6701
edits
Changes
Նոր էջ «{{Person | name-am = Աբեղյան Արտաշես Գաբրիելի | name-am-aliases = | name-ru = Абегян Арташес Габриелович | name-ru-...»:
{{Person
| name-am = Աբեղյան Արտաշես Գաբրիելի
| name-am-aliases =
| name-ru = Абегян Арташес Габриелович
| name-ru-aliases =
| name-lat =
| name-en = Abeghyan Artashes
| name-fr =
| image = Abegyan Artashes.jpg
| birth-date = 01.01.1878
| birth-place = Աստապատ, Նախիջևան
| death-date = 13.03.1955
| death-place = Մյունխեն, Գերմանիա
| description = Բանասեր, մանկավարժ, պատմաբան, հասարակական-քաղաքական գործիչ:
}}
=Կենսագրություն=
Ծնվել է 1878թ. հունվարի 1-ին Նախիջևանի Աստապատ գյուղում (այժմ՝ Թազաքենդ՝ Նախիջևանի Բաբեկի շրջանում):
Մահացել է 0000թ. ամիս -ին Երկրի անվանում, քաղաքի կամ գյուղի անվանում:
==Կրթություն==
*1890թ. ավարտել է Շուշիի թեմական դպրոցը:
*1895թ. ավարտել է Թիֆլիսի Ներսիսյան դպրոցը:
*1899թ. ավարտել է Էջմիածնի Գևորգյան ճեմարանը:
*1899-1904թթ. սովորել է Նարբուրգի, Բեռլինի, Լայպցիգի համալսարաններում:
==Աշխատանքային գործունեություն==
*Գերմանիայում թղթակցել է հայկական հանդեսների («Լումա», «Արարատ»):
*1919-1920թթ.՝ ՀՀ խորհրդարանի անդամ:
*1922-1945թթ.՝ Բեռլինի և Մյունխենի համալսարանների պրոֆեսոր:
*Գլխավորել է 1942թ. Բեռլինում ստեղծված Հայ ազգային խորհրուրդը, որի նպատակն էր Գերմանիայի օգնությամբ Հայաստանի ազատագրումը «բոլշևիկյան լծից ու ռուսական տիրապետությունից»:
==Ձեռքբերումներ==
*ՀՅԴ անդամ:
==Այլ==
*1920թ. մեկնել է Գերմանիա:
*Գրել է պատմաբանասիրական աշխատություններ, ուսումնասիրություններ, կազմել բառարաններ և դասագրքեր, կատարել է թարգմանություններ:-
=Մատենագիտություն=
*Աբեղյան Ա.Գ., Թլուատ Դաւիթ, 1902:
*Աբեղյան Ա.Գ., Քննութիւն Աստուածաշնչի հին հայերէնի թարգմանութեան, 1906:
*Աբեղյան Ա.Գ., Քերովբէ Պատկանեանը Դորպատում, 1949:
*Աբեղյան Ա.Գ., Ստեփանոս Նազարեան եւ Դորպատ, 1953:
*Աբեղյան Ա.Գ., Թատերգութիւններ (թարգմանություն Գյոթեից), 1995:
*Աբեղյան Ա.Գ., Հիւսիսային տիպերը Հայաստանում, տե՛ս Հայկականութիւն-արիականութիւն, Ե., 2001 (հոդվածների ժողովածու, թարգմանություն գերմաներենից):
=Տե՛ս նաև=
*Ով ով է.հայեր (կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով),ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ,Երևան,Հայկական հանրագիտարան հրատ., Հ.1, Աբալյան-Ղուշչյան, 2005:
*«Հայկական հարց» հանրագիտարան, Երևան, 1996:
*Երկեր Հայ և թուրք վավերաթղթեր, «Վեմ», 1936, N1, էջ 12-24:
*[http://www.armeniansgenocide.am/am/Encyclopedia_Of_armenian_genocide_Abeghyan_Artashes_Gabrieli Աբեղյան Արտաշես, ԵՊՀ Հայագիտական հետազությունների ինստիտուտի կայք:]
*[http://kevorkian.mattash.com/hy/nshanvor-jemaranakan/%D5%A1%D6%80%D5%BF%D5%A1%D5%B7%D5%A5%D5%BD-%D5%A1%D5%A2%D5%A5%D5%B2%D5%B5%D5%A1%D5%B6 Արտաշես Աբեղյան, Գևորգյան հոգևոր ճեմարան:]
*[http://litopedia.org/index.php?title=%D4%B1%D6%80%D5%BF%D5%A1%D5%B7%D5%A5%D5%BD_%D4%B1%D5%A2%D5%A5%D5%B2%D5%B5%D5%A1%D5%B6 Արտաշես Աբեղյան, Բանասիրության հանրագիտարան:]
*[http://lraber.asj-oa.am/3219/1/1991-1(139).pdf Արտաշես Աբեղյանի ուշագրավ հոդվածը:]
[[Category:Բանասերներ]] [[Category:Մանկավարժներ]] [[Category:Պատմաբաններ]] [[Category:Թարգմանիչներ]] [[Category:Հասարակական գործիչներ]] [[Category:Քաղաքական գործիչներ]] [[Category:Կուսակցական գործիչներ]]
