6701
edits
Changes
Նոր էջ «{{Person | name-am = Գևորգ Դ Կոստանդնուպոլսեցի | name-am-aliases = Մեծագործ, Քերեստեճյան Գրիգոր Պետրոսի | name-ru ...»:
{{Person
| name-am = Գևորգ Դ Կոստանդնուպոլսեցի
| name-am-aliases = Մեծագործ, Քերեստեճյան Գրիգոր Պետրոսի
| name-ru = Геворг IV Костанднуполсеци
| name-ru-aliases = Мецагорц, Керестечян Григор Петросович
| name-lat =
| name-en = Gevorg IV
| name-fr =
| image = Gevorg D Kostandnupolsetsi.jpg
| birth-date = 05.07.1813
| birth-place = Կոստանդնուպոլիս, Օսմանյան կայսրություն
| death-date = 06.12.1882
| death-place = Վաղարշապատ, Հայաստան
| description = Ամենայն հայոց կաթողիկոս:
}}
=Կենսագրություն=
Ծնվել է 1813թ. հուլիսի 5-ին Օսմանյան կայսրության մայրաքաղաք Կոստանդնուպոլսում:
Մահացել է 1882թ. դեկտեմբերի 5-ին Հայաստանի Վաղարշապատ (Էջմիածին) քաղաքում:
==Կրթություն==
*Ուսանել է Կոստանդնուպոլսի Գում Գափուի ժառանգավորաց վարժարանում, որտեղ աշակերտել է նշանավոր մտավորական Գրիգոր պատվելի Փեշտիմալճյանին:
==Աշխատանքային գործունեություն==
*1830թ. պատրիարք Կարապետ Պալաթեցու կողմից նշանակվել է պատրիարքարանի փոխանորդարանի քարտուղար:
*1834թ. ստացել է սարգավագության աստիճան:
*1835թ. ձեռնադրվել է Կոստանդնուպոլսի Ս. Աստվածածին, Ս. Խաչ և Ս. Հարություն եկեղեցիների քարոզիչ:
*1841թ. արժանացել է ծայրագույն վարդապետի աստիճանի:
*1844-1858թթ., 1861թ. հոկտեմբերից՝ արևմտահայ Բրուսայի թեմի առաջնորդ:
*1848թ. հուլիսի 11-ին Ամենայն հայոց կաթողիկոս Ներսես Ե Աշտարակեցու կողմից ձեռնադրվել է եպիսկոպոս:
*1858-1860թթ.՝ Կոստանդնուպոլսի հայոց պատրիարք:
*1860թ. մասնացկել է արևմտահայերի ազգային սահմանդրության մշակմանը:
*1866թ.-ից՝ Ամենայն հայոց կաթողիկոս:
===Ամենայն հայոց կաթողիկոս===
*1866թ. մայիսի 27-ի իր անդրանիկ հայրապետական կոնդակում շեշտել է, որ Հայ եկեղեցու վարդապետության մեջ փոփոխություն չպետք է կատարել, աշխարհաբարը հարկ է գործածել միայն քարոզելիս և խրատելիս, իսկ արարողությունները կատարել բացառապես գրաբարով:
*Ձեռնամուխ է եղել արևելահայ դպրոցի գործի կարգավորմանը. 1867թ. Էջմիածնում ստեղծել է ուսումնական հանձնաժողով, որը հրատարակել է ծխական դպրոցների առաջին կանոնները, 1873թ.՝ թեմերի դպրոց, տեսչություն:
*1866թ. Ռուսաստանի Ալեքսանդր II կայսեր հետ անձնական հանդիպման արդյունքում ճեմարան հիմնադրելու թույլտվություն է ստացել, որը բացվել է 1874թ. Վաղարշապատում և հետագայում իր անունով կոչվել է Գևորգյան ճեմարան:
*1868թ. կազմակերպել է Մայր աթոռի պաշտոնական ամսագիր «Արարատի» հրատարկումը, Էջմիածնի թանգարանը, կարգավորել վանքի տպարանն ու մատենադարանը:
*1879թ. Ս. Մեսրոպ Մաշտոցի շիրիմի վրա կառուցել է Օշականի եկեղեցին:
*Լինելով հմուտ շարականագետ՝ միակերպություն և կանոնավարություն է մտցրել հոգևոր երաժշտության մեջ, Կ. Պաղտատլյանի Ն. Թաշճյանի օգնությամբ կազմակերպել հայկական ձայնագրության նոր (Հ. Լիմոնճյանի ստեղծած) համակարգի ուսուցումն ու տարածումը, հայկական երգերի ժողովածուների՝ Շարակնոցի, Պատարագի, Ժամագրքի պաշտոնական վավերացումն ու հարտարակումը:
*Հայ հոգևոր երգարվեստի՝ ուշ միջնադարին վերաբերվող կարգավորության հարցերում տրամաբանական ավարտի է հասցրել Մովսես Սյունեցու սկսած և Սիմեոն Ա Երևանցու շարունակած գործը, կարգավորել երգեցողության դրվածքը ազգային դպրոցներում:
*Դեմ է եղել 1877-1878թթ. ռուս-թուրքական պատերազմից հետո հայերի գաղթին Այսկովկաս՝ պատճառաբանելով, որ չպետք է հայաթափել Արևմտյան Հայաստանի գավառները:
*Հայկական հարցի և արտաքին քաղաքական խնդիրների նկատմամբ զգուշավոր և սպասողական դիրքորոշում է ունեցել:
==Ձեռքբերումներ==
*1868թ.՝ Առյուծի և արևի 1-ին աստիճանի շքանշան:
*Ս. Ալեքսանդր Նևսկու շքանշան:
==Այլ==
*Հաջորդել է Մատթեոս Ա Կոստանդնուպոլսեցուն:
*Նրան հաջորդել է Մակար Ա Թեղուտցին:
*Աճյունն ամփոփվել է 1882թ. դեկտեմբերի 12-ին Ս. Էջմիածնի զանգակատան հյուսիսային հատվածում:
=Նկարներ=
<gallery>
Gevorg D Kostandnupolsetsi 01.jpg
</gallery>
=Տեսանյութեր=
*[https://www.youtube.com/watch?v=mYbll5sPjes Մեծագործ հայրապետը:]
=Հրապարակումներ մամուլում=
*[http://www.armin.am Մամուլի նյութի նկարագրության տեքստ:]
=Մատենագիտություն=
*[http://www.example.org Հեղինակի Ազգանուն Ա. Հ.,Գրքի վերնագիր, Երևան, ԵՊՀ հրատ., 2005:]
*[http://www.example.org Հեղինակի Ազգանուն Ա. Հ.,Հոդվածի վերնագիր, Պատմաբանասիրական հանդես, Երևան, 2005, թիվ 2, էջ 41-45:]
=Տե՛ս նաև=
*Ով ով է.հայեր (կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով),ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ,Երևան,Հայկական հանրագիտարան հրատ., Հ.1, Աբալյան-Ղուշչյան, 2005:
*Абегян М. Геворг IV Достославный католикос всех армян / М. Абегян. – Вагаршапат, 1899.
*Армянский вопрос / Под ред. К.С. Худавердяна. Ер., 1991.
*Архиепископ Магакия Орманян. Армянская Церковь (прим. О.Г. Маиляна) Ер., 2005.
*Вартанян В.Г., Казаров С.С. История Армянской Апостольской церкви на Дону (ХУIII-ХХ в.в.). Ростов н/Д. 2004.
*Католикос всех армян Георг IV Константинопольский Керестеджян (1866-1882гг.), Ер., 2004г. //Серия книг: Документальные материалы из истории Армянской Церкви. Составитель С.Бейбутян (1-15) Книга 11.
*Норашен. Культурно-духовный, информационный журнал Епархии Армянской Апостольской Церкви в Грузии. №1 (7) 2007.
*Хомизури Г.П. Армянская Апостольская Церковь.Святые, мученики, видные священнослужители, богословы, христианские деятели культуры. Словарь).
