Աբամելիք-Լազարևա Աննա Դավթի

Աբամելիք-Լազարևա Աննա Դավթի
Абамелек-Баратынская Анна Давыдовна
Այլ անուններ:	Լազարյան Աննա, Բարատինսկայան Աննա
Անգլերեն:	Abamelik-Lazareva Anna
Հայերեն:	Աբամելիք-Լազարևա Աննա Դավթի
Ծննդյան տարեթիվը:	1814
Ծննդավայրը:	Սանկտ Պետերբուրգ, Ռուսաստան
Մահվան տարեթիվը:	1889
Մահվան վայրը:	Սանկտ Պետերբուրգ, Ռուսաստան
Համառոտ տվյալներ: Թարգմանչուհի:

Կենսագրություն

Ծնվել է 1814թ. Ռուսաստանի Սանկտ Պետերբուրգ քաղաքում:

Աշխատանքային գործունեություն

• Անգլերեն, ֆրանսերեն, գերմաներեն, հունարեն թարգմանել և Եվրոպայում հրատարակել է Ա. Պուշկինի, Մ. Լերմոնտովի, Ֆ. Տյուտչևի, Ա.Կ. Տոլստոյի, Ն. Նեկրասովի և այլոց ստեղծագործություններից:
• Ռուսերեն է թարգմանել Հայնեի, Շիլլերի, Մորի առանձին գործեր:

Ձեռքբերումներ

• Ս. Եկատերինայի 2-րդ աստիճանի շքանշան:

Այլ

• Դավիթ Սիմեոնի Աբամելիքի դուստրն է, Արտեմ Աբամելիք-Լազարևի և Սիմեոն Դավիթի Աբամելիք-Լազարևի քույրը:
• 1835թ. ամուսնացել է Իրակլի Բարադինսկու հետ: Ապրել է Կազանում, որտեղ ամուսինը նահանգապետ էր: Իրակլի Բարադինսկին բանաստեղծ Ե. Բարադինսկու եղբայրն էր:
• Մտերիմ է եղել Ալեքսանդր Պուշկինի հետ:
• Աննա Աբամելիք-Լազարևան հայտնի էր ոչ միայն որպես տաղանդավոր բանաստեղծ-թարգմանիչ, այլև որպես հասարակական գործիչ, Ռուսաստանում կանանց մի շարք հաստատությունների պատվավոր հոգաբարձու:
• Ամուսնու մահից հետո երկար տարիներ ապրել է Գերմանիայում: Կատարել է թարգմանություններ:
• 1875-1877թթ. նամակագրական կապեր ուներ Գերմանիայում ապրող Պ.Ա. Վյազեմսկու հետ:
• Աննա Լազարևան ազգակցական կապ է ունեցել Մ. Լերմոնտովի հետ:
• Խորհրդային գրականության մեջ գրեթե ոչ մի տեղեկություն չկա Աննա Աբամելիքի մասին, միայն Պուշկինի և Լերմոնտովի բանաստեղծությունների ծանոթագրություններում մի քանի տողանոց անդրադարձ կա նրա մասին: 1963թ. «Մոսկվայում Արևելայան լեզուների ինստիտուտի հիմնադրումը» աշխատության մեջ որոշ կենսագրական տեղեկություններ են հրատարակվել Աննա Աբամելիքի մասին՝ Պուշկինին և Լերմոնտովին տված ինքնագրերի հիման վրա:
• Աննա Աբամելիք-Լազարևան թաղված է Սանկտ Պետերբուրգի Նովոդեվիչյե գերեզմանոցում:

Աննա Աբամելիք-Լազարևային նվիրված բանաստեղծություններ

Ա.Ս. Պուշկին

Բանաստղծի՝ Աննային նվիրված ստեղծագործությունները հրատարակվել են «В альбом княжны А.Д. Абамелек» ժողովածուում (1832թ. ապրիլի 9):

Когда-то (помню с умиленьем)

Я смел вас нянчить с восхищеньем,

Вы были дивное дитя.

Вы расцвели - с благоговеньем

Вам ныне поклоняюсь я.

