6701
edits
Changes
Նոր էջ «{{Person | name-am = Գուսան Աշոտ | name-am-aliases = Դադալյան Աշոտ Հայրապետի | name-ru = Гусан Ашот | name-ru-aliases = Д...»:
{{Person
| name-am = Գուսան Աշոտ
| name-am-aliases = Դադալյան Աշոտ Հայրապետի
| name-ru = Гусан Ашот
| name-ru-aliases = Дадалян Ашот Айрапетович
| name-lat =
| name-en = Gusan Ashot
| name-fr =
| image = Gusan Ashot.jpg
| birth-date = 12.04.1907
| birth-place = Գորիս, Հայաստան
| death-date = 28.01.1989
| death-place = Երևան, Հայաստանի Հանրապետություն
| description = Աշուղ:
}}
=Կենսագրություն=
Ծնվել է 1907թ. ապրիլի 12(25)-ին Հայաստանի Գորիս քաղաքում:
Մահացել է 1989թ. հունվարի 28-ին Հայաստանի Խորհրդային Հանրապետության մայրաքաղաք Երևանում:
==Կրթություն==
*Սովորել է Բաքվի Բաներիտ դպրոցում:
==Աշխատանքային գործունեություն==
*1928թ. եկել է Բաքվից վերադարձել է Զանգեզուր և զբաղվել գուսանությամբ:
*Իր ղեկավարած անսամբլով համերգներ է տվել ինչպես Հայաստանում, այնպես էլ արտերկրում:
*Հյուսել է երգեր, որոնց հատուկ է թեմատիկ և ոճական բազմազանությունը:
===Երգեր===
*«Սյունաց սարեր»:
*«Պախրա»:
*«Հով սարեր, մով սարեր»:
*«Սարի սիրուն յար»:
*«Գուսանն էն է»:
*«Յար առանց քեզ»:
*«Սերս վանքում Տաթևի»:
==Ձեռքբերումներ==
*1958թ.՝ ԽՍՀՄ գրողների միության անդամ:
*1967թ.՝ ՀԽՍՀ ժողովրդական արտիստ:
*ՀԽՍՀ գրողների միության անդամ:
*ՀԽՍՀ կոմպոզիտորների միության անդամ:
*ԽՍՀՄ կոմպոզիտորների միության անդամ:
==Այլ==
*Հայրը՝ Հայրապետը, ռանչպար էր, ճանաչված որմնադիր։ Հայրապետը նաև լավ երգում էր: Աշոտի մայրը՝ Դիցուհին, հարուստ տոհմի դուստր էր: Նա նույնպես լավ ձայն ուներ: Մայրը փոքրիկ Աշոտի համար օրորոցային էր երգում, իսկ փոքրիկը դնդնում էր մոր հետ: Գուսանի մանկական հիշողությունների մեջ մնացել են մոր օրորոցայինները:
*Եղել է գառնարած: Վաղ հասակում զրկվել է մորից: 1921թ. ավագ եղբոր հետ տեղափոխվել է Բաքու: Բաքվում հովվական սրինգը փոխարինել է քամանչայով:
*1948թ. բնակություն է հաստատել Երևանում:
*Աշոտի երգերը կատարվել են բազմաթիվ երգիչների կողմից, այդ թվում՝ Շարա Թալյանի, Վաղարշակ Սահակյանի, Հովհաննես Բադալյանի, Արև Բաղդասարյանի, Օֆելյան Համբարձումյանի, Ռուբեն Մաթևոսյանի, Բելլա Դարբինյանի և այլն:
*Մարմինն ամփոփված է Գորիս քաղաքի Լաստ սարի դիմացի բարձրունքում: Դա նրա ցանկությունն է եղել: Հայրենակիցները հոյակապ հուշակոթող են կառուցել, որը տեսանելի է քաղաքի բոլոր պատշգամբներից: Քաղաքի կենտրոնում 2005 թվականին կանգնեցվեց նրա մարմարյա կիսանդրին (գործ՝ Գետիկ Բաղդասարյանի):
===Մեջբերումներ գուսան Աշոտի մասին===
*«1938- ին էր, երբ լսեցի երիտասարդ Աշուղ Աշոտի երգը... Լսեցի, հուզվ եցի և ասացի. - Փա՜ռք աստծուն... Սյունյաց Գողթանի ոգին կենդանացել է...» '''Ավետիք Իսահակյան'''
*«Աշոտը և՛ մեծ բանաստեղծ է, և՛ մեծ երգահան: Նրա ստեղծագործությունը պարզ է, մաքուր, ձգող ու կանչող, ապրող ու հավերժող, ինչպես մեր Որոտնա լեռները ձյունագանգուր»: '''Համո Սահյան'''
*«Երգի ծնունդը, անշուշտ, ունի իր որոշակի օրինաչափությունները: Երգը սիրում է մարդկային զուլալ հատկություններ: Գուսան Աշոտի երգերի հմայիչ գծերից է դա: Նրա երգում լսվում է իր հոգու մաքրությունը, մտքի պարզությունն ու պայծառությունը, ու էլի մարդկային շատ գեղեցիկ հատկություններ»: '''Տաթևիկ Սազանդյան'''
*«Առանց Աշոտի բավական աղքատ կլիներ մեր գուսանական արվեստը: Նա եկավ, առավել սեր ու ջերմություն ավելացրեց գուսանական երգերին: Մենք նրանից շատ բան ունենք սովորելու...» '''Գուսան Շահեն'''
*«Գուսան Աշոտը Զանգեզուրի հանճարեղ զավակն էր, Գորիսի հարստությունը և այդ անկրկնելի քաղաքի պատմությունը»: '''Շչորս Դավթյան'''
=Նկարներ=
<gallery>
Gusan Ashot 03.jpg
Gusan Ashot 04.jpg
Gusan Ashot 05.jpg
Gusan Ashot 06.jpg
Gusan Ashot 07.jpg
Gusan Ashot 08.jpg
Gusan Ashot 01.png|Աշոտի վաղամեռիկ կինը՝ Հասմիկը
Gusan Ashot 02.png|Գուսանը կնոջ`երգչուհի Արաքսյա Ղալեչյանի հետ
Gusan Ashot 09.jpg|Գուսանի հյուրն է Թովմաս Պողոսյանը
Gusan Ashot 10.jpg|Գուսանը անվանի գրող Սուրեն Այվազյանի և մի խումբ համաքաղաքացիների հետ
Gusan Ashot 11.jpg|Գուսանը երաժիշտ Վ.Գասպարյանի և Թ.Ալթունյանի անվան երգի-պարի համույթի մի խումբ անդամների հետ
Gusan Ashot 12.jpg|Գուսանը և երգչուհի Սուսաննա Սաֆարյանը
Gusan Ashot 13.png|Գուսանը և արձակագիր Էդուարդ Զոհրաբյանը
Gusan Ashot 14.jpg|Գուսան Աշոտը, երգչուհի Սուսաննա Սաֆարյանը և Գորիսի քաղխորհրդի գործկոմի կուլտուրայի բաժնի վարիչ Գագիկ Ծատրյանը, 1987
Gusan Ashot 15.jpg|Գորիսի բուժմիավորման գլխավոր բժիշկ Գ.Ս.Միրզոյանի հետ
Gusan Ashot 16.jpg|
Gusan Ashot 17.jpg|Գուսան Աշոտի մահարձանը Գորիսում, հեղինակ` Սևադա Զաքարյան
Gusan Ashot 18.png|Գուսան Աշոտի տունը Գորիսում
Gusan Ashot 19.jpg|Դադալյանների տունը Հին Գորիսում (Վերին Շեն)
Gusan Ashot 20.jpg|Գուսան Աշոտի կիսանդրին Գորիսում, գործ`Գետիկ Բաղդասարյանի
Gusan Ashot 21.jpg|Գուսան Աշոտի անվան մշակույթի կենտրոնը Գորիսում
</gallery>
==Գուսան Աշոտի հրատարակությունները===
<gallery>
Gusan Ashot 31.jpg
Gusan Ashot 32.jpg
Gusan Ashot 33.jpg
Gusan Ashot 34.jpg
Gusan Ashot 35.jpg
</gallery>
=Տեսանյութեր=
*[https://www.youtube.com/watch?v=l6lRsQOsPfU Գուսան Աշոտի ձայնը:]
*[https://www.youtube.com/watch?v=Nfq3SgH1Z-s Օֆելյա Համբարձումյան, Գուսան Աշոտի 80-ամյակին:]
*[https://www.youtube.com/watch?v=VSZ7zTcE4VA Երգ երգոց, Աշուղ Աշոտ:]
*[https://www.youtube.com/watch?v=pAfksoki8tI Գուսան Աշոտ, 80-ամյակ:]
*[https://www.youtube.com/watch?v=ZE6KBhSSwwc Գուսան Աշոտ, 100-ամյակ:]
*[https://www.youtube.com/watch?v=EOQdVDAqvT0 Գուսան Աշոտ, 103-ամյակ:]
=Հրապարակումներ մամուլում=
*[http://gusanashot.com/N_113%20(02)_1362146559.pdf «Սյունյաց երկիր» թերթի հոբելյանական համարը նվիրված Գուսան Աշոտի ծննդյան 100-ամյակին:]
=Մատենագիտություն=
*Աշոտ, Աշուղական երգեր, Երևան, Հայպետհրատ, 1946, 34 էջ:
*Աշոտ, Գուսանի սերը, Երևան, Հայպետհրատ, 1955, 128 էջ:
*Աշոտ, Գուսանի սերը (նոտագրված), Երևան, Հայպետհրատ, 1958, 152 էջ:
*Աշոտ, Սիրո կրակներ, Երևան, «Հայաստան», 1971, 130 էջ:
*Աշոտ, Սրտի նվագներ, Երևան, «Սովետական գրող», 1979, 112 էջ:
*Աշոտ, Ծովաստղիկս։ Երգեր առանց նվագակցության, Երևան, «Սովետական գրող», 1982, 263 էջ:
*Աշոտ, Լեռները կանչում են, Երևան, 1988:
=Տե՛ս նաև=
*Ով ով է.հայեր (կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով),ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ,Երևան,Հայկական հանրագիտարան հրատ., Հ.1, Աբալյան-Ղուշչյան, 2005:
*Անդրանիկ Ս. Կարապետյան, Գուսան Աշոտի բանաստեղծական աշխարհը, Գորիս, «Տաթև համալսարան» հրատարակչություն, 1995, 112 էջ:
*Հայկ Խաչատրյան, Գրական տեղեկատու, Ե., «Սովետական գրող», 1986, էջ 50:
*Գառնիկ Ստեփանյան, Կենսագրական բառարան, հատոր Ա, Ե., «Սովետական գրող», էջ 274:
*Краткая армянская энциклопедия. В 4-х т. Т 1. Ер., 1990. С.236.
*[http://gusanashot.com/about.php?st=708 Գուսան Աշոտի կայքը:]
*[http://www.avproduction.am/?ln=am&page=person&id=22 Գուսան Աշոտ, AV Production:]
*[http://www.ktak.am/e107_plugins/forum/forum_viewtopic.php?235 Գուսան Աշոտի երգերը, Կրթական տեխնոլոգիաների ազգային կենտրոն:]
*[http://namusic.net/mp3-voices/220 Գուսան Աշոտի երգերը, Հայկական ազգային երաժշտություն:]
*[http://syunik.ru/gysan_ashot2.html#4 Межрегиональная общественная организация "Давид Бек".]
[[Category:Գուսաններ]] [[Category:Աշուղներ]] [[Category:Գրողներ]] [[Category:Երաժիշտներ]] [[Category:Արվեստագետներ]] [[Category:Մշակութային գործիչներ]]
| name-am = Գուսան Աշոտ
| name-am-aliases = Դադալյան Աշոտ Հայրապետի
| name-ru = Гусан Ашот
| name-ru-aliases = Дадалян Ашот Айрапетович
| name-lat =
| name-en = Gusan Ashot
| name-fr =
| image = Gusan Ashot.jpg
| birth-date = 12.04.1907
| birth-place = Գորիս, Հայաստան
| death-date = 28.01.1989
| death-place = Երևան, Հայաստանի Հանրապետություն
| description = Աշուղ:
}}
=Կենսագրություն=
Ծնվել է 1907թ. ապրիլի 12(25)-ին Հայաստանի Գորիս քաղաքում:
Մահացել է 1989թ. հունվարի 28-ին Հայաստանի Խորհրդային Հանրապետության մայրաքաղաք Երևանում:
==Կրթություն==
*Սովորել է Բաքվի Բաներիտ դպրոցում:
==Աշխատանքային գործունեություն==
*1928թ. եկել է Բաքվից վերադարձել է Զանգեզուր և զբաղվել գուսանությամբ:
*Իր ղեկավարած անսամբլով համերգներ է տվել ինչպես Հայաստանում, այնպես էլ արտերկրում:
*Հյուսել է երգեր, որոնց հատուկ է թեմատիկ և ոճական բազմազանությունը:
===Երգեր===
*«Սյունաց սարեր»:
*«Պախրա»:
*«Հով սարեր, մով սարեր»:
*«Սարի սիրուն յար»:
*«Գուսանն էն է»:
*«Յար առանց քեզ»:
*«Սերս վանքում Տաթևի»:
==Ձեռքբերումներ==
*1958թ.՝ ԽՍՀՄ գրողների միության անդամ:
*1967թ.՝ ՀԽՍՀ ժողովրդական արտիստ:
*ՀԽՍՀ գրողների միության անդամ:
*ՀԽՍՀ կոմպոզիտորների միության անդամ:
*ԽՍՀՄ կոմպոզիտորների միության անդամ:
==Այլ==
*Հայրը՝ Հայրապետը, ռանչպար էր, ճանաչված որմնադիր։ Հայրապետը նաև լավ երգում էր: Աշոտի մայրը՝ Դիցուհին, հարուստ տոհմի դուստր էր: Նա նույնպես լավ ձայն ուներ: Մայրը փոքրիկ Աշոտի համար օրորոցային էր երգում, իսկ փոքրիկը դնդնում էր մոր հետ: Գուսանի մանկական հիշողությունների մեջ մնացել են մոր օրորոցայինները:
*Եղել է գառնարած: Վաղ հասակում զրկվել է մորից: 1921թ. ավագ եղբոր հետ տեղափոխվել է Բաքու: Բաքվում հովվական սրինգը փոխարինել է քամանչայով:
*1948թ. բնակություն է հաստատել Երևանում:
*Աշոտի երգերը կատարվել են բազմաթիվ երգիչների կողմից, այդ թվում՝ Շարա Թալյանի, Վաղարշակ Սահակյանի, Հովհաննես Բադալյանի, Արև Բաղդասարյանի, Օֆելյան Համբարձումյանի, Ռուբեն Մաթևոսյանի, Բելլա Դարբինյանի և այլն:
*Մարմինն ամփոփված է Գորիս քաղաքի Լաստ սարի դիմացի բարձրունքում: Դա նրա ցանկությունն է եղել: Հայրենակիցները հոյակապ հուշակոթող են կառուցել, որը տեսանելի է քաղաքի բոլոր պատշգամբներից: Քաղաքի կենտրոնում 2005 թվականին կանգնեցվեց նրա մարմարյա կիսանդրին (գործ՝ Գետիկ Բաղդասարյանի):
===Մեջբերումներ գուսան Աշոտի մասին===
*«1938- ին էր, երբ լսեցի երիտասարդ Աշուղ Աշոտի երգը... Լսեցի, հուզվ եցի և ասացի. - Փա՜ռք աստծուն... Սյունյաց Գողթանի ոգին կենդանացել է...» '''Ավետիք Իսահակյան'''
*«Աշոտը և՛ մեծ բանաստեղծ է, և՛ մեծ երգահան: Նրա ստեղծագործությունը պարզ է, մաքուր, ձգող ու կանչող, ապրող ու հավերժող, ինչպես մեր Որոտնա լեռները ձյունագանգուր»: '''Համո Սահյան'''
*«Երգի ծնունդը, անշուշտ, ունի իր որոշակի օրինաչափությունները: Երգը սիրում է մարդկային զուլալ հատկություններ: Գուսան Աշոտի երգերի հմայիչ գծերից է դա: Նրա երգում լսվում է իր հոգու մաքրությունը, մտքի պարզությունն ու պայծառությունը, ու էլի մարդկային շատ գեղեցիկ հատկություններ»: '''Տաթևիկ Սազանդյան'''
*«Առանց Աշոտի բավական աղքատ կլիներ մեր գուսանական արվեստը: Նա եկավ, առավել սեր ու ջերմություն ավելացրեց գուսանական երգերին: Մենք նրանից շատ բան ունենք սովորելու...» '''Գուսան Շահեն'''
*«Գուսան Աշոտը Զանգեզուրի հանճարեղ զավակն էր, Գորիսի հարստությունը և այդ անկրկնելի քաղաքի պատմությունը»: '''Շչորս Դավթյան'''
=Նկարներ=
<gallery>
Gusan Ashot 03.jpg
Gusan Ashot 04.jpg
Gusan Ashot 05.jpg
Gusan Ashot 06.jpg
Gusan Ashot 07.jpg
Gusan Ashot 08.jpg
Gusan Ashot 01.png|Աշոտի վաղամեռիկ կինը՝ Հասմիկը
Gusan Ashot 02.png|Գուսանը կնոջ`երգչուհի Արաքսյա Ղալեչյանի հետ
Gusan Ashot 09.jpg|Գուսանի հյուրն է Թովմաս Պողոսյանը
Gusan Ashot 10.jpg|Գուսանը անվանի գրող Սուրեն Այվազյանի և մի խումբ համաքաղաքացիների հետ
Gusan Ashot 11.jpg|Գուսանը երաժիշտ Վ.Գասպարյանի և Թ.Ալթունյանի անվան երգի-պարի համույթի մի խումբ անդամների հետ
Gusan Ashot 12.jpg|Գուսանը և երգչուհի Սուսաննա Սաֆարյանը
Gusan Ashot 13.png|Գուսանը և արձակագիր Էդուարդ Զոհրաբյանը
Gusan Ashot 14.jpg|Գուսան Աշոտը, երգչուհի Սուսաննա Սաֆարյանը և Գորիսի քաղխորհրդի գործկոմի կուլտուրայի բաժնի վարիչ Գագիկ Ծատրյանը, 1987
Gusan Ashot 15.jpg|Գորիսի բուժմիավորման գլխավոր բժիշկ Գ.Ս.Միրզոյանի հետ
Gusan Ashot 16.jpg|
Gusan Ashot 17.jpg|Գուսան Աշոտի մահարձանը Գորիսում, հեղինակ` Սևադա Զաքարյան
Gusan Ashot 18.png|Գուսան Աշոտի տունը Գորիսում
Gusan Ashot 19.jpg|Դադալյանների տունը Հին Գորիսում (Վերին Շեն)
Gusan Ashot 20.jpg|Գուսան Աշոտի կիսանդրին Գորիսում, գործ`Գետիկ Բաղդասարյանի
Gusan Ashot 21.jpg|Գուսան Աշոտի անվան մշակույթի կենտրոնը Գորիսում
</gallery>
==Գուսան Աշոտի հրատարակությունները===
<gallery>
Gusan Ashot 31.jpg
Gusan Ashot 32.jpg
Gusan Ashot 33.jpg
Gusan Ashot 34.jpg
Gusan Ashot 35.jpg
</gallery>
=Տեսանյութեր=
*[https://www.youtube.com/watch?v=l6lRsQOsPfU Գուսան Աշոտի ձայնը:]
*[https://www.youtube.com/watch?v=Nfq3SgH1Z-s Օֆելյա Համբարձումյան, Գուսան Աշոտի 80-ամյակին:]
*[https://www.youtube.com/watch?v=VSZ7zTcE4VA Երգ երգոց, Աշուղ Աշոտ:]
*[https://www.youtube.com/watch?v=pAfksoki8tI Գուսան Աշոտ, 80-ամյակ:]
*[https://www.youtube.com/watch?v=ZE6KBhSSwwc Գուսան Աշոտ, 100-ամյակ:]
*[https://www.youtube.com/watch?v=EOQdVDAqvT0 Գուսան Աշոտ, 103-ամյակ:]
=Հրապարակումներ մամուլում=
*[http://gusanashot.com/N_113%20(02)_1362146559.pdf «Սյունյաց երկիր» թերթի հոբելյանական համարը նվիրված Գուսան Աշոտի ծննդյան 100-ամյակին:]
=Մատենագիտություն=
*Աշոտ, Աշուղական երգեր, Երևան, Հայպետհրատ, 1946, 34 էջ:
*Աշոտ, Գուսանի սերը, Երևան, Հայպետհրատ, 1955, 128 էջ:
*Աշոտ, Գուսանի սերը (նոտագրված), Երևան, Հայպետհրատ, 1958, 152 էջ:
*Աշոտ, Սիրո կրակներ, Երևան, «Հայաստան», 1971, 130 էջ:
*Աշոտ, Սրտի նվագներ, Երևան, «Սովետական գրող», 1979, 112 էջ:
*Աշոտ, Ծովաստղիկս։ Երգեր առանց նվագակցության, Երևան, «Սովետական գրող», 1982, 263 էջ:
*Աշոտ, Լեռները կանչում են, Երևան, 1988:
=Տե՛ս նաև=
*Ով ով է.հայեր (կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով),ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ,Երևան,Հայկական հանրագիտարան հրատ., Հ.1, Աբալյան-Ղուշչյան, 2005:
*Անդրանիկ Ս. Կարապետյան, Գուսան Աշոտի բանաստեղծական աշխարհը, Գորիս, «Տաթև համալսարան» հրատարակչություն, 1995, 112 էջ:
*Հայկ Խաչատրյան, Գրական տեղեկատու, Ե., «Սովետական գրող», 1986, էջ 50:
*Գառնիկ Ստեփանյան, Կենսագրական բառարան, հատոր Ա, Ե., «Սովետական գրող», էջ 274:
*Краткая армянская энциклопедия. В 4-х т. Т 1. Ер., 1990. С.236.
*[http://gusanashot.com/about.php?st=708 Գուսան Աշոտի կայքը:]
*[http://www.avproduction.am/?ln=am&page=person&id=22 Գուսան Աշոտ, AV Production:]
*[http://www.ktak.am/e107_plugins/forum/forum_viewtopic.php?235 Գուսան Աշոտի երգերը, Կրթական տեխնոլոգիաների ազգային կենտրոն:]
*[http://namusic.net/mp3-voices/220 Գուսան Աշոտի երգերը, Հայկական ազգային երաժշտություն:]
*[http://syunik.ru/gysan_ashot2.html#4 Межрегиональная общественная организация "Давид Бек".]
[[Category:Գուսաններ]] [[Category:Աշուղներ]] [[Category:Գրողներ]] [[Category:Երաժիշտներ]] [[Category:Արվեստագետներ]] [[Category:Մշակութային գործիչներ]]