել հայ նոր պոեզիան, հարստացրել հայ գրական լեզուն:
• Բնագրից թարգմանել է եվրոպական և ռուս գրականության դասականների՝ Հոմերոսի, Գյոթեի, Շիլլերի, Հյուգոյի, Պուշկինի, Լերմոնտովի, Նեկրասովի, Հայնեի, Պետեֆիի, Ուլանդի և այլոց երկերը։ Դրանցից մի քանիսը (Վ. Միրակոմլյա, «Անգրագետ», 1886, Ուլանդ, «Երգչի անեծքը», 1888 և այլն) ինքնուրույնի արժեք ունեն։
• 1948թ.-ից ծննդավայրում գործում է Հովհաննիսյանի տուն-թանգարանը:
• 1913թ. նշվեց բանաստեղծի գրական գործունեության 25-ամյակը
• Էջմիածնում Հովհաննիսյանի անունով կոչվել է դպրոց, Երևանում և ՀՀ այլ քաղաքներում՝ փողոցներ:

Մատենագիտություն

• Հովհաննիսյան Հ. Մ., Իզուր է հոգիս, իզուր, իմ հրեշտակ, բանաստեղծություն:
• Հովհաննիսյան Հ. Մ., Կուզեի լինել կարկաչուն վտակ, բանաստեղծություն:
• Հովհաննիսյան Հ. Մ., Տեսե՞լ ես արդյոք բլուրները, բանաստեղծություն:
• Հովհաննիսյան Հ. Մ., Մայրս, բանաստեղծություն:
• Հովհաննիսյան Հ. Մ., Տղմուտ, բանաստեղծություն:
• Հովհաննիսյան Հ. Մ., Նոր գարուն, բանաստեղծություն:
• Հովհաննիսյան Հ. Մ., Սարն ի վեր, բանաստեղծություն:
• Հովհաննիսյան Հ. Մ., Երկու ճանապարհ, բանաստեղծություն:
• Հովհաննիսյան Հ. Մ., Մնաք բարով, արև, գարուն, բանաստեղծություն:
• Հովհաննիսյան Հ. Մ., Գյուղի ժամը, բանաստեղծություն:
• Հովհաննիսյան Հ. Մ., Հատիկ, բանաստեղծություն:
• Հովհաննիսյան Հ. Մ., Արտավազդ, բանաստեղծություն:
• Հովհաննիսյան Հ. Մ., Վահագնի ծնունդը, բանաստեղծություն:
• Հովհաննիսյան Հ. Մ., Լուսավորչի կանթեղը, բանաստեղծություն:
• Հովհաննիսյան Հ. Մ., Արազն եկավ լափին տալով, բանաստեղծություն:
• Հովհաննիսյան Հ. Մ., Ալագյազ բարձր սարին, բանաստեղծություն:

Տե՛ս նաև

• Ով ով է.հայեր(կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով),ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ,Երևան,Հայկական հանրագիտարան հրատ.,Հ.1,Աբալյան-Ղուշչյան,2005:
• Արսեն Տերտերյան, Հայոց նոր գրականության պատմություն։ 19-20-րդ դդ. (սղագրված դասախոսություններ ձեռագրի իրավունքով), պրակ 2, Հ. Հովհաննիսյան, Երևան, Երևանի համալսարանի հրատարակչություն, 1938, 80 էջ:
• Արսեն Տերտերյան, Հովհաննես Հովհաննիսյան, Սիրո և կարեկցության երգիչը (երեսնամյա հոբելյանի առթիվ), Երևան, տպարան «Լույս», 1912, 104 էջ։
• Ոտանավորներ:
• ԵՊՀ Հայագիտական հետազոտությունների ինստիտուտ:
• ArmenianHouse.org