За вами сердцем и глазами

С невольным трепетом ношусь

И вашей славою и вами,

Как нянька старая, горжусь.

Մ.Յու. Լերմոնտով

Դեպի Կովկաս իր վերջին ճանապարհորդությունից առաջ Լերմոնտովը՝ Աննայի եղբոր դասընկերը գվարդիական դպրոցում, նվիրեց նրան «Последнее новоселье» բանաստեղծության ձեռագիրը:

Պ.Ա. Վյազեմսկի

1832թ. մայիսին Աննան մեկնում է Եվրոպա, և հենց այդ ժամանակ Վյազեմսկին նրան նվիրում է «Княжне Анне Давыдовне Абамелек» բանաստեղծությունը.

Любезной родины прекрасное светило!

Приветствую тебя на чуждой стороне!

На небесах родных ты улыбалась мило,

Но на чужбине ты еще милее мне.

1833թ. Վյազեմսկին Աննային է նվիրում «Перед отъездом в Москву» անունով բանաստեղծություն.

Любезной родины прекрасное светило!

Приветствую тебя на, чуждой стороне!

На небесах родных ты улыбалось мило,

Но на чужбине ты еще милее мне.

Других ты радуешь красою светозарной

И яркою игрой живых твоих лучей;

Но ты не говоришь им мысли благодарной

О милых таинствах заветных сердцу дней.

С другими наравне поклонник богомольный

Звезды любви, звезды поэзии младой -

Один, волнуемый заботою невольной,

Задумываюсь я, любуяся тобой.

Мечтой переношусь в край милый, в жизнь иную...

Воспоминаний луч скользит глубоко в грудь,

И, радуясь в тебе, о небесах тоскую,

К которым ты от нас склоняешь светлый путь!

Վյազեմսկին նվիրել է Աննային նաև «Ֆլորենցիա» բանաստեղծությունը.

Из книги жизни временем сурово

Все лучшие повыдраны листы:

Разорванных уж не отыщешь ты

И не вплетешь их в книгу жизни снова.

Не поздно ли уж зачитался я?

Кругом меня и сумрак, и молчанье:

«Еще одно последнее сказанье,

И летопись окончена моя».

Ի.Պ. Մյատլև

Իվան Պետրովիչ Մյատլևը նվիրել է Աննային «Իշխանուհի Աբամելիքին» բանաստեղծությունը.

В душистой тьме ночных часов

От звезд далеких к нам слетая,

Меж волн сребристых облаков

Мелькает Пeри молодая, -

И песнь любви она поет, -

И нам мила той песни сладость, -

И в грудь она невольно льет

Тревогу чувств, тоску и радость.

Подобно ей, явилась ты

С ее небесными мечтами,

И в блеске той же красоты

С ее улыбкой и слезами.

Восток горит в твоих очах,

Во взорах нега упоенья,

Напевы сердца на устах,

А в сердце пламень вдохновенья.

Ի.Ի. Կոզլով

Восток горит в твоих очах,

Во взорах нега упоенья,

Напевы сердца на устах,

А в сердце пламень вдохновенья.

Վ.Պ. Շեմիոտ

Շեմիոտը գրել է «Ան. Դ. Աբամելեք իշխանուհիւն դիմանկարին» բանաստեղծությունը.

Твой образ жил давно в мечтах поэта,

Он в нем нашел знакомые черты;

Как идеал небесной красоты,

Ты им, княжна, давно была воспета!

Նկարներ

• 

  Ջրանկար, հեղինակ՝ Ա.Պ. Բրյուլով, 1832-1835 (Ա.Ս. Պուշկինի համամիութենական թանգարան)