| name-am = Աբեղյան Արտաշես Գաբրիելի
| name-am-aliases =
| name-ru = Абегян Арташес Габриелович
| name-ru-aliases =
| name-lat =
| name-en = Abeghyan Artashes
| name-fr =
| image = Abegyan Artashes.jpg
| birth-date = 01.01.1878
| birth-place = Աստապատ, Նախիջևան
| death-date = 13.03.1955
| death-place = Մյունխեն, Գերմանիա
| description = Բանասեր, մանկավարժ, պատմաբան, հասարակական-քաղաքական գործիչ:
}}
=Կենսագրություն=
Ծնվել է 1878թ. հունվարի 1-ին Նախիջևանի Աստապատ գյուղում (այժմ՝ Թազաքենդ՝ Նախիջևանի Բաբեկի շրջանում):
Մահացել է 0000թ. ամիս -ին Երկրի անվանում, քաղաքի կամ գյուղի անվանում:
==Կրթություն==
*1890թ. ավարտել է Շուշիի թեմական դպրոցը:
*1895թ. ավարտել է Թիֆլիսի Ներսիսյան դպրոցը:
*1899թ. ավարտել է Էջմիածնի Գևորգյան ճեմարանը:
*1899-1904թթ. սովորել է Նարբուրգի, Բեռլինի, Լայպցիգի համալսարաններում:
==Աշխատանքային գործունեություն==
*Գերմանիայում թղթակցել է հայկական հանդեսների («Լումա», «Արարատ»):
*1919-1920թթ.՝ ՀՀ խորհրդարանի անդամ:
*1922-1945թթ.՝ Բեռլինի և Մյունխենի համալսարանների պրոֆեսոր:
*Գլխավորել է 1942թ. Բեռլինում ստեղծված Հայ ազգային խորհրուրդը, որի նպատակն էր Գերմանիայի օգնությամբ Հայաստանի ազատագրումը «բոլշևիկյան լծից ու ռուսական տիրապետությունից»:
==Ձեռքբերումներ==
*ՀՅԴ անդամ:
==Այլ==
*1920թ. մեկնել է Գերմանիա:
*Գրել է պատմաբանասիրական աշխատություններ, ուսումնասիրություններ, կազմել բառարաններ և դասագրքեր, կատարել է թարգմանություններ:-
=Մատենագիտություն=
*Աբեղյան Ա.Գ., Թլուատ Դաւիթ, 1902:
*Աբեղյան Ա.Գ., Քննութիւն Աստուածաշնչի հին հայերէնի թարգմանութեան, 1906:
*Աբեղյան Ա.Գ., Քերովբէ Պատկանեանը Դորպատում, 1949:
*Աբեղյան Ա.Գ., Ստեփանոս Նազարեան եւ Դորպատ, 1953:
*Աբեղյան Ա.Գ., Թատերգութիւններ (թարգմանություն Գյոթեից), 1995:
*Աբեղյան Ա.Գ., Հիւսիսային տիպերը Հայաստանում, տե՛ս Հայկականութիւն-արիականութիւն, Ե., 2001 (հոդվածների ժողովածու, թարգմանություն գերմաներենից):
=Տե՛ս նաև=
*Ով ով է.հայեր (կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով),ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ,Երևան,Հայկական հանրագիտարան հրատ., Հ.1, Աբալյան-Ղուշչյան, 2005:
*«Հայկական հարց» հանրագիտարան, Երևան, 1996:
*Երկեր Հայ և թուրք վավերաթղթեր, «Վեմ», 1936, N1, էջ 12-24:
*[http://www.armeniansgenocide.am/am/Encyclopedia_Of_armenian_genocide_Abeghyan_Artashes_Gabrieli Աբեղյան Արտաշես, ԵՊՀ Հայագիտական հետազությունների ինստիտուտի կայք:]
*[http://kevorkian.mattash.com/hy/nshanvor-jemaranakan/%D5%A1%D6%80%D5%BF%D5%A1%D5%B7%D5%A5%D5%BD-%D5%A1%D5%A2%D5%A5%D5%B2%D5%B5%D5%A1%D5%B6 Արտաշես Աբեղյան, Գևորգյան հոգևոր ճեմարան:]
*[http://litopedia.org/index.php?title=%D4%B1%D6%80%D5%BF%D5%A1%D5%B7%D5%A5%D5%BD_%D4%B1%D5%A2%D5%A5%D5%B2%D5%B5%D5%A1%D5%B6 Արտաշես Աբեղյան, Բանասիրության հանրագիտարան:]
*[http://lraber.asj-oa.am/3219/1/1991-1(139).pdf Արտաշես Աբեղյանի ուշագրավ հոդվածը:]
[[Category:Բանասերներ]] [[Category:Մանկավարժներ]] [[Category:Պատմաբաններ]] [[Category:Թարգմանիչներ]] [[Category:Հասարակական գործիչներ]] [[Category:Քաղաքական գործիչներ]] [[Category:Կուսակցական գործիչներ]]