*[http://nakhshkaryan.blogspot.com/2013/09/1867-1882.html#.VA09xfmSzTo Գևորգ Դ, Արա Նախշքարյան:]
*[http://hpj.asj-oa.am/100/1/58-1(268).pdf Բիրմայի արտաքին գործոց սի նամակը՝ ուղղված կաթողոկոս Գևոր Դ-ին:]
[[Category:թեգ1]] [[Category:թեգ2]]
| name-am = Գևորգ Դ Կոստանդնուպոլսեցի
| name-am-aliases = Մեծագործ, Քերեստեճյան Գրիգոր Պետրոսի
| name-ru = Геворг IV Костанднуполсеци
| name-ru-aliases = Мецагорц, Керестечян Григор Петросович
| name-lat =
| name-en = Gevorg IV
| name-fr =
| image = Gevorg D Kostandnupolsetsi.jpg
| birth-date = 05.07.1813
| birth-place = Կոստանդնուպոլիս, Օսմանյան կայսրություն
| death-date = 06.12.1882
| death-place = Վաղարշապատ, Հայաստան
| description = Ամենայն հայոց կաթողիկոս:
}}
=Կենսագրություն=
Ծնվել է 1813թ. հուլիսի 5-ին Օսմանյան կայսրության մայրաքաղաք Կոստանդնուպոլսում:
Մահացել է 1882թ. դեկտեմբերի 5-ին Հայաստանի Վաղարշապատ (Էջմիածին) քաղաքում:
==Կրթություն==
*Ուսանել է Կոստանդնուպոլսի Գում Գափուի ժառանգավորաց վարժարանում, որտեղ աշակերտել է նշանավոր մտավորական Գրիգոր պատվելի Փեշտիմալճյանին:
==Աշխատանքային գործունեություն==
*1830թ. պատրիարք Կարապետ Պալաթեցու կողմից նշանակվել է պատրիարքարանի փոխանորդարանի քարտուղար:
*1834թ. ստացել է սարգավագության աստիճան:
*1835թ. ձեռնադրվել է Կոստանդնուպոլսի Ս. Աստվածածին, Ս. Խաչ և Ս. Հարություն եկեղեցիների քարոզիչ:
*1841թ. արժանացել է ծայրագույն վարդապետի աստիճանի:
*1844-1858թթ., 1861թ. հոկտեմբերից՝ արևմտահայ Բրուսայի թեմի առաջնորդ:
*1848թ. հուլիսի 11-ին Ամենայն հայոց կաթողիկոս Ներսես Ե Աշտարակեցու կողմից ձեռնադրվել է եպիսկոպոս:
*1858-1860թթ.՝ Կոստանդնուպոլսի հայոց պատրիարք:
*1860թ. մասնացկել է արևմտահայերի ազգային սահմանդրության մշակմանը:
*1866թ.-ից՝ Ամենայն հայոց կաթողիկոս:
===Ամենայն հայոց կաթողիկոս===
*1866թ. մայիսի 27-ի իր անդրանիկ հայրապետական կոնդակում շեշտել է, որ Հայ եկեղեցու վարդապետության մեջ փոփոխություն չպետք է կատարել, աշխարհաբարը հարկ է գործածել միայն քարոզելիս և խրատելիս, իսկ արարողությունները կատարել բացառապես գրաբարով:
*Ձեռնամուխ է եղել արևելահայ դպրոցի գործի կարգավորմանը. 1867թ. Էջմիածնում ստեղծել է ուսումնական հանձնաժողով, որը հրատարակել է ծխական դպրոցների առաջին կանոնները, 1873թ.՝ թեմերի դպրոց, տեսչություն:
*1866թ. Ռուսաստանի Ալեքսանդր II կայսեր հետ անձնական հանդիպման արդյունքում ճեմարան հիմնադրելու թույլտվություն է ստացել, որը բացվել է 1874թ. Վաղարշապատում և հետագայում իր անունով կոչվել է Գևորգյան ճեմարան:
*1868թ. կազմակերպել է Մայր աթոռի պաշտոնական ամսագիր «Արարատի» հրատարկումը, Էջմիածնի թանգարանը, կարգավորել վանքի տպարանն ու մատենադարանը:
*1879թ. Ս. Մեսրոպ Մաշտոցի շիրիմի վրա կառուցել է Օշականի եկեղեցին:
*Լինելով հմուտ շարականագետ՝ միակերպություն և կանոնավարություն է մտցրել հոգևոր երաժշտության մեջ, Կ. Պաղտատլյանի Ն. Թաշճյանի օգնությամբ կազմակերպել հայկական ձայնագրության նոր (Հ. Լիմոնճյանի ստեղծած) համակարգի ուսուցումն ու տարածումը, հայկական երգերի ժողովածուների՝ Շարակնոցի, Պատարագի, Ժամագրքի պաշտոնական վավերացումն ու հարտարակումը:
*Հայ հոգևոր երգարվեստի՝ ուշ միջնադարին վերաբերվող կարգավորության հարցերում տրամաբանական ավարտի է հասցրել Մովսես Սյունեցու սկսած և Սիմեոն Ա Երևանցու շարունակած գործը, կարգավորել երգեցողության դրվածքը ազգային դպրոցներում:
*Դեմ է եղել 1877-1878թթ. ռուս-թուրքական պատերազմից հետո հայերի գաղթին Այսկովկաս՝ պատճառաբանելով, որ չպետք է հայաթափել Արևմտյան Հայաստանի գավառները:
*Հայկական հարցի և արտաքին քաղաքական խնդիրների նկատմամբ զգուշավոր և սպասողական դիրքորոշում է ունեցել:
==Ձեռքբերումներ==
*1868թ.՝ Առյուծի և արևի 1-ին աստիճանի շքանշան:
*Ս. Ալեքսանդր Նևսկու շքանշան:
==Այլ==
*Հաջորդել է Մատթեոս Ա Կոստանդնուպոլսեցուն:
*Նրան հաջորդել է Մակար Ա Թեղուտցին:
*Աճյունն ամփոփվել է 1882թ. դեկտեմբերի 12-ին Ս. Էջմիածնի զանգակատան հյուսիսային հատվածում:
=Նկարներ=
<gallery>
Gevorg D Kostandnupolsetsi 01.jpg
</gallery>
=Տեսանյութեր=
*[https://www.youtube.com/watch?v=mYbll5sPjes Մեծագործ հայրապետը:]
=Հրապարակումներ մամուլում=
*[http://www.armin.am Մամուլի նյութի նկարագրության տեքստ:]
=Մատենագիտություն=
*[http://www.example.org Հեղինակի Ազգանուն Ա. Հ.,Գրքի վերնագիր, Երևան, ԵՊՀ հրատ., 2005:]
*[http://www.example.org Հեղինակի Ազգանուն Ա. Հ.,Հոդվածի վերնագիր, Պատմաբանասիրական հանդես, Երևան, 2005, թիվ 2, էջ 41-45:]
=Տե՛ս նաև=
*Ով ով է.հայեր (կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով),ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ,Երևան,Հայկական հանրագիտարան հրատ., Հ.1, Աբալյան-Ղուշչյան, 2005:
*Абегян М. Геворг IV Достославный католикос всех армян / М. Абегян. – Вагаршапат, 1899.
*Армянский вопрос / Под ред. К.С. Худавердяна. Ер., 1991.
*Архиепископ Магакия Орманян. Армянская Церковь (прим. О.Г. Маиляна) Ер., 2005.
*Вартанян В.Г., Казаров С.С. История Армянской Апостольской церкви на Дону (ХУIII-ХХ в.в.). Ростов н/Д. 2004.
*Католикос всех армян Георг IV Константинопольский Керестеджян (1866-1882гг.), Ер., 2004г. //Серия книг: Документальные материалы из истории Армянской Церкви. Составитель С.Бейбутян (1-15) Книга 11.
*Норашен. Культурно-духовный, информационный журнал Епархии Армянской Апостольской Церкви в Грузии. №1 (7) 2007.
*Хомизури Г.П. Армянская Апостольская Церковь.Святые, мученики, видные священнослужители, богословы, христианские деятели культуры. Словарь).
*[http://nakhshkaryan.blogspot.com/2013/09/1867-1882.html#.VA09xfmSzTo Գևորգ Դ, Արա Նախշքարյան:]
*[http://hpj.asj-oa.am/100/1/58-1(268).pdf Բիրմայի արտաքին գործոց սի նամակը՝ ուղղված կաթողոկոս Գևոր Դ-ին:]
[[Category:թեգ1]] [[Category:թեգ2]]