• 

  Անհայտ նկարչի աշխատանք, 1831

• 

  Դիմանկար, հեղինակ՝ Վարուժան Եփրեմյան

• 
• 
• 
• 
• 

Մատենագիտություն

Թարգմանություններ ռուսերենից անգլերեն և ֆրանսերեն

• Абамелик-Лазарева А.Д., Пока не требует поэта к священной жертве Аполлон.
• Абамелик-Лазарева А.Д., Я вас любил: любовь еще, быть может...
• Абамелик-Лазарева А.Д., В дверях эдема ангел нежный.
• Абамелик-Лазарева А.Д., Бог помочь, Вам, друзья мои...
• Абамелик-Лазарева А.Д., Телега жизни.
• Абамелик-Лазарева А.Д., Демон.
• Абамелик-Лазарева А.Д., В те дни, когда мне были новы все впечатленья бытия...
• Абамелик-Лазарева А.Д., Стансы.
• Абамелик-Лазарева А.Д., В надежде славы и добра гляжу вперед я без боязни...
• Абамелик-Лазарева А.Д., Когда твои младые лета.
• Абамелик-Лазарева А.Д., Дар напрасный, дар случайный.
• Абамелик-Лазарева А.Д., В часы забав иль праздной скуки.
• Абамелик-Лазарева А.Д., К*** (Я помню чудное мгновенье).
• Абамелик-Лазарева А.Д., Приметы.
• Абамелик-Лазарева А.Д., Нет, я не льстец, когда царю...
• Абамелик-Лазарева А.Д., Цыганы (два отрывка из поэмы).
• Абамелик-Лазарева А.Д., В альбом кнж. А. Д. Абамелек.
• Абамелик-Лазарева А.Д., Анчар.
• Абамелик-Лазарева А.Д., Талисман.

Տե՛ս նաև

• Ով ով է.հայեր (կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով),ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ,Երևան,Հայկական հանրագիտարան հրատ., Հ.1, Աբալյան-Ղուշչյան, 2005:
• Абамелек-Баратынская А.Д. // Русские писатели. 1800-1917: биогр. словарь. М., 1989. Ч. 1. С. 157-158.
• Анна Давыдовна Абамелек-Баратынская // Тамб. даты 1989 год. Тамбов, 1988. С. 69-70.
• Базиянц А.П. Правда интереснее легенд. М., 1975. С. 41-52.
• Библиографический словарь русских писательниц князя Н. Н. Голицына. СПб., 1889.
• Временник Пушкинской комиссии. Выпуск № 20. С. 65-89 (с портретами Абамелек).
• Гордеев Н. «...Ваш несравненный перевод»: [об А.Д.Абамелек] // Гордеев Н. Тамбовская тропинка к Пушкину / Н. Гордеев, В. Пешков. Воронеж, 1978. С. 137-142.
• Лермонтов М.Ю. Полное собрание сочинений. Т. II. М.- Л., 1938. С. 232.
• Пешрова Е. «За Вами сердцем и глазами...» // Мир музея. 1997. № 3. С. 36-38.
• Полное собрание сочинений князя П.А. Вяземского. Т. IV. СПб., 1880.С. 176.
• Русские писатели 1800-1917. Биографический словарь. М., 1992. С. 157-158.
• Собрание стихотворений Ивана Козлова. Ч. 2. СПб., 1834. С. 273.
• Хрущов И.П. Одна из воспетых Пушкиным. Харьков, 1900.
• Черейский Л. Об А. Д. Абамелек // Работница. 1967. декабрь.
• Чижова И.Б. «Души волшебное светило...» / И.Б. Чижова. СПб., 1993. С. 137-142.
• Языков Д.Д. Обзор жизни покойных русских писателей и писательниц. Вып. IX. С. 5-6.
• Աբամելիքներ, Հայկական հանրագիտարան:
• Я смел вас нянчить с восхищеньем...
• Портреты А.Д. Абамелек.
• Абамелек, Анна Давыдовна.
• «Черноокая дочь Востока» Анна Абамелек.
• Пери, русская душою. Анна Абамелек-Баратынская - "О женщина ...
• Анна Абамелек: армянская княжна, “Восточная звезда” России...
• Абамелек Анна Давыдовна.
• Анна Давыдовна Абамелик (Баратынская) р. 15 апрель 1814 ум. 25 ноябрь 1889.

Արխիվ

• Ргincesse Annette Abamelek, St. Petегsburg 1832 (Альбом А.Д. Абамелек-Баратынской) // Рукописный отдел Пушкинского дома от 1930 года за № 1290.
• ЦГАДА, ф. 1252, д. 68.
• ЦГИАЛ, ф. 880, оп. 5, д. 107, л. 1.