3148
edits
Changes
Նոր էջ «{{Person | name-am = Հարեթ Սպիրու Կոստաքեի | name-am-aliases = | name-ru = Харет Спиру Шостакович | name-ru-aliases = | n...»:
{{Person
| name-am = Հարեթ Սպիրու Կոստաքեի
| name-am-aliases =
| name-ru = Харет Спиру Шостакович
| name-ru-aliases =
| name-lat =
| name-en = Haret Spiru
| name-fr =
| image = Boy.jpg
| birth-date = 15.02.1851
| birth-place = Յասսի, Ռումինիա
| death-date = 17.12.1912
| death-place = Բուխարեստ, Ռումինիա
| description = Մաթեմատիկոս, սոցիոլոգ, աստղագետ, պետական, հասարակական գործիչ:
}}
=Կենսագրություն=
Ծնվել է 1851թ. փետրվարի 15-ին Ռումինիայի Յասսի քաղաքում:
Մահացել է 1912թ. դեկտեմբերի 17-ին Ռումինիայի մայրաքաղաք Բուխարեստում:
==Կրթություն==
*1872թ. ավարտել է Բուխարեստի համալսարանի ֆիզմաթ բաժինը:
==Աշխատանքային գործունեություն==
1885-1888 թվականներին եղել է լուսավորության նախարարության ընդհանուր քարտուղար:
*1897-1899թթ., 1901-1904թթ., 1907-1910թթ.՝ Ռումինիայի դավանությունների և հանրային կրթության նախարար:
==Ձեռքբերումներ==
*1882թ.՝ Ռումինիայի ակադեմիայի անդամ:
==Այլ==
*Սպիրու Հարեթը մեծ դեր է խաղացել երկրի 19-րդ դարի վերջի 20-րդ դարի սկզբի սոցիալ-քաղաքական և մշակութային կյանքում։
*«Մոլորակային ուղեծրերի մեծ առանցքների անփոխելիության մասին» դոկտորական ատենախոսության մեջ ապացուցել է, որ գոյություն ունի մոլորակային ուղեծրերի մեծ առանցքների դարավոր փոփոխություն և, հետևաբար, մոլորակային համակարգում ևս անկայունություն է տիրում:
*Ա. Պուանկարեն նրա աշխատությունը համարել է այդ բնագավառի լուրջ ներդրում:
*Նրա նախաձեռնությամբ ու ղեկավարությամբ հիմնադրվել են ռումինական նոր տիպի դպրոցներ, վերակազմվել հանրային կրթությունը, ուսուցման մեթոդները և ծրգրերը:
*Հարեթն իր բացահայտ համակրանքն է արտահայտել ժողովրդական զանգվածների, հատկապես գյուղացիության նկատմամբ։ Ելնելով երկրի ագրարային վիճակից և հողային հարաբերություններից՝ առաջարկել է հողային հարցի լուծման, թեև ոչ ռացիոնալ, սակայն գյուղացիության դրությունը բարելավող եղանակներ։ Հարեթը կանխատեսում էր գյուղացիական շարժման վերելքը և դեմ էր դրանց դեմ ձեռնարկվող միջոցառումներին։
*Հրատարակվել է Հարեթի գործերի 6 հատոր։
*Նրա «Եռանկյունաչափություն» դասագիրքը մոտ 75 տարի, մասնակի փոփոխություններով դասավանդվել է Ռումինիայի դպրոցներում:
*Հիմնադրել է Ռումինիայի առաջադիմական բնույթի մատենաշար, հանդես, լրագիր:
*Նրա «Սոցիալական մեխանիկա» աշխատությունը սոցիոլոգիան մաթեմատիկանացնելու առաջին փորձերից է:
*Նրա հուշարձանը կանգնեցված է Բուխարեստում:
*Լուսնի խառնարաններից մեկը կոչվում է Հարեթի անունով:
*1976թ.՝ ՅՈՒՆԵՍԿՈ-ն նշել է նրա ծննդյան 125-ամյակը:
=Նկարներ=
<gallery>
Պատկեր: HAYAZG ENCI.jpg|նկարի նկարագրության տեքստ
</gallery>
=Մատենագիտություն=
*Հարեթ Ս. Կ., Մոլորակային ուղեծրերի մեծ առանցքների անփոխելիության մասին, ատենախոսություն, 1878:
*Հարեթ Ս. Կ., Տարեկան ընդհանուր հաշվետվություն հանրակրթական ուսուցման մասին, 1884:
*Հարեթ Ս. Կ., Կրթական օրենքի նախագիծ, 1896:
*Հարեթ Ս. Կ., Եռանկյունաչափություն, դասագիրք, 1873:
*Հարեթ Ս. Կ., Սոցիալական մեխանիկա, աշխատություն, 1910, 1911:
=Տե՛ս նաև=
*Ով ով է.հայեր(կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով),ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ,Երևան,Հայկական հանրագիտարան հրատ.,Հ.1,Աբալյան-Ղուշչյան,2005:
[[Category:Մաթեմատիկոսներ]] [[Category:Սոցիոլոգներ]] [[Category:Հասարակական գործիչներ]] [[Category:Պետական գործիչներ]] [[Category:Աստղագետներ]]
| name-am = Հարեթ Սպիրու Կոստաքեի
| name-am-aliases =
| name-ru = Харет Спиру Шостакович
| name-ru-aliases =
| name-lat =
| name-en = Haret Spiru
| name-fr =
| image = Boy.jpg
| birth-date = 15.02.1851
| birth-place = Յասսի, Ռումինիա
| death-date = 17.12.1912
| death-place = Բուխարեստ, Ռումինիա
| description = Մաթեմատիկոս, սոցիոլոգ, աստղագետ, պետական, հասարակական գործիչ:
}}
=Կենսագրություն=
Ծնվել է 1851թ. փետրվարի 15-ին Ռումինիայի Յասսի քաղաքում:
Մահացել է 1912թ. դեկտեմբերի 17-ին Ռումինիայի մայրաքաղաք Բուխարեստում:
==Կրթություն==
*1872թ. ավարտել է Բուխարեստի համալսարանի ֆիզմաթ բաժինը:
==Աշխատանքային գործունեություն==
1885-1888 թվականներին եղել է լուսավորության նախարարության ընդհանուր քարտուղար:
*1897-1899թթ., 1901-1904թթ., 1907-1910թթ.՝ Ռումինիայի դավանությունների և հանրային կրթության նախարար:
==Ձեռքբերումներ==
*1882թ.՝ Ռումինիայի ակադեմիայի անդամ:
==Այլ==
*Սպիրու Հարեթը մեծ դեր է խաղացել երկրի 19-րդ դարի վերջի 20-րդ դարի սկզբի սոցիալ-քաղաքական և մշակութային կյանքում։
*«Մոլորակային ուղեծրերի մեծ առանցքների անփոխելիության մասին» դոկտորական ատենախոսության մեջ ապացուցել է, որ գոյություն ունի մոլորակային ուղեծրերի մեծ առանցքների դարավոր փոփոխություն և, հետևաբար, մոլորակային համակարգում ևս անկայունություն է տիրում:
*Ա. Պուանկարեն նրա աշխատությունը համարել է այդ բնագավառի լուրջ ներդրում:
*Նրա նախաձեռնությամբ ու ղեկավարությամբ հիմնադրվել են ռումինական նոր տիպի դպրոցներ, վերակազմվել հանրային կրթությունը, ուսուցման մեթոդները և ծրգրերը:
*Հարեթն իր բացահայտ համակրանքն է արտահայտել ժողովրդական զանգվածների, հատկապես գյուղացիության նկատմամբ։ Ելնելով երկրի ագրարային վիճակից և հողային հարաբերություններից՝ առաջարկել է հողային հարցի լուծման, թեև ոչ ռացիոնալ, սակայն գյուղացիության դրությունը բարելավող եղանակներ։ Հարեթը կանխատեսում էր գյուղացիական շարժման վերելքը և դեմ էր դրանց դեմ ձեռնարկվող միջոցառումներին։
*Հրատարակվել է Հարեթի գործերի 6 հատոր։
*Նրա «Եռանկյունաչափություն» դասագիրքը մոտ 75 տարի, մասնակի փոփոխություններով դասավանդվել է Ռումինիայի դպրոցներում:
*Հիմնադրել է Ռումինիայի առաջադիմական բնույթի մատենաշար, հանդես, լրագիր:
*Նրա «Սոցիալական մեխանիկա» աշխատությունը սոցիոլոգիան մաթեմատիկանացնելու առաջին փորձերից է:
*Նրա հուշարձանը կանգնեցված է Բուխարեստում:
*Լուսնի խառնարաններից մեկը կոչվում է Հարեթի անունով:
*1976թ.՝ ՅՈՒՆԵՍԿՈ-ն նշել է նրա ծննդյան 125-ամյակը:
=Նկարներ=
<gallery>
Պատկեր: HAYAZG ENCI.jpg|նկարի նկարագրության տեքստ
</gallery>
=Մատենագիտություն=
*Հարեթ Ս. Կ., Մոլորակային ուղեծրերի մեծ առանցքների անփոխելիության մասին, ատենախոսություն, 1878:
*Հարեթ Ս. Կ., Տարեկան ընդհանուր հաշվետվություն հանրակրթական ուսուցման մասին, 1884:
*Հարեթ Ս. Կ., Կրթական օրենքի նախագիծ, 1896:
*Հարեթ Ս. Կ., Եռանկյունաչափություն, դասագիրք, 1873:
*Հարեթ Ս. Կ., Սոցիալական մեխանիկա, աշխատություն, 1910, 1911:
=Տե՛ս նաև=
*Ով ով է.հայեր(կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով),ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ,Երևան,Հայկական հանրագիտարան հրատ.,Հ.1,Աբալյան-Ղուշչյան,2005:
[[Category:Մաթեմատիկոսներ]] [[Category:Սոցիոլոգներ]] [[Category:Հասարակական գործիչներ]] [[Category:Պետական գործիչներ]] [[Category:Աստղագետներ]]