Changes

Գայֆեճյան Վահրամ Մկրտչի

Ավելացվել է 14 912 բայտ, 15:01, 21 Օգոստոսի 2014
Նոր էջ «{{Person | name-am = Գաֆեճյան Վահրամ Մկրտչի | name-am-aliases = Գայֆեջյան Վահրամ | name-ru = Гайфечян Ваграм Мк...»:
{{Person
| name-am = Գաֆեճյան Վահրամ Մկրտչի
| name-am-aliases = Գայֆեջյան Վահրամ
| name-ru = Гайфечян Ваграм Мкртичович
| name-ru-aliases = Гайфеджян Ваграм
| name-lat =
| name-en = Gayfechyan Vahram
| name-fr =
| image = Gayfejyan Vahram.jpg
| birth-date = 14(26).04.1879
| birth-place = Ախալցխա, Վրաստան
| death-date = 30.11.1960
| death-place = Երևան, Հայաստանի Հանրապետություն
| description = Նկարիչ:
}}
=Կենսագրություն=
Ծնվել է 1879թ. ապրիլի 14(26)-ին Վրաստանի Ախալցխա քաղաքում:

Մահացել է 1960թ. նոյեմբերի 30-ին Հայաստանի Խորհրդային Հանրապետության մայրաքաղաք Երևանում:

==Կրթություն==
*1890-1901թթ. հաճախել է Մոսկվայի Լազարյան ճեմարանի գեղարվեստական խմբակը:
*1892-1901թթ. սովորել է Մոսկվայի Լազարյան ճեմարանում:
*1901-1910թթ. սովորել է ՄՊՀ բժշկական և իրավաբանական ֆակուլտետներում:
*1902-1907թթ. սովորել է Մոսկվայի գեղարվեստի, քանդակագործության և ճարտարապետության ուսումնարանում:

==Աշխատանքային գործունեություն==
*1899-1901թթ. Վահան Տերյանի հետ հրատարակում է ձեռագիր ուսումնական ամսագիր:
*1910-1911թթ. Մոսկվայում սբաղվում է ստեղծագործական աշխատանքով, ուսումնասիրում է հին վարպետների աշխատանքները թանգարաննեում, ստեղծում է դրանց նմանակումները:
*1911թ. Կ. Կորովինի էսքիզների հիան վրա նկարում է Կայսերական Մեծ թատրոնի դեկորացիաները:
*1912-1923թթ. Ախալցխայում ղեկավարել է դրամատիկական թատրոնը:
*1916թ. մայիսի՝ դառնում է նորաստեղծ «Հայ նկարիչների միության» անդամ:
*1920թ. փետրվար - 1921թ. մարտ՝ սեփական տանը կազմակերպում է գեղարվեստական ստուդիա, ուր այցելում էին 10-15 աշակերտ: Դավավանդել է նկարչություն, նկարչության պատմություն:
*1923թ. անդամագրվում է «Հայաստանի ստեղծագործական արվեստի միությանը»:
*1923թ. հոկտեմբեր - 1924թ. հոկտեմբեր՝ Թիֆլիսում զբաղվում է ստեղծագործական գործունեությամբ, մասնակցում է «Հայկական մշակույթը տան» հասարակական կյանքին, որտեղ հանդես է գալիս երիտասարդ լսարանի առաջ ժամանակակից ստեղծագործական արվեստի խնդիրներին նվիրված դասախոսություններով:
*1924-1929թթ.՝ ԵԳԱՏ-ի տնօրեն:
**1929-1955թթ.՝ դասատու:
*1926-1928թթ. նրա նախաձեռնութամբ և անմիջական մասնակցութամբ Երևանում հրատարակվում է «Արվեստ» ամսագիտը (խմբագիր՝ Ա. Երեմյան):
*1941-1945թթ. ակտիվ մասնակցություն է ունենում Հայաստանի նկարիչների միության ռազմական գործունեությանը:
*1951թ.՝ Հայկական ՍՍՀ աշխատավորների Երևանի Կիրովյան շրջանային պատգամավորների խորհրդի պատգամավոր:
*1954թ.՝ Հայկական ՍՍՀ աշխատավորների Երևանի Միկոյանի շրջանային պատգամավորների խորհրդի պատգամավոր:

===Աշխատանքներ===
*«Դեկորատիվ մոտիվներ», 1902-1907:
*«Գունային կոմպոզիցիաներ», 1902-1907:
*«Պարահանդեսից հետո», 1912:
*«Սրճարանում», 1914:
*«Եղրևանի», 1917:
*«Փողոցը գիշերով», 1929:
*«Ախթալա», 1957:

===Ցուցահանդեսներ===
*1906թ.՝ ցուցադրվում է 2 աշխատանք Մոսկվայի գեղանկարչության, քանդակագործության և ճարտարապետության ուսումնարանի աշխակերտների 28-րդ ցուցահանդեսում:
*1916թ.՝ առաջին անհատական ցուցահանդեսը Թիֆլիսում:
*1917թ.՝ ցուցադրվում է 5 աշխատանք Թիֆլիսի «Հայ նկարիչների միության» առաջին ցուցահանդեսում:
*1919թ.՝ ցուցադրվում է 18 աշխատանք Թիֆլիսի «Հայ նկարիչների միության» երկրորդ ցուցահանդեսում:
*1920թ.՝ երկրորդ անհատական ցուցահանդեսը Թիֆլիսում:
*1920թ.՝ ցուցադրվում է 17 աշխատանք «Թիֆլիսի նկարիչների միության» երրորդ ցուցահանդեսում:
*1924թ., ապրիլ-մայիս՝ որպես Թիֆլիսի հայ նկարիչների միության նախագահ՝ Գայֆճյանը ժամանում է Երևան, որպեսզի մասնակցի «Հայաստանի ստեղծագործական արվեստի աշխատակիցների միության» առաջին գարնանային ցուցահանդեսի կազմակերպչական աշխատանքներին, որտեղ ներկայացնում է 11 աշխատանք:
*1925թ.՝ Թիֆլիսի «Հայրթունա» գեղարվեստական սեկցիայի կազմակերպած ութերորդ ցուցահանդեսին ներկայացվում է 5 աշխատանք:
*1926թ.՝ ցուցադրվում է 5 աշխատանք Երևանում «Հայաստանի ստեղծագործական արվեստի աշխատակիցների միության» առաջին գրաֆիկական գեղարվեստի ցուցահանդեսում:
*1926թ.՝ ցուցադրվում է 23 աշխատանք Երևանում «Հայաստանի ստեղծագործական արվեստի աշխատակիցների միության» չորրորդ ցուցահանդեսում:
*1926թ.՝ ցուցադրվում է 12 աշխատանք Լենինականում «Արվեստի աշխատակիցների միության» (ՌԱԲԻՍ) և «Հայաստանի ստեղծագործական արվեստի աշխատակիցների միության» համատեղ ցուցահանդեսին:
*1927թ.՝ ցուցադրվում է 3 աշխատանք Մոսկվայում «ԽՍՀՄ ազգերի արվեստը (1917-1927)» հոբելյանական ցուցահանդեսում:
*1928թ.՝ ցուցադրվում է 2 աշխատանք Երևանի Ազգային Պատկերասրահի նոր աշխատանքների ցուցադրման սրահում:
*1929թ.՝ ցուցադրվում է 25 աշխատանք Երևանում նկարիչներ և քանդակագործների ցուցահանդեսում:
*1930թ.՝ ցուցադրվում է 22 աշխատանք Երևանում «Արվեստի աշխատակիցների միության» ստեղծագործական արվեստի բաժնի կողմից կազմակերպված ցուցահանդեսում:
*1930թ.՝ ցուցադրվում է 10 աշխատանք Լեննականի քանդակագործության ցուցահանդեսին, ուր մասնակցում էին նաև Երևանի նկարիչները:
*1930թ.՝ ցուցադրվում է 14 աշխատանք Երևանում ստեղծագործական արվեստի ցուցահանդեսում, որը նվիրված է Հայաստանում Սովետական իշխանության հաստատման 10-ամյակին:
*1931թ.՝ ցուցադրվում են մի շարք աշխատանքները Հեղափոխական Հայաստանի Նկարիչների Ասոցացիայի կազմակերպած ցուցահանդեսներում Վաղարշապատում, Աշտարակում:
*1931թ.՝ ցուցադրվում է 24 աշխատանք «Հայաստանի ՍՍՀ ստեղծագործական արվեստը 11 տարվա ընթացքում» ցուցահանդեսում:
*1932թ.՝ ցուցադրվում է 8 աշխատանք Հայաստանի, Ուկրաինայի, Ադրբեջանի նկարիչների ցուցահանդեսում, որը կազմակերպվել էր Մոսկվայի «Նկարիչ» ընկերության կողմից:
*1932թ.՝ ցուցադրվում են մի շարք աշխատանքներ Երևանում Մեծ Հոկտեմբերյան սոցիալան հեղափոխության 15-ամյակին նվիրված ցուցահանդեսում:
*1939թ.՝ մասնկացություն Մոսկվայում Հայկական ՍՍՀ ստեղծագործական արվեստի ցուցահանդեսին:
*1940թ.՝ մասնակցություն Հայաստանի ստեղծագործական արվեստի 20-ամյակի ցուցահանդեսին:
*1941թ.՝ անհատական ցուցահանդես Հայաստանի գրողների միությունում:
*1944թ.՝ անհատական ցուցահանդես Երևանի հոսպիտալներից մեկում:
*1961թ.՝ անհատական ցուցահանդես Երևանի ազգային պատկերասրահում:
*1972թ., ապրիլի 4՝ նկարչի ծննդյան 90-ամյակին նվիրված անհատական ցուցահանդես Երևանի նկարիչների տանը:
*1972թ.՝ անհատական ցուցահանդես Էստոնական ՍՍՀ պետական գեղարվեստական թանգարանում՝ նվիրված ԽՍՀՄ կազմավորման 50-ամյակին:
*1996թ., 11 մայիսի՝ Երաևնի «Կրունկ» ցուցասրահում (այժմ՝ «Արմեն Մկրտչյանի ցուցասրահ») բացվեց անհատական ցուցահանդես նկարչի ընտանիքում պահված նմուշներից:

==Ձեռքբերումներ==
*1932թ.՝ ԽՍՀՄ նկարիչների միության անդամ:
*1938թ.՝ ՀԽՍՀ Կենտրոնական կատարողական կոմիտեի պատվոգիր:
*1943թ.՝ ՀԽՍՀ վաստակավոր ուսուցիչ:
*1946թ.՝ «1941-1945թթ. Մեծ Հայրենական պատերազմի ժամանակ մատուցած ծառայությունների համար» մեդալ:
*1954թ. ՀԽՍՀ արվեստի վաստակավոր գործիչ:
*1956թ.՝ ՀԽՍՀ ԳԽ պատվոգիր:
*1958թ.՝ ՀԽՍՀ մշակույթի նախարարության պատվոգիր:

==Այլ==
*1924թ. տեղափոխվել է Երևան:
*Յուրացնելով XXդ. սկզբի ռուս և արևմտաեվրոպական արվեստի առաջադեմ սկզբունքները՝ Վ. Գայֆեճյանը հայկական գեղանկարչությունը հարստացրել է կերպարաոճային նոր ընբռնումներով:

=Նկարներ=
<gallery>
Gayfejyan Vahram 01.jpg|Աղջկա դիմանկար, 1946
Gayfejyan Vahram 02.jpg|Ամպամած օր, 1913
Gayfejyan Vahram 03.jpg|Դեկորատիվ մոտիվ. Այգում
Gayfejyan Vahram 04.jpg|Զբոսայգում, 1920
Gayfejyan Vahram 05.jpg|Եղրևանու ծաղիկները, 1917
Gayfejyan Vahram 06.jpg|Ծաղիկներ (երկերես), 1939
Gayfejyan Vahram 06.jpg|Բնապատկեր, 1949
Gayfejyan Vahram 08.jpg|Պար, 1910-ական թթ. սկիզբ
Gayfejyan Vahram 09.jpg|Ձմեռ, 1948
Gayfejyan Vahram 10.jpg|Մեղեդի, 1922
Gayfejyan Vahram 11.jpg|Պարահանդեսից հետո, 1912
Gayfejyan Vahram 12.jpg|Ինքնանկար, 1921
Gayfejyan Vahram 13.jpg|Գարնանային էտյուդ
Gayfejyan Vahram 14.jpg|Աշուն (էտյուդ)
Gayfejyan Vahram 15.jpg|Փշատի ծառի տակ
Gayfejyan Vahram 16.jpg|Աշնանային արև
Gayfejyan Vahram 17.jpg|Մեր բակը
Gayfejyan Vahram 18.jpg|Ինտերիեր
Gayfejyan Vahram 19.jpg|Դիմակահանդես, 1916
Gayfejyan Vahram 20.jpg|Աղջիկը պատուհանի գոգին նստած, 1937
Gayfejyan Vahram 21.jpg|Արևոտ առավոտ
Gayfejyan Vahram 22.jpg|Ամառային արևոր օր, 1936
Gayfejyan Vahram 23.jpg|Ալավերդու կարբիտի գործարանը (էտյուդ)
Gayfejyan Vahram 24.jpg|Ապստամբություն
Gayfejyan Vahram 25.jpg|Բջնի գյուղը. մի խումբ գյուղացիներ, 1946
</gallery>

=Հրապարակումներ մամուլում=
*[http://1lur.am/am/?p=98096 Ախալցիխեում «Վահրամ Գայֆեճյանի» անվան ստեղծագործողների միությունում գրադարան է բացվել, 1լուր:]
*[http://news.am/arm/news/122345.html Վահրամ Գայֆեճյանի հուշատախտակի բացման արարողություն Ախալցիխեում, News.am:]

=Տե՛ս նաև=
*Ով ով է.հայեր (կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով),ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ,Երևան,Հայկական հանրագիտարան հրատ., Հ.1, Աբալյան-Ղուշչյան, 2005:
*Ադալյան Ռուբեն, Վահրամ Գայֆեջյանի աշխարհում, Առագաստ, 2004:
*Իգիթյան Հենրիխ, Լուռ հանճարը - Վահրամ Գայֆեջյան, Առագաստ, 2004:
*Նիկոլայ Քոթանջյան, Ցանկացած նկարչի ստեղծագործությունը, ինքնակենսագրական, Առագաստ, 2004:
*Мамулов С.С. Армяне в Грузии. Книга вторая. М., 2002.
*[http://akhaltskha.net/load/gayfejyan_ghayfetwyan_vahram_mkrtchi_1879_1960/1-1-0-16 Գայֆէճյան Վահրամ Մկրտչի:]
*[http://www.panorama.am/am/culture/2013/08/20/v-cafesjyan/?sw Խորհրդահայ կերպարվեստի սկզբնավորման աչքի ընկնող ներկայացուցիչ...Վահրամ Գայֆեճյան:]
*[http://arvest.armenia.ru/2010/04/12/2226/tihiy-geniy-gayfechyan/ Тихий гений Гайфечян.]
*[http://noev-kovcheg.1gb.ru/article.asp?n=57&a=48 «Тихий гений» Ваграм Гайфеджян.]
*[http://www.example.org Հեղինակի Ազգանուն Ա. Հ.,Հոդվածի վերնագիր, Պատմաբանասիրական հանդես, Երևան, 2005, թիվ 2, էջ 41-45:]

[[Category:Նկարիչներ]] [[Category:Արվեստագետներ]] [[Category:Մանկավարժներ]]
6701
edits