Changes

Հովակիմյան Հայկ Բադալի

Ավելացվել է 7060 բայտ, 17:01, 26 Դեկտեմբերի 2014
Նոր էջ «{{Person | name-am = Հովակիմյան Հայկ Բադալի | name-am-aliases = | name-ru = Овакимян Гайк Бадалович | name-ru-aliases = ...»:
{{Person
| name-am = Հովակիմյան Հայկ Բադալի
| name-am-aliases =
| name-ru = Овакимян Гайк Бадалович
| name-ru-aliases =
| name-lat =
| name-en = Hovakimyan Hayk
| name-fr =
| image = ОВАКИМЯН Гайк Бадалович43.jpg
| birth-date = 08.06.1898
| birth-place = Ջագրի, Նախիջևան
| death-date = 12.10.1967
| death-place = Մոսկվա, Ռուսաստան
| description = Խորհրդային հետախույզ, գեներալ-մայոր, քիմիկոս:
}}
=Կենսագրություն=
Ծնվել է 1898թ. հունիսի 8-ին Նախիջևանի Ինքնավար Հանրապետության Ջագրի գյուղում:

Մահացել է 1967թ. հոկտեմբերի 12-ին Ռուսաստանի մայրաքաղաք Մոսկվայում:

==Կրթություն==
*1927թ. ավարտել է ՄԲՏՈՒ-ն:
*1931թ. ավարտել է Ռազմական ակադեմիայի հետախուզության ֆակուլտետը:

==Աշխատանքային գործունեություն==
*1922-1924թթ. աշխատել է որպես Հայաստանի խորհրդային ազգերի կոմիսարների (Совнарком) քարտուղար։
*1931-1933թթ. աշխատել է Գերմանիայի (Բեռլին) խորհրդային առևտրական ներկայացուցչությունում:
*1933-1941թթ.՝ ԱՄՆ-ի խորհրդային առևտրական ներկայացուցչությունում:
*Աշխատել է որպես ինժիներ «Ամտորգում», պաշտպանել է դոկտորական դիսերտացիա, եղել է ԱՄՆ-ում խորհրդային հետախուզության պետի տեղակալ։
*1938-1941թթ.՝ ԽՍՀՄ հետախուզական ցանցի ղեկավար ԱՄՆ-ում:
*1942-1947թթ.՝ ԽՍՀՄ ՆԳԺԿ արտաքին հետախուզության վարչության պետի տեղակալ:
*1943-1947թթ. աշխատել է «Էնորմոզ» ատոմային ծրագրի ղեկավար (խորհրդային գիտնականներին այն ապահովվում էր ԱՄՆ-ի ատոմային ռուբի տեխնոլոգիաների գաղտնիքներով)։
*1947-1951թթ.՝ ԽՍՀՄ ազոտային արդյունաբերության պետական ԳՀԻ տնօրեն:
*1951-1967թթ.՝ լաբորատորիայի վարիչ:

==Ձեռքբերումներ==
*1947թ.՝ գեներալ-մայոր:
*1933թ.՝ քիմիական գիտությունների դոկտոր:

==Այլ==
*1909թ. ընտանիքի հետ միասին տեղափոխվում է Արմավիր:
*1917թ. տեղափոխվում է Ալեքսանդրապոլ և աշխատանքի ընդուվում երկաթգծում։
*Հովակիմյանը երկար ժամանակ որպես պատասխանատու քարտուղար աշխատել է տենտեսական խորհրդում, հետագայում ստիպված եղավ լքել Հայաստանը։
*1920թ. ձերբակալվեց և երկարաժամկետ բանտարկության դատապարտվեց Ալեքսանդրապոլում մաիսյան հակադաշնակցական ապստամբության մեջ մասնակցության համար։ Ազատ արձակվեց Կարմիր բանակի կողմից։
*1934թ. գտնվում էր ԱՄՆ-ում «Գենադի» կեղծանման տակ։
*Հովակիմյանը ատոմային ռումբի տեխնոլոգիաների մասին տեղեկություններ էր ստանում Կլաուս Ֆուկսից, Յուլիուս և Էտել Ռոզենբեռգներից։ Սակայն Յուլիուս և Էտել Ռոզենբեռգների բացահայտումից հետո նրանք մեղադրվեցին հետախուզության մեջ և 1953 թ. հունիսի 19-ին մահապատժի ենթարկվեցին։
*1941թ. նրան սկսեցին կասկածել երկկողմանի հետախուզության մեջ, և այդ պատճառով նա հրաման ստացավ ետ վերադառնալ։ ԽՍՀՄ մեկնելուց առաջ ՖՀԲ-ից կողմից (ФБР) ձեռբակալվեց այն ժամանակ, երբ մեկ այլ հետախույզի կողմից նրան հանձնվեցին փաստաթղթեր։ ԱՄՆ-ի ֆեդերատիվ դատարանում նա մեղադրվեց հետախուզության մեջ։ Սակայն ըստ 1941 թ. հուլիսի 23-ի գործարքի համաձայն Հովակիմյանն պետք է փոխանակվեր 6 ամերիկացիների հետ (վերադարձվեցին միայն 3 ԱՄՆ-ի քաղաքացիներ), որոնք ձեռբակալվել էին Լեհաստանի տարածքի Կարմիր բանակի կողմից։
*Առաջինն էր, ով հայտնեց ԽՍՀՄ-ին ամերիկացիների կողմից ատոմային ռումբի ստեղծման մասին։ «Էնորմոզ» օպերացիայի հեղինակ, որը թույլ տվեց ԽՍՀՄ-ին կարճ ժամանակահատվածում ստեղծել իր սեփական ատոմային ռումբը։
*Իր հետախուզական ծառայության 15 տարիների ընթացքում նա արտասահմանից հայրենիք տեղափոխեց 31 հազար գաղտնի փաստաթղթեր միայն պաշտպանության մասին, 1055 հատուկ կարևորության մեքենաների և սարքավորումների գծագրեր, 163 օբյեկտների հատակագծր և այլն։
*Աշխատանքները, մշակումները և բազմաթիվ գյուտերն օգտագործվել են ռազմական արդյունաբերության մեջ:
*1954թ. նրան զրկում են գեներալ-մոյորի կոչումից։
*1967թ. Մոսկվայում նա մահանում է։ Հովակիմյանն հողին է հանձնվում հայկական գերեզմանոցում (№ 6 տարածքում)։ Այնտեղ է նաև հուղարկավորված իր կինը՝ Աբովյան Վեռա Համբարձումի, ինչպես նաև իր միակ դուստրը՝ Հովակիմյան Հեղինե Հայկի։

=Նկարներ=
<gallery>
ОВАКИМЯН Гайк Бадалович.jpg
ОВАКИМЯН Гайк Бадалович44.jpg
ОВАКИМЯН Гайк Бадалович45.jpg
Почтовый блок Разведчики Армяне.jpg
</gallery>

=Տե՛ս նաև=
*Ով ով է.հայեր(կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով),ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ,Երևան,Հայկական հանրագիտարան հրատ.,Հ.1,Աբալյան-Ղուշչյան,2005:

[[Category:Հետախույզներ]] [[Category:Գեներալներ]] [[Category:Մայորներ]] [[Category:Քիմիկոսներ]]
3148